Jak i czym podnieść ciśnienie (podwyższyć) domowymi sposobami i bez leków

Piotr Ziętek lekarz 13 marca 2019

Niskie ciśnienie tętnicze to dosyć powszechne zjawisko u młodych osób, a zwłaszcza u kobiet. Jeśli ciśnienie „zawsze takie było”, a dana osoba czuje się z tym dobrze, nie ma powodów do niepokoju. Ewentualnie można wówczas zastosować proste sposoby na niskie ciśnienie. Inaczej jest gdy ciśnienie spada nagle lub pojawiają się objawy.

Spis treści

Czy zbyt niskie ciśnienie jest groźne?
Czy trzeba podnosić ciśnienie?
Jak podnieść ciśnienie bez leków i bez kawy?
Jakie są naturalne sposoby na podniesienie ciśnienia?
Jak skutecznie powyższyć ciśnienie skurczowe i rozkurczowe?
Jak podnieść ciśnienie krwi – domowe sposoby
Kiedy udać się do lekarza?

Czy zbyt niskie ciśnienie jest groźne?

Prawidłowe ciśnienie tętnicze zawiera się w przedziale od 120/80 do 129/84mmHg.Pierwsza wartość oznacza ciśnienie skurczowe, czyli w skurczu serca. Potocznie określane jest przez pacjentów jako górne. Druga wartość to ciśnienie rozkurczowe, czyli dolne.

Ciśnienie krwi poniżej normy i wspomnianego przedziału jest uznawane za optymalne, ponieważ dowiedziono, że zmniejsza ono ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych. Jednakże zbyt niskie ciśnienie również nie jest odpowiednie. Za zbyt niskie ciśnienie tętnicze krwi (hipotonia) uznaje się wartości poniżej ciśnienia skurczowego poniżej 90mmHg i/lub ciśnienia rozkurczowego poniżej 60mmHg. Nie jest to jednak ścisła granica. Są osoby, które przy takim ciśnieniu czują się świetnie, a u innych objawy występują nawet przy wyższych wartościach. Ciśnienie krwi jest wypadkową ilości krwi pompowanej przez serce w ciągu jednej minuty (pojemność minutowa) i oporu naczyń obwodowych. Organizm jest wyposażony w różne mechanizmy regulacji każdej z tych składowych.

Jest wiele czynników mogących wywołać niedociśnienie.

Ciąża – w przebiegu ciąży układ krwionośny gwałtownie się powiększa. Zachodzą też zmiany hormonalne. Obydwa te czynniki mogą wpływać na ciśnienie krwi, które jednak powinno wrócić do wartości wyjściowej po porodzie.
Choroby serca – do czynników pochodzenia sercowego odpowiedzialnych za niskie ciśnienie należą: znaczna bradykardia, wady zastawkowe, zawał serca, niewydolność serca. Wbrew pozorom, szybka akcja serca również może powodować niskie ciśnienie. W przypadku niektórych częstoskurczów serce pracuje szybciej ale mniej wydolnie, a co za tym idzie, pompuje mniej krwi.
Problemy endokrynologiczne takie jak: niedoczynność tarczycy, niedoczynność nadnerczy, hipoglikemia.
Utrata krwi zarówno w przypadku urazów powierzchownych, jak i krwotoków wewnętrznych. Krwawienie może wystąpić w przypadku powikłań pooperacyjnych, pęknięcia żylaków przełyku czy wrzodu żołądka.
Odwodnienie – może być wynikiem zbyt małej podaży płynów lub zbyt dużej ich utraty. Pierwszy problem dotyczy głównie starszych osób. Z powodu zmniejszonego odczuwania pragnienia, nietrzymania moczu, czy obawy przed za wysokim ciśnieniem tętniczym przyjmują one zbyt mało wody. Zwiększona utrata płynów występuje np. w przebiegu gorączki, wymiotów, biegunki, wzmożonego wysiłku fizycznego.
Ciężkie infekcje i reakcje alergiczne – procesy zapalne i alergiczne powodują znaczne poszerzenie naczyń krwionośnych, co powoduje spadek ciśnienia.

Zobacz też: Niskie ciśnienie krwi – przyczyny, objawy, leczenie

Czy trzeba podnosić ciśnienie?

