W 2016 roku szacowano, że na wirusowe zapalenie wątroby typu C (ang. hepatitis C virus, HCV) może chorować nawet 160 milionów osób na całym świecie, z czego nawet 500 tysięcy pacjentów rocznie umiera. Istotnym problemem w leczeniu stanu zapalnego jest fakt, że infekcja wirusowa przez lata potrafi nie dawać żadnych specyficznych objawów. W Europie odsetek osób zakażonych wynosi około 2,5%, w Polsce zaś jeszcze kilka lat temu wynosił między 0,6 a 2,1%. Jak rozpoznać wirusowe zapalenie wątroby typu C i czy da się je wyleczyć?
Wirusowe zapalenie wątroby typu C (WZW typu C) – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie
Spis treści
Jakie czynniki powodują wirusowe zapalenie wątroby typu C?
Wirusowe zapalenie wątroby typu C to choroba zakaźna wywołana przez wirusa grypy typu C, który atakuje głównie wątrobę. Do transmisji zakażenia dochodzi najczęściej poprzez kontakt z krwią, gdzie niezbędne jest przerwanie ciągłości skóry. Sporadycznie do zakażenia WZW C może dojść poprzez kontakty płciowe i stykanie z wydzielinami osoby zakażonej (jak nasienie lub wydzielina pochwowa).
Wśród czynników, które predestynują do zakażenia wymienia się przede wszystkim:
- częstą hospitalizację;
- zabiegi przetaczania zakażonej krwi lub przeszczepu narządów;
- poddawanie pacjenta dializom lub innym zabiegom medycznym;
- korzystanie z zabiegów kosmetycznych lub studiów tatuażu;
- przyjmowanie dożylnych narkotyków;
- zakażenie wirusem HIV.
W grupie ryzyka znajdują się też pracownicy opieki zdrowotnej, jak pielęgniarki, ratownicy medyczni oraz lekarze.
Jak objawia się wirusowe zapalenie wątroby typu C?
U większości chorych zapalenie wątroby typu C ma bezobjawowy przebieg. Zazwyczaj pacjenci odczuwają silne zmęczenie, złe samopoczucie oraz pogorszenie nastroju bez wyraźnej przyczyny. Niekiedy diagnostyka obrazowa wykazuje powiększenie wątroby, choć nie jest to regułą. Nie zlecając badań, chorzy dowiadują się o infekcji z reguły w momencie manifestacji pozawątrobowych objawów zapalenia wątroby.
Samoistne wyleczenie z wirusa zdarza się bardzo rzadko. W zdecydowanej większości przypadków nieleczona choroba postępuje i ostatecznie prowadzi do marskości wątroby.
Diagnostyka i leczenie wirusowego zapalenia wątroby typu C
Wstępnym badaniem diagnostycznym przy podejrzeniu HCV jest oznaczenie przeciwciał anty HCV. W przypadku wyników dodatnich niezbędna jest jednak diagnostyka uzupełniająca. Warto wspomnieć, że brak przeciwciał we krwi nie zawsze oznacza, że pacjent nie jest zakażony WZW. Nie występują one m.in. u osób silnie upośledzoną odpornością humoralną. Materiał genetyczny wirusa można oznaczyć już po tygodniu od zakażenia.
Pomocniczym badaniem w ocenie stanu zdrowia jest analiza stopnia zwłóknienia wątroby za pomocą elastografii . To badanie obrazowe, które pomaga ocenić stopień elastyczności tkanek narządu. Im jest on niższy, tym bardziej zaawansowane są procesy zwłóknieniowe. Nieinwazyjnym wskaźnikiem biochemicznym jest także FIB-4 oraz APRI (ang. AST to Platelet Ratio Index).
Jeżeli u danej osoby wyniki powtarzanych badań są rozbieżne albo istnieje podejrzenie współistnienia innej choroby wątroby (np. marskości lub stłuszczenia), z reguły zaleca się biopsję wątroby i poddanie wycinka materiału badaniu histopatologicznemu. W skrajnie niebezpiecznych sytuacjach jedynym rozwiązaniem może okazać się przeszczep wątroby.
Leczenie farmakologiczne wirusowego zapalenia wątroby typu C bazuje na precyzyjnym doborze leków. W praktyce stosuje się łączone preparaty o bezpośrednim działaniu przeciwwirusowym zawierające m.in.:
- Sofosbuwir, Welpataswir oraz Woksylaprewir;
- Ledipaswir oraz Sofosbuwir;
- Glekaprewir oraz Pibrentaswir;
- Rybawirynę.
Jeśli terapia farmakologiczna opiera się na rybawirynie, pary starające się o dziecko powinny przez kilka miesięcy po zakończeniu terapii stosować antykoncepcję. Substancja ta wykazuje działanie teratogenne i embriotoksyczne.
