Szczepienia obowiązkowe u noworodka
W pierwszej dobie życia każdy noworodek szczepiony jest przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (wywoływane jest ono przez wirusa zapalenia wątroby HBV) oraz przeciwko gruźlicy – jest to pierwsze i jedyne szczepienie przeciw gruźlicy w programie szczepień.
Szczepionka przeciwko WZW B jest to szczepionka rekombinowana zawierająca antygen powierzchniowy wirusa HBV. Szczepionka przeciwko gruźlicy jest to szczepionka żywa, atenuowana, zawierająca niezjadliwego prątka bydlęcego Mycobacterium bovium.
Przeczytaj: Szczepienie przeciw polio – zwykłe czy skojarzone?
Szczepienia obowiązkowe u niemowlaka
Między siódmym, a ósmym tygodniem życia przychodzi pora na kolejną porcję szczepień. Jest to druga dawka szczepionki przeciwko WZW B, a dodatkowo także szczepienie przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTP), a także przeciwko bakterii Haemophilus influenzae typu B (Hib). Szczepionka DTP jest to szczepionka skojarzona zawierająca anatoksynę błoniczą, tężcową oraz zabite pałeczki krztuśca. Istnieje także wersja DTaP – zawierająca bezkomórkowy komponent krztuścowy, jest to antygen jak np. anatoksyna krztuścowa. Szczepionka przeciwko Haemophilus influenzae typu b zawiera antygen otoczki bakterii.
Między trzecim a czwartym miesiącem życia – czyli po 6-8 tygodniach od poprzedniej wizyty w punkcie szczepień pora na kolejną dawkę DTP oraz Hib. Ponadto pojawia się tu szczepienie przeciwko ostremu nagminnemu porażeniu dziecięcemu (poliomyelitis, IPV), jest to szczepionka inaktywowana, zawierająca trzy typy zabitych wirusów polio.
Okres piątego-szóstego miesiąca to czas na trzecią dawkę DTP i Hib oraz drugą IPV.
Siódmy miesiąc to czas na trzecią dawkę szczepionki przeciwko WZW B.
Obowiązkowe szczepienia po 2 roku życia
Kolejne obowiązkowe szczepienia to:
- w drugim roku życia, w 13-14 miesiącu przychodzi czas na szczepionkę przeciwko odrze, śwince i różyczce (MMR), jest to szczepionka zawierająca żywe atentowane wirusy wywołujące te choroby,
- między 16 a 18 miesiącem życia podawana jest czwarta już dawka DTP i Hib, oraz trzecia IPV,
- kolejne szczepienie ma miejsce w szóstym roku życia i jest to dawka przypominająca DTaP oraz szczepionka przeciw polio w wersji doustnej (OPV) zawierająca trzy typy atentowanych (a nie jak poprzednio zabitych) wirusów,
- w 10 roku życia obowiązuje zaszczepienie kolejną dawką MMR,
- w 14 roku życia dawka przypominająca DT (czyli błonica i tężec, tym razem bez komponentu krztuścowego),
- w 19 roku życia obowiązuje ostatnia dawka przypominająca DT (musi być ona podana najwcześniej po 5 latach od poprzedniej dawki).
Szczepienia obowiązkowe u dzieci szczególnie narażonych
Są to szczepionki spoza programu opisanego powyżej, które przysługują pewnym grupom osób nieodpłatnie. Niektóre z nich przedstawiono poniżej.
- WZW B. Dotyczy to osób związanych z medycyną, studentów kierunków medycznych, pracowników czy innych osób, które są szczególnie narażone na zakażenie.
- Streptococcus pneumoniae . Dotyczy dzieci między 2 miesiącem życia a 5 rokiem życia, cierpiących na choroby przewlekłe jak choroby serca, astmę, przewlekłą chorobę nerek, zespół nerczycowy czy cukrzycę, choroby powodujące zaburzenie odporności, dzieci zakażone wirusem HIV, po przeszczepach, chorujące na nowotwory czy nieposiadające śledziony. Ponadto dzieci urodzone przedwcześnie (przed ukończeniem 37 tygodnia ciąży) lub z niską masa urodzeniową (< 2500 g).
- Ospa wietrzna. Dzieci do 12 roku życia chorujące na ostra białaczkę limfoblastyczną (w okresie remisji), zakażone wirusem HIV, przed leczeniem osłabiającym odporność (chemioterapia, immunosupresja)
Szczepienia zalecane u dzieci
Wśród szczepień, jakie zaleca se wykonać u dziecka znalazły się:
- Szczepienie przeciwko wirusom ROTA. Zalecane jest dzieciom między 6 a 24 tygodniem życia. Jest to szczepionka doustna, zawierająca żywe, atentowane wirusy.
- Szczepienie przeciwko Streptococcus pneumoniae (czyli przeciwko pneumokokom) można wykonać od 7-8 tygodnia życia (dotyczy to szczepionki skoniugowanej, szczepionka niekoniugowana zalecana jest dopiero od 2 roku życia). Niemowlęta szczepione do 6 miesiąca życia wymagają 3 dawek szczepionki (w odstępach co najmniej miesięcznych) i dawki przypominającej (między 11 a 15 miesiącem życia). Dzieci zaszczepione później: 7-11 miesiąc życia wymagają dwóch dawek (w odstępie co najmniej 1 miesiąca) i dawki przypominającej w drugim roku życia; dzieci zaszczepione między 12-23 miesiącem życia wymagają dwóch dawek co minimum 2 miesiące; dzieci zaszczepione między 24 miesiącem życia a 17 rokiem życia wymagają już tylko pojedynczej dawki. Dostępne są 10 i 13-walentne szczepionki skoniugowane, zawierają one polisacharydy otoczkowe odpowiednio 10 lub 13 serotypów bakterii Streptococcus pneumoniae. Szczepionka niekoniugowana nie jest immunogenna u dzieci poniżej 2 roku życia. Ten typ szczepionki zalecany jest u osób chorujących przewlekle np. na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, rozedmę, astmę, cukrzycę, czy nowotwory.
- Szczepienie przeciwko Neisseria meningitidis (czyli przeciwko meningokokom) zalecane jest szczepionką skoniugowaną od 2 miesiąca życia, nieskoniugowaną dopiero powyżej 2 lat. Szczepionki te zawierają oczyszczone polisacharydy otoczkowe bakterii. Niemowlęta zaszczepione szczepionką skoniugowaną między 2-12 miesiącem życia wymagają dwóch dawek w odstępach co najmniej 2 miesięcznych. Po 12 miesiącu życia wystarczająca jest jedna dawka. Szczepionka nieskoniugowana chroni przed serotypem A i C, serotyp A nie występuje w Polsce. Ten rodzaj preparatu jest zalecany np. osobom podróżującym w rejony jego występowania.
- Szczepienie przeciwko ospie wietrznej. Zalecane jest dzieciom które jeszcze nie chorowały na ospę. Szczepionka ta zawiera żywy atentowany wirus.
- Szczepienie przeciwko grypie. Zalecane jest dzieciom zdrowym, a także przewlekle chorym lub z obniżoną odpornością. Istnieje kilka typów szczepionek np. zawierające rozszczepione winiony wirusa czy określone białka wirusa.
