Utrzymanie prawidłowego składu ilościowego i jakościowego w obrębie mikroflory bakteryjnej okolic intymnych jest niezwykle istotne dla zdrowia kobiety. Pomaga przywrócić równowagę organizmu po chorobie, a także zapobiec nawracającym zakażeniom układu moczowo-płciowego. Istotną rolę w stabilizacji mikroflory bakteryjnej pochwy odgrywają probiotyki ginekologiczne. Jak one działają i czym się kierować, wybierając najlepszy probiotyk dla siebie?
Probiotyk dopochwowy – rodzaje, działanie, wskazania, kiedy stosować, jak wybrać najlepszy?
Spis treści
Czym charakteryzuje się mikrobiota pochwy?
Mikrobiota pochwy to ogół mikroorganizmów zasiedlających okolice intymne. Występuje ona u każdej kobiety, ale jednocześnie w każdym przypadku wygląda nieco inaczej.
W przeciwieństwie do niezwykle złożonej mikroflory jelitowej, drobnoustroje tworzące mikroflorę pochwy nie są (a przynajmniej u osób zdrowych nie powinny być) nadmiernie zróżnicowane. Z reguły liczebność gatunków wynosi około 200 i składają się na nią głównie bakterie z rodziny Lactobacilli. Obecnie wyodrębnia się pięć typów mikrobioty, przy czym można podzielić je na dwa rodzaje:
- z dominującą zawartością pałeczek kwasu mlekowego – L. crispatus, L. gasseri, L. iners oraz L. jensenii;
- z niską zawartością pałeczek kwasu mlekowego.
Jednocześnie trzeba zdawać sobie sprawę, że na skład mikrobioty oddziałuje cały szereg czynników. Na jedne z nich kobiety mają wpływ (np.: palenie papierosów, antykoncepcja hormonalna, zaburzenia hormonalne), na inne zaś nie (np. pochodzenie etniczne czy wiek). Utrzymanie zrównoważonej mikroflory pochwy ma ogromne znaczenie nie tylko dla komfortu życia i zdrowia każdej kobiety, ale także jej dziecka. Organizm dziecka nie ma jeszcze własnej odporności, jest jałowy. Pierwszą dawkę mikroorganizmów otrzymuje on dopiero w momencie przejścia przez drogi rodne.
Jak rozpoznać dysbiozę pochwy?
O dysbiozie pochwy można mówić, kiedy naturalny skład flory bakteryjnej pochwy zostanie zachwiany, a pałeczki kwasu mlekowego ustępują miejsca innym drobnoustrojom. Mogą do tego doprowadzić: długotrwały i przewlekły stres, zbyt częste irygacje pochwy, osłabienie układu odpornościowego oraz niezdrowy tryb życia. Do typowych objawów dysbiozy okolic intymnych zalicza się:
- występowanie rzadkiej, białawej wydzieliny;
- nieprzyjemny zapach;
- świąd;
- bóle pochwy;
- podwyższone pH;
- obecność komórek jeżowych (ang. clue cells) – są to komórki nabłonka pokryte przez bakterie.
O zachowanie dobrostanu oraz równowagi flory bakteryjnej pochwy należy dbać na co dzień. Wskazane jest przyjmowanie prebiotyków oraz probiotyków ginekologicznych, wykonywanie kąpieli pielęgnacyjnych bez środków myjących. Nie zaleca się częstszej toalety okolic intymnych niż raz lub dwa razy dziennie. Często to właśnie probiotyki są tą grupą związków, o których kobiety zapominają.
Jakie są rodzaje probiotyków ginekologicznych?
Probiotyki to żywe kultury bakterii, które przyjmowane regularnie przynoszą gospodarzowi korzyść w postaci zniwelowania lub przynajmniej złagodzenia dysbiozy pochwowej. Mogą być podawane zarówno dopochwowo, jak i doustnie. Powinny być stosowane przez kobiety w każdym wieku – również po menopauzie.
Probiotyki dopochwowe są dostępne jako:
- kapsułki lub globulki dopochwowe;
- tabletki dopochwowe;
- żele dopochwowe;
- probiotyki w tamponie, szczególnie polecane w okresie menstruacji.
Probiotyki ginekologiczne działają miejscowo, pozwalając na bezpośrednie wprowadzenie do pochwy i dostarczając kultury bakterii dokładnie tam, gdzie powinny działać. Doustne probiotyki ginekologiczne działają pośrednio, wspierając mikroflorę pochwy od strony układu pokarmowego. Często najlepsze rezultaty przynosi łączenie suplementacji dopochwowej z doustną.
Jak działają probiotyki dopochwowe?