Osoby z niskim ciśnieniem krwi szukają czasami sposobów na podwyższenie ciśnienia. Jest to podyktowane chociażby złym samopoczuciem, zawrotami głowy, czy nawet chęcią zakwalifikowania do oddania krwi w badaniu lekarskim. Sieć jest pełna domowych sposobów jak podwyższyć ciśnienie krwi. Niestety, duża część z nich to bzdury, które są po prostu nieskuteczne, a czasami mogą być nawet niebezpieczne.

Panuje przekonanie, że kawa i inne suplementy zawierające kofeinę skutecznie podnoszą ciśnienie tętnicze. Nie jest to do końca prawda. Owszem, kofeina może do trzech godzin zwiększać siłę serca i niewielki wzrost ciśnienia u osób, które nie spożywają kawy regularnie. Dosyć szybko dochodzi jednak do rozwoju tolerancji (odporności). Skutkiem tego, regularne spożywanie kawy u zdrowych osób może spowodować wzrost ciśnienia skurczowego o maksymalnie kilka milimetrów słupa rtęci. Kofeina ma również działanie diuretyczne, co oznacza, że zwiększa utratę płynów z moczem. Oczywiście przyspieszona akcja serca czy pobudzenie po spożyciu kofeiny wcale nie musi być tożsame ze znacznym wzrostem ciśnienia (można podnieść ciśnienie i obniżyć puls lub ten ostatni parametr może pozostać w normie). Można też podnieść ciśnienie nie podnosząc pulsu. Na działanie kofeiny są jednak bardziej podatne osoby chorujące na zbyt wysokie ciśnienie tętnicze, dlatego też zaleca się u nich ograniczenie spożycia kawy.

Objawy niskiego ciśnienia mogą być niepokojące. Osoby, które są przewlekle odwodnione lub od dawna mają niskie ciśnienie, mogą nie odczuwać żadnych objawów, ponieważ ich organizmy zdążyły się do tego zaadaptować. Symptomy pojawiają się głównie gdy dojdzie do nagłego spadku ciśnienia. Wówczas mogą pojawić się objawy niedociśnienia: zawroty głowy, omdlenia, niewyraźne widzenie, nudności, osłabienie, problemy z koncentracją.

Jak podnieść ciśnienie bez leków i bez kawy?

Sprawdzając w sieci, co podnosi ciśnienie, można się również spotkać z zaleceniami robienia przysiadów. Faktycznie, akcja serca i ciśnienie krwi rosną w czasie aktywności fizycznej. Dotyczy to zwłaszcza ćwiczeń siłowych takich jak przysiady z obciążeniem. Jednak u zdrowej osoby obydwa te parametry wracają do stanu wyjściowego krótko po zaprzestaniu ćwiczenia. Nie oznacza to oczywiście, że ćwiczenia u osób z niskim ciśnieniem nie są zalecane. Jeśli dana osoba skarży się na osłabienie, czy problemy z koncentracją, regularna aktywność fizyczna jak najbardziej może okazać się pomocna.

Alkohol i papierosy również nie są tym, czym można podwyższyć ciśnienie (teoretycznie, żaden z lekarzy nie poleca tych sposób, silnie szkodzących zdrowiu). Maksymalne dzienne spożycie alkoholu nie powinno przekraczać 30 g w przypadku mężczyzn i 20 g w przypadku kobiet. Działanie alkoholu sprawia, że można przede wszystkim zwiększyć dolne ciśnienie.

Większa ilość nie jest zalecana chociażby ze względu na ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, uszkodzenie wątroby, czy nerek. Natomiast negatywne skutki palenia papierosów, przeważają jakiekolwiek korzyści jako sposobu na podniesienie ciśnienia krwi. Palenie tytoniu jest znanym czynnikiem ryzyka m. in. chorób nowotworowych, chorób układu krążenia i POChP.

Jakie są naturalne sposoby na podniesienie ciśnienia?

W internecie istnieją również artykuły o tym, że można podnieść ciśnienie domowymi sposobami. Rzekomo modyfikacja ciśnienia krwi jest możliwa za pomocą diety. Można się m.in. spotkać ze sposobami na podniesienie ciśnienia za pomocą soku z buraków lub migdałów. Żaden z tych sposobów nie ma takiego działania. Natomiast sok z buraków może mieć korzystny wpływ na stan zdrowia osoby z nadciśnieniem.

