Czym jest retinol?
Retinol jest jednym z przedstawicieli organicznych związków chemicznych zwanych retinoidami, do których należą także wszystkie pochodne witaminy A. Retinol pod wpływem przemian w skórze, przekształca się w aktywny biologicznie kwas retinowy.
Retinol to czysta, alkoholowa forma witaminy A, która pełni w organizmie wiele ważnych funkcji, w tym wzmacniającą odporność, odpowiedzialną za prawidłowe widzenie czy udział w procesach podziałów komórkowych oraz rozrodczych. Na potrzeby niniejszego artykułu skoncentrowano się jednak na wpływie stosowanego zewnętrznie retinolu na skórę.
Jakie są właściwości retinolu?
Retinol należy do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach o właściwościach hydrofobowych. To lipofilowa ciecz, którą charakteryzuje duża wrażliwość na utlenianie. Ze względu na swoje działanie, należy do substancji aktywnych chętnie wykorzystywanych w kosmetyce.
W składzie kosmetyków można znaleźć naturalne retinoidy, do których należą działające najsłabiej estry retinylu oraz substancje o podobnej aktywności biologicznej: retinol i aldehyd retinowy.
Działanie retinolu na skórę
Retinol jest substancją o działaniu odmładzającym, którą stosuje się przede wszystkim do pielęgnacji skóry dojrzałej oraz problematycznej, zmagającej się z łuszczycą, trądzikiem i przebarwieniami.
Retinol:
- działa zarówno na naskórek, jak i warstwy skóry właściwej;
- to silny przeciwutleniacz, który hamuje, spowodowany czynnikami wewnętrznymi, proces starzenia się skóry, poprzez wymiatanie wolnych rodników tlenowych;
- zwiększa poziom glikozaminoglikanów oraz naturalnych substancji nawilżających skórę, takich jak kwas hialuronowy, przez co spłyca i wygładza zmarszczki;
- działa przeciwzapalnie;
- ujędrnia skórę i odpowiada za poprawę jej elastyczności, za sprawą stymulacji namnażania się keratynocytów oraz fibroblastów, odpowiedzialnych za produkcję kolagenu i elastyny;
- zmniejsza przeznaskórkową utratę wody (TEWL);
- redukuje produkcję melaniny oraz jej transport do melanocytów, dzięki czemu wykazuje działanie rozjaśniające przebarwienia i to zarówno te posłoneczne, jak i pozapalne;
- wspomaga proces leczenia trądziku pospolitego, przez ograniczenie procesu tworzenia się zaskórników. Przyspiesza odnowę naskórka, poprzez ułatwienie procesu keratynizacji, w którego przebiegu dochodzi do złuszczania się martwych komórek naskórka;
- poprawia efektywność mechanizmów, odpowiedzialnych za naprawę komórek skóry, uszkodzonych przez promieniowanie UV, a tym samym chroni skórę przed fotostarzeniem.
Czy retinol ma jakieś wady?
Do negatywnych skutków działania retinolu na skórę można zaliczyć, m.in.:
- działanie drażniące, manifestujące się zaczerwienieniem skóry, jej świądem i pieczeniem oraz nadmiernym przesuszeniem;
- zwiększenie wrażliwości skóry na promieniowanie UV. Z tego względu najlepiej rozpocząć kurację zimą;
- niestabilność struktury w formułach kosmetycznych, które są wrażliwe na powietrze, wysoką temperaturę oraz promieniowanie słoneczne.
Ponadto retinoidów w żadnej formie nie wolno stosować w ciąży oraz okresie karmienia piersią, ponieważ wykazują one działanie teratogenne , czyli toksyczne dla płodu, a także embriotoksyczne, czyli toksyczne dla zarodka.
Czytaj również: Bibułki matujące – co to? Do czego służą, jak używać bibułki matującej?
W jakich połączeniach można stosować retinol?
Kiedy na skórze pojawiają się pierwsze zmarszczki to znak, że warto zapytać o poradę kosmetologa i sięgnąć po pierwszy kosmetyk z retinolem, najlepiej do stosowania na noc.
W celu uzyskania optymalnego, wolnego od skutków ubocznych działania, warto sprawdzić, czy kosmetyk zawiera, poza retinolem następujące składniki:
- witaminę E, która w połączeniu z retinolem wykazuje wzmocnione działanie antyoksydacyjne;
- oleje roślinne, np. olej z pestek winogron lub czarnej porzeczki, które uzupełniają niedobór lipidów w naskórku, a tym samym chronią go przed pieczeniem i przesuszeniem;
- ceramidy , które wypełniają przestrzenie międzykomórkowe i odbudowywują barierę hydrolipidową skóry;
- wyciągi roślinne, np. z wąkroty azjatyckiej czy oczaru wirginijskiego, które działają regenerująco;
- kwas hialuronowy, który wiąże wodę, dlatego zapobiega suchości i podrażnieniom skóry;
Ważne jest też stężenie retinolu w kosmetykach. Kremy z retinolem zawierają przeważnie 0,05-1% retinolu. Kosmetyki z niskim stężeniem retinolu są polecane dla osób, rozpoczynających kurację, aż do czasu zbudowania tolerancji skóry na retinol. Warto używać ich także w delikatniejszych miejscach, czyli okolicach oczu oraz przy konturach ust. Kosmetyki zawierające wyższe stężenia retinolu należy stosować do pielęgnacji skóry twarzy i dekoltu.
Z czym nie wolno łączyć retinolu i dlaczego?
Retinol to substancja o silnym działaniu na liczne procesy, zachodzące w skórze. Z tego względu stosowanie preparatów z retinolem musi być dobrze przemyślane. Nie powinno się ich łączyć z substancjami, takimi jak:
- kwasy AHA i BHA o potencjale drażniącym, w szczególności z kwasem glikolowym, migdałowym i salicylowym;
- witamina C, która działa w innym zakresie pH niż retinol, dlatego połączenie tych składników obniża skuteczność kosmetyków.
Podczas kuracji retinolem nie wolno korzystać z solarium. Trzeba też unikać promieniowania słonecznego i stosować kremy z wysoką ochroną SPF 50+. Nie należy także wykonywać peelingów mechanicznych, mikrodermabrazji ani laseroterapii.
Czy jest jakaś alternatywa dla stosowania retinolu w kosmetykach?
W ostatnich latach coraz popularniejsza staje się naturalna substancja roślinna o nazwie bakuchiol , która jest nazywana wegańskim retinolem. W rzeczywistości to zupełnie inna substancja chemiczna, która jednak wykazuje podobne do retinolu pożądane właściwości, bez niepożądanych działań drażniących. Ponadto bakuchiol został zaklasyfikowany przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA), jako substancja bezpieczna w stosowaniu.
Bakuchiol to fenol, który jest pochodną terpenów. Występuje m.in. w roślinie Psoralea corylifolia, rosnącej w Chinach oraz Indiach, gdzie od dawna jest stosowany w medycynie ajurwedyjskiej . Bakuchiolu można bezpiecznie używać także latem. Wykazuje on m.in. działanie:
- przeciwtrądzikowe;
- antyoksydacyjne;
- przeciwzapalne;
- przeciwstarzeniowe;
- rozjaśniające przebarwienia;
- pobudzające produkcję kolagenu.
Czytaj również: Gliceryna w kosmetykach – fakty i mity
