Czym jest interpłciowość?
Pod pojęciem interpłciowości rozumie się naturalnie zróżnicowane cechy płciowe, które umiejscawiają daną osobę między stereotypowym pojęciem kobiety i mężczyzny.
Osoby interpłciowe rodzą się z fizycznymi, hormonalnymi bądź genetycznymi cechami płciowymi, które nie są sensu stricto męskie albo damskie, stanowią ich połączenie lub też nie są żadnymi z tych cech.
Nie istnieje jeden stan określany jako interpłciowy, a cechy objęte tym terminem mogą być bardzo zróżnicowane. W skrótowcu LGBTQI osoby interpłciowe określa się jako I (Intersex).
Przeczytaj również:
Obojnactwo (dwupłciowość) u człowieka
Kiedy ujawnia się interpłciowość?
U części osób interpłciowych zróżnicowanie cech płciowych jest wyraźnie widoczne tuż po urodzeniu (lub nawet przed, na etapie badań genetycznych). Niekiedy jednak interpłciowość ujawnia się w wieku dziecięcym, w okresie dojrzewania lub wręcz w dorosłości. Nie zawsze też będzie ona wyraźnie widoczna, ponieważ poszczególne zmiany genetyczne mogą manifestować się z różną intensywnością.
Przeczytaj również:
Homoseksualizm – przyczyny i oznaki. Czy homoseksualizm to choroba?
Pierwszo- i drugorzędowe cechy płciowe
Aby lepiej zrozumieć interpłciowość, warto przypomnieć podział na pierwszo- i drugorzędowe cechy płciowe. Do cech pierwszorzędowych zalicza się te, które kształtują się jeszcze w życiu płodowym lub są widoczne zaraz po urodzeniu:
układ chromosomów płciowych,
budowa genitaliów oraz układu płciowego,
funkcjonowanie układu hormonalnego i wrażliwość na poszczególne hormony.
Z kolei do cech drugorzędowych zalicza się te, które pojawiają się w okresie dojrzewania. Można do nich zaliczyć:
rozkład tkanki tłuszczcowej w poszczególnych partiach ciała,
wykształcenie się gruczołów piersiowych lub jabłka Adama,
rozmieszczenie owłosienia,
charakterystyczna budowa ciała (np. silne umięśnienie u dziewczynek lub gynoidalny typ sylwetki u chłopców).
Interpłciowość ma swoje korzenie w cechach pierwszorzędowych, ale rzutuje także na cechy drugorzędowe.
Przeczytaj również:
Biseksualizm – jak rozpoznać? Objawy biseksualizmu
Jak objawia się interpłciowość?
Według informacji publikowanych przez fundację interACT wyróżnia się ponad 30 wariantów interpłciowości. Wśród nich można wymienić:
Niedobór 5-ARD – niski poziom enzymu 5-alfa reduktazy niezbędnego do przekształcenia testosteronu w dihydrotestosteron prowadzi do zaburzenia metabolizmu testosteronu. W efekcie osoby dotknięte tym zaburzeniem mają nietypowe zewnętrzne narządy płciowe lub też ustalenie ich cech płciowych przy narodzinach jest niemożliwe.
Zespół AIS (Androgen Insensitivity Syndrome) – obecność zespołu AIS powoduje całkowitą lub częściową niewrażliwość organizmu na działanie męskich hormonów płciowych przy jednoczesnej obecności chromosomów XY. W zależności od stopnia nasilenia AIS skutkiem mogą być niejednoznacznie wykształcone narządy płciowe lub też obecność żeńskich narządów płciowych zamiast męskich.
Klitoromegalia oraz mikropenis – zmiany fizjologiczne skutkujące nienaturalnym powiększeniem łechtaczki lub zmniejszeniem penisa poniżej fizjologicznej normy,
Wrodzony przerost nadnerczy (Congenital Adrenal Hyperplasia, CAH) – zespół CAH polega na zaburzeniu w produkcji: kortyzolu, aldosteronu i androgenów. Może się objawiać: niskim wzrostem, wczesnym dojrzewaniem, zaburzeniami okresu u dziewcząt, wczesnym wypadaniem włosów u mężczyzn. Objawy są bardziej nasilone u osób z kariotypem XX niż XY.
Zespół Klinefeltera – charakteryzuje się obecnością dodatkowego chromosomu płciowego X (47XXY zamiast 46XY), co może skutkować: wykształceniem się ginekomastii, słabym owłosieniem, zmniejszeniem rozmiaru jąder i obniżonym libido, a także opóźnionym rozwojem mowy.