Zimny prysznic czy kąpiel może spowodować wzrost ciśnienia krwi. Ma na to wpływ kilka mechanizmów. Po pierwsze, obwodowe naczynia krwionośne odruchowo kurczą się pod wpływem niskiej temperatury, co zwiększa opór przepływu krwi. Po drugie, za pośrednictwem autonomicznego układu nerwowego, dochodzi do odruchowego wzrostu pojemności minutowej krwi. Hiperwentylacja przy kontakcie z zimną wodą również może przyczynić się do wzrostu ciśnienia. Jednak efekt ten jest krótkotrwały. Po powrocie do temperatury pokojowej zmiany dosyć szybko ustępują.

Jak skutecznie powyższyć ciśnienie skurczowe i rozkurczowe?

Żeby naturalnie podnieść ciśnienie można zwiększyć dzienną podaż wody. Według zaleceń, dorosła kobieta, powinna przyjmować dziennie 2700 ml wody, natomiast mężczyzna 3700 ml. Około 20 proc wody pochodzi z przyjmowanych pokarmów, a więc poza posiłkami należy dostarczyć jeszcze odpowiednio 2 lub 3 litry wody, w zależności od płci. Oczywiście ilość ta jest mniejsza w przypadku dzieci u osób starszych. Podaż wody powinna być natomiast większa w bardzo upalne dni, przy intensywnym wysiłku fizycznym, w przypadku gorączki, biegunki, czy wymiotów. Ważne jest, aby była to czysta, niegazowana woda. O uzupełnianiu płynów warto przypominać osobom starszym, ponieważ z wiekiem odczuwanie pragnienia staje się słabsze.

Aby szybko podnieść ciśnienie tętnicze dolne i górne, można dodać do posiłku więcej soli. Dowiedziono, że spożycie już kilku gramów soli w roztworze ok. 500 ml płynu podnosi ciśnienie nawet o 10mm Hg, a taki efekt utrzymuje się przez około 2 godziny. Należy również pamiętać, że zalecana przez Światową Organizację Zdrowia dzienna podaż soli nie powinna przekraczać 5 gramów. Długotrwałe spożywanie większej ilości soli niesie za sobą ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego i chorób sercowo-naczyniowych. Warto wspomnieć, że w diecie przeciętnej osoby, najwięcej soli w ciągu doby jest dostarczane w pieczywie.

Jak podnieść ciśnienie krwi – domowe sposoby

Hipotonia postprandialna jest to zjawisko nagłego spadku ciśnienia po spożyciu dużego posiłku. M. in. ono odpowiada za uczucie senności po jedzeniu. Dowiedziono, że przyjmowanie dużych porcji pożywienia o dużym ładunku kalorii powoduje większy spadek ciśnienia, a także nasila objawy hipotonii ortostatycznej. Aby zapobiec spadkowi ciśnienia i nieprzyjemnym odczuciom po jedzeniu wystarczy jeść częściej ale mniejsze porcje pożywienia.

Osoby ze skłonnościami do spadków ciśnienia przy długim przebywaniu w pozycji stojącej, ze skłonnością do zastoju żylnego lub niewydolnością zastawek żylnych mogą odnieść korzyści ze stosowania kompresjoterapii podudzi z zastosowaniem opasek uciskowych. Zmniejszają one zaleganie krwi w żyłach podudzi i w pewnym stopniu podnoszą ciśnienie. Dowiedziono również, że siedzenie ze skrzyżowanymi nogami (siad skrzyżny) pozwala podnieść ciśnienie tętnicze nawet o 10mmHg.

Kiedy udać się do lekarza?

Jeśli nagle nastąpił znaczny spadek ciśnienia (rzędu 20–30mmHg), należy skonsultować się z lekarzem. Zwłaszcza, jeśli towarzyszą temu uporczywe objawy lub wspomniane wcześniej oznaki wstrząsu. Taki stan może wymagać interwencji medycznej. Przykładowo, nagła hipotonia u osoby z żylakami przełyku czy chorobą wrzodową żołądka, budzi podejrzenie perforacji. Istnieje też ryzyko, że przyczyną objawów jest serce. Gdy spadkowi ciśnienia towarzyszy duszność lub ból wieńcowy, może to oznaczać zaostrzenie niewydolności krążenia lub zawał serca. W przypadku objawowego napadu migotania przedsionków, któremu towarzyszą osłabienie i zawroty głowy, elektroniczny ciśnieniomierz może wskazywać zaniżone wartości lub błąd pomiaru.

