Czym jest spojenie łonowe i dlaczego boli w ciąży?

Spojenie łonowe, jak sama nazwa wskazuje to miejsce, gdzie złączeniu ulegają dwie kości łonowe miednicy. To przejściowa forma pomiędzy klasycznym stawem, a chrząstkozrostem. Spojenie łonowe zbudowane jest z tkanki chrzęstnej szklistej oraz charakterystycznego krążka międzyłonowego zbudowanego z chrząstki włóknistej. Dzięki temu jest ono stabilne, choć wykazuje pewną niewielką ruchomość, mniej więcej w zakresie 5 milimetrów. Spojenie łonowe występuje zarówno u kobiet jak i u mężczyzn, chroniąc narządy wewnętrzne i absorbując m.in. wstrząsy podczas chodzenia. Jednak u kobiet jego główną rolą jest ochrona macicy przed różnego rodzaju urazami mechanicznymi, a także umożliwienie dziecku przyjścia na świat w trakcie porodu. Gdzie zlokalizowane jest spojenie łonowe? Znajdziemy je kierując się mniej więcej w dół od linii pępka, bezpośrednio nad wzgórkiem łonowym.

Czytaj również: Późne odpępnienie – jakie są jego wady i zalety

Zmiany w spojeniu łonowym w ciąży

Choć spojenie łonowe ma na celu przede wszystkim utrzymywanie stabilnej pozycji obu części miednicy i ochronę narządów wewnętrznych, u kobiet w trakcie ciąży musi podlegać zmianom, a dokładnie pewnemu rozluźnieniu, dzięki któremu możliwe jest przejście dziecka przez kanał rodny w trakcie porodu. By osiągnąć ten efekt, organizm kobiet w ciąży produkuje różnego rodzaju hormony z grupy estrogenów, jednak największe znaczenie odgrywa tu syntetyzowana przez jajniki i łożysko relaksyna. To efektem jej działania jest rozluźnienie połączeń kości miedniczych oraz kości krzyżowej, a także rozluźnienie spojenia łonowego. W fizjologicznych warunkach poluźnienie to ma miejsce dopiero w ostatnich tygodniach ciąży i nie powinno przekraczać 1 centymetra. To właśnie z tego powodu kobiety mogą odczuwać niepokojący ból w okolicy krocza.

To też może Cię zainteresować: Ból pośladków – przyczyny, leczenie, zabiegi, domowe sposoby

Przyczyny bólu spojenia łonowego w ciąży

Ból spojenia łonowego w ciąży, często określany jako ból krocza pojawia się u kobiet zazwyczaj pod koniec drugiego lub w trzecim trymestrze ciąży. Naturalne rozluźnienie spojenia łonowego w wyniku zmian hormonalnych rzadko kiedy powoduje silny ból, w większości przypadków odczuwany jest jedynie chwilowy dyskomfort. Jeżeli jednak kobieta odczuwa wyraźny, długo utrzymujący się ból spojenia łonowego, przyczyny jego występowania mogą być następujące:

• silny ucisk na spojenie łonowe (np. przez główkę dziecka), zwłaszcza w przypadku ciąży mnogiej,
• nadwyrężenie spojenia łonowego w wyniku nadmiernego wysiłku,
• stan zapalny spojenia łonowego,
• złamanie lub pęknięcie kości łonowej,
• rozejście się spojenia łonowego.

Bez względu na przyczynę, każdorazowe jego pojawienie się powinno być skonsultowane z lekarzem ginekologiem. W wielu przypadkach konieczne jest bowiem wdrożenie działań profilaktycznych lub podjęcie odpowiedniego leczenia, by uniknąć u kobiety poważniejszych komplikacji zdrowotnych.

Czytaj również: Ból w pachwinach w ciąży – kiedy jest powodem do niepokoju?

Rozejście spojenia łonowego w ciąży

Jednym z najpoważniejszych schorzeń w obrębie spojenia łonowego, które może mieć miejsce w trakcie ciąży lub bezpośrednio po porodzie jest rozejście spojenia łonowego. Dochodzi do niego w sytuacji, kiedy struktury chrzęstne w tej części miednicy ulegną zbyt znacznemu rozluźnieniu pod wpływem hormonów (zazwyczaj powyżej 1 centymetra). Schorzenie to prowadzi nie tylko do silnych dolegliwości