Interpłciowość a transpłciowość – czym się różnią między sobą?
Interpłciowość dotyczy zmian na poziomie genetycznym, ale nie musi oznaczać tego, że dana osoba nie akceptuje swojej płci w aspekcie psychicznym.
Osoby interpłciowe rodzą się z fizycznymi, hormonalnymi bądź genetycznymi cechami płciowymi, które nie są sensu stricto męskie albo damskie, stanowią ich połączenie lub też nie są żadnymi z tych cech.
Transpłciowość oznacza brak pogodzenia się z płcią przypisaną po urodzeniu i narzuconymi w związku z tym normami społecznymi. Zagrożenia wynikające z nietłumaczonej transpłciowości obejmują: poczucie lęku, napady depresji, obniżoną samoocenę, zaś w skrajnych przypadkach – nawet próby samobójcze. Nie jest to jednak choroba, choć wiele osób transpłciowych poszukuje wsparcia psychologa.
Przeczytaj również:
Poligamia – na czym polega, gdzie jest legalna?
Dlaczego interpłciowość może stanowić problem?
W przypadku niektórych osób interpłciowych – podobnie jak w przypadku transpłciowości – problemem staje się reakcja społeczeństwa. W życiu osób interpłciowych mogą się pojawić: dyskryminacja i uprzedzenie z uwagi na cechy płciowe, które nie korespondują z powszechnymi oczekiwaniami. Popularne staje się wymuszanie na młodych ludziach, którzy nie rozumieją jeszcze swojej sytuacji, zabiegów medycznych mających na celu „korektę cech interpłciowych” i przywrócenie „normalności”.
Zabiegi często są wykonywane bez wyrażenia świadomej zgody, co może narazić na szwank zdrowie psychiczne i prowadzić do traumy w przyszłości.
W niektórych krajach Afryki (ale także w Chinach) nadal pokutuje zjawisko określane jako Intersex Infanticide, czyli uśmiercanie nowo narodzonych dzieci ze stwierdzonymi nietypowymi cechami płciowymi.
Przeczytaj również:
Lęk przed seksem (genofobia) – skąd się bierze strach przed zbliżeniem
Jak wspierać osoby interpłciowe?
W Polsce o tożsamości płciowej wciąż mówi się niewiele, co sprawia, że wielu rodziców dzieci interpłciowych ma problem z rozmową na ten temat.
Przede wszystkim warto zdać sobie sprawę z tego, że interpłciowość ma podłoże medyczne, ale nie jest to choroba umysłowa lub fizyczna.
Kluczem do efektywnego wsparcia jest szczera rozmowa i okazanie wsparcia w sytuacji, która może budzić dyskomfort. Interpłciowość nie ma związku z orientacją seksualną i tożsamością płciową. Definiuje jedynie sposób, w który funkcjonuje ciało od strony biologicznej.
Coraz częściej można spotkać w mediach język inkluzywny, który nie preferuje konkretnej płci. Dzięki temu osoby interpłciowe nie czują się dyskryminowane. Ważne jest, aby pamiętać o Światowym Dniu Wiedzy o Interpłciowości, który przypada na 26 października. Tego dnia prowadzone są kampanie mające na celu zwiększenie świadomości społecznej.
Przeczytaj również:
Roleplaying, czyli odgrywanie ról w seksie. Za kogo lubimy się przebierać w łóżku?
Znane osoby interpłciowe
Osoby interpłciowe stanowią stosunkowo niewielki odsetek wśród wszystkich ludzi. Część z nich jest jednak znana na całym świecie, co jedynie potwierdza, że coraz rzadziej tematy związane z płciowością stanowią kontrowersję.
Wśród znanych osób interpłciowych można wymienić biegaczkę Caster Semenyę, która zdobyła 2 olimpijskie złota i trzy Mistrzostwa Świata w biegu na 800 m. Warto wspomnieć także o belgijskiej modelce Hanne Gaby Odiele i o aktywistce Hida Viloria. W latach 70. ubiegłego wieku świat słyszał także o austriackim narciarzu Eriku Schinnegerze, który był wychowywany jako dziewczynka (Erika) i zmienił płeć dopiero w wyniku operacji, kiedy badania potwierdziły, że genetycznie jest mężczyzną.