Niskie ciśnienie może być skutkiem zażywania niektórych leków lub suplementów. Zgłaszając się z takim problemem do lekarza, należy przedstawić listę przyjmowanych środków. Być może okaże się konieczna zmiana dawki, zmiana preparatu lub jego odstawienie.

Stale utrzymujące się niskie ciśnienie w domowych pomiarach przy braku jakichkolwiek objawów może również wynikać z wady urządzenia pomiarowego. Przy okazji wizyty u lekarza można poprosić o sprawdzenie rzetelności pomiarów własnego ciśnieniomierza.

Bibliografia

W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.

P. Gajewski (red.): Interna Szczeklika 2015. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2015; 199, 387-390, 423, 575s.
Ganong, Wiliam. Fizjologia. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007, 555, 570-571s.
Keatinge, W. R., McIlroy, M. B., & Goldfien, A. (1964). Cardiovascular responses to ice-cold showers. Journal of Applied Physiology, 19(6), 1145–1150.
Palatini, P., Mos, L., Munari, L., Valle, F., Del Torre, M., Rossi, A., … Dal Palu, C. (1989). Blood pressure changes during heavy-resistance exercise. Journal of Hypertension, 7, 72–73.
Marx B., Scuvée É., Scuvée-Moreau J., Seutin V., Jouret F. (2016). Mechanisms of caffeine-induced diuresis. Med Sci (Paris), 32(5), 485-490
Mesas, A. E., Leon-Munoz, L. M., Rodriguez-Artalejo, F., & Esther, L.-G. (2011). The effect of coffee on blood pressure and cardiovascular disease among hypertensive individuals: Meta-analysis. The American Journal of Clinical Nutrition, 94(4), 1113–1126.
Cornelissen, V. A., & Smart, N. A. (2013). Exercise Training for Blood Pressure: A Systematic Review and Metaanalysis. Journal of American Heart Association, 2(1), 1–9.
Bahadoran, Z., Mirmiran, P., Kabir, A., Azizi, F., & Ghasemi, A. (2017). The Nitrate-Independent Blood Pressure–Lowering Effect of Beetroot Juice: A Systematic Review and Meta-Analysis. Advances in Nutrition: An International Review Journal, 8(6), 830–838.
Kanbay, M., Aslan, G., Afsar, B., Dagel, T., Siriopol, D., Kuwabara, M., … Johnson, R. J. (2018). Acute effects of salt on blood pressure are mediated by serum osmolality. Journal of Clinical Hypertension, 20(10), 1447–1454.
World Health Organisation (2012). Guideline: Sodium intake for adults and children.
Dietary reference intake: Electrolytes and water. The National Academies of Science, Engineering, and Medicine. http://www.nationalacademies.org/hmd/Activities/Nutrition/DRIElectrolytes.aspx. Dostęp: 10.12.2018r.
Husain, K., Ansari, R. A., & Ferder, L. (2014). Alcohol-induced hypertension: Mechanism and prevention. World Journal of Cardiology, 6(5), 245.
Puvi-Rajasingham S, Mathias CJ. (1996). Effect of meal size on post-prandial blood pressure and on postural hypotension in primary autonomic failure. Journal of the Clinical Autonomic Research society, 6(2), 111-114s.
Pinar R, Ataalkin S, Watson R. (2010) The effect of crossing legs on blood pressure in hypertensive patients. Journal of Clinical Nursing, 19(9-10), 1284-1288s.

Opublikowano: 13.03.2019;

Oceń:

4.7

Piotr Ziętek

Lekarz

Komentarze i opinie (1)

Butem rzucić z takim lekarzem
opublikowany 21.05.2019

Nie idź do lekarza, bo ci nie pomoże. Ja miałam takie spadki ciśnienia, że musiał mi ktoś zrobić kawę, bo nie byłam w stanie dojść do kuchni i nie zemdlec, dłonie do połowy robiły mi się sino białe, a ciśnieniomierz wskazywał że niezyje. Byłam z tym u wszystkich lekarzy w mieście i oni uważają że to normalne i sie nie leczy. Jakbym mogła to bym z chęcią obila takich lekarzy. A że pacjent pije 2 litry kawy dziennie i nie może rzucić palenia, bo by uznał na stojąco to nie szkodzi.