Powikłania w przypadku przewlekłego WZW C
Nieleczone zapalenie wątroby wiąże się z ryzykiem powikłań o poważnych konsekwencjach dla zdrowia. Marskość wątroby rozwija się u od 10 do nawet 100% osób chorych, w zależności od stopnia zaawansowania choroby. Dodatkowo warto pamiętać, że rozwój marskości wątroby przyspieszają takie czynniki, jak otyłość, palenie papierosów czy spożywanie alkoholu.
Pozostałe powikłania obejmują przede wszystkim kłębuszkowe zapalenie nerek, autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, plamicę, łuszczycę i porfirię, obwodową neuropatię i zapalenie nerwów mózgowia. U chorych niekiedy rozwija się też zapalenie stawów.
Osoby chore na WZW C mają zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, a także ryzyko rozwoju nowotworu. Rak wątrobowokomórkowy rozwija się nawet u co 20. pacjenta bez wdrożenia leczenia.
Jak można zredukować ryzyko zakażenia wirusem HCV?
Niestety w praktyce nie da się całkowicie wyeliminować wszystkich sytuacji, w wyniku których może dojść do zakażenia HCV. Zaleca się jednak podejmowanie na własną rękę działań profilaktycznych.
Osoby korzystające z zabiegów kosmetycznych powinny korzystać wyłącznie ze sprawdzonych placówek. Należy pamiętać, aby używać własnych przyrządów higienicznych, jak szczoteczka do zębów, depilator czy maszynka do golenia. Jeśli tego rodzaju przedmioty zostały zanieczyszczone zakażoną krwią, bardzo łatwo o przeniesienie wirusa. Zaleca się utrzymywanie stosunków seksualnych z jednym, stałym partnerem. Zabiegi lecznicze prowadzące związane z naruszeniem ciągłości tkanek należy ograniczyć do niezbędnego minimum.
Aby zredukować uszkodzenie wątroby w wyniku infekcji zaleca się zmianę codziennych nawyków poprzez:
- abstynencję alkoholową;
- wprowadzenie diety ukierunkowanej na redukcję masy ciała;
- rezygnację z palenia papierosów.
Niedawne badania opublikowane w BMC Public Health sugerują też, że poważnych powikłań pomaga uniknąć... picie kawy dzięki zawartym w niej przeciwutleniaczom, diterpenom oraz antyoksydantom, które stymulują procesy naprawcze hepatocytów. Oczywiście chodzi o naturalną kawę bez dodatków takich jak cukier lub syropy smakowe. Naukowcy dowodzą jednak, że może być to zarówno kawa mielona, rozpuszczalna, a nawet bezkofeinowa.
Choć obecnie nie ma szczepionki ukierunkowanej wyłącznie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu C, lekarze często zalecają szczepienia przeciwko typom A i B wirusa.
WZW typu C – komentarz eksperta
Zdaniem eksperta
Wirus wywołujący zapalenie wątroby typu C przenosi się głównie przez kontakt z zakażoną krwią, nie można się nim zarazić przez zwykły pocałunek lub dotyk osoby zakażonej, nie ma również naukowych dowodów na to, aby zapalenie to mogło być przenoszone przez kichanie, kaszel, podanie ręki, wspólne jedzenie, korzystanie z wspólnego natrysku, bądź pływanie w tym samym basenie. Wielu ludzi z HCV nigdy nie dowiaduje się w jaki sposób doszło u nich do zakażenia.
Wirusowe zapalenie wątroby typu C atakuje po ciuchu i rozwija się podstępnie, średni czas trwania zakażenia HCV od momentu wniknięcia wirusa do organizmu do wystąpienia poważnych tego konsekwencji zdrowotnych wynosi od 5 do 35 lat. We wczesnym okresie zakażenie wirusem HCV ujawnia się wyjątkowo, stąd bez badań przesiewowych znaczna większość zakażonych dowie się o zakażeniu dopiero na etapie marskości wątroby, kiedy leczenie farmakologiczne jest ograniczone.
Dotychczas nie wynaleziono szczepionki przeciwko WZW typu C, natomiast zakażenie można skutecznie leczyć, o ile zostanie wcześnie wykryte.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Chmielewska A. M. i in.; Wirusowe zapalenie wątroby typu C - nowe metody leczenia i zapobiegania; Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej; 2015; 69: 946-963;
- Hartleb M. i in.; Zakażenie HCV - epidemiologia, wyzwania diagnostyczne i szanse stworzone przez nowe terapie; Gastroenterologia Kliniczna 2016; tom 8, nr 3; str. 75-84;
- Pałucka K. i in.; Zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C jako problem w opiece perinatalnej; Nursing Topics 2015; 23 (1): 123-127.
Opublikowano: 18.01.2024;
Oceń:
0.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Katarzyna Wieczorek-Szukała
dr nauk medycznych
Doktor nauk medycznych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, absolwentka biotechnologii medycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Obecnie pracuje jako asystent w Katedrze Fizjologii Doświadczalnej i Klinicznej Uniwersytetu Medycznego. Autorka licznych publikacji naukowych i uczestniczka międzynarodowych projektów badawczych. Wolny czas przeznacza najchętniej na podróże, fitness i ceramikę artystyczną.
532
Komentarze i opinie (0)