Probiotyk ginekologiczny może działać na kilka sposobów:
- bakterie kwasu mlekowego obniżają pH, zakwaszając środowisko pochwy i sprawiając, że jest ono niekorzystne dla rozwoju bakterii chorobotwórczych;
- pożądane bakterie konkurują z patogenami o miejsce do zasiedlenia – w rezultacie szkodliwe drobnoustroje są usuwane z organizmu;
- probiotyk może sprzyjać wydzielaniu substancji zwalczających niekorzystne bakterie (pałeczki z rodziny Lactobacillus wytwarzają nadtlenek wodoru), a także przyczyniać się do rozwoju zdrowej mikroflory.
Niektóre produkty są też uzupełnione o związki łagodzące objawy stanu zapalnego i przyspieszające regenerację organizmu, tak jak np. kwas hialuronowy. Innymi popularnymi dodatkami są: kwas L-askorbinowy, inulina oraz witamina E. Na rynku można znaleźć również takie produkty zawierające kultury bakterii probiotycznych, które są także prebiotykiem i postbiotykiem jednocześnie.
Kiedy stosować probiotyki ginekologiczne?
W zależności od celu przyjmowania probiotyków ginekologicznych, czas leczenia będzie wyglądał nieco inaczej. Po zakończonej miesiączce odbudowa flory bakteryjnej może potrwać od 4 do 6 dni. W profilaktyce infekcji intymnych czopki dopochwowe oraz inne formy probiotyków zaleca się stosować, kiedy tylko pojawią się charakterystyczne objawy sygnalizujące stan zapalny. Jeżeli bakteryjne zapalenia pochwy leczone było antybiotykami, kuracja probiotykowa może trwać nawet tydzień lub dłużej w celu przywrócenia naturalnej równowagi flory.
Zwykły probiotyk dopochwowy sprawdzi się też u kobiet, które cierpią na: nawrotowe grzybice, zapalenie dróg moczowych oraz inne infekcje intymne.
Czy można stosować probiotyk dopochwowy w ciąży?
Stosowanie bakterii probiotycznych jest zalecane także w okresie ciąży. W tym szczególnym czasie niektóre kobiety są szczególnie podatne na infekcje w obrębie układu moczowo-płciowego. Wzmacniając florę bakteryjną pochwy, można zmniejszyć ryzyko choroby i przyspieszyć powrót do zdrowia.
Część badań sugeruje, że stosowanie probiotyków ginekologicznych redukuje ryzyko wystąpienia powikłań w czasie ciąży, takich jak stan przedrzucawkowy czy cukrzyca ciążowa. Zaleca się je też kobietom z nadwagą, u których skład flory często odbiega od normy.
Przed wyborem preparatu należy zapoznać się z treścią ulotki. Powinno być w niej wprost wskazane, że probiotyk nadaje się do stosowania przez kobiety w ciąży.
Jak wybrać najlepszy probiotyk dopochwowy?
Sugeruje się, aby przy wyborze probiotyku dopochwowego kierować się przede wszystkim specyfiką flory bakteryjnej występującej u konkretnej kobiety. Według wytycznych WHO/FAO dobry probiotyk ginekologiczny to taki, który wykazuje następujące cechy:
- należy do fizjologicznej flory bakteryjnej pochwy;
- ma dokładnie określony gatunek oraz szczep (w przypadku populacji Polek są to zazwyczaj L. gasseri, L. fermentum oraz L. plantarum);
- wykazuje cechy, które sprawiają, że nabłonek pochwy łatwo go przyjmuje (tzw. powinowactwo do nabłonka);
- jest odporny na antybiotyki.
Choć ginekologiczne probiotyki można bardzo łatwo kupić praktycznie w każdej aptece, nie każdy produkt nada się do tego celu równie dobrze. Przed zakupem warto zapoznać się z informacjami dotyczącymi składu.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Joint FAO/WHO Working Group Report on Drafting Guidelines for the Evaluation of Probiotics in Food. London, Ontario, Canada 2002; 1–11;
- Jankowska D.; Probiotyki ginekologiczne. Praktyczny przewodnik; Food Forum 4(26)/2018;
- Petricevic L, Domig KJ, Nierscher FJ, et al. Characterisation of the oral, vaginal and rectal Lactobacillus flora in healthy pregnant and postmenopausal women. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2012;160(1):93-99.
Opublikowano: 18.07.2024;
Oceń:
0.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Katarzyna Wieczorek-Szukała
dr nauk medycznych
Doktor nauk medycznych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, absolwentka biotechnologii medycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Obecnie pracuje jako asystent w Katedrze Fizjologii Doświadczalnej i Klinicznej Uniwersytetu Medycznego. Autorka licznych publikacji naukowych i uczestniczka międzynarodowych projektów badawczych. Wolny czas przeznacza najchętniej na podróże, fitness i ceramikę artystyczną.
575
Komentarze i opinie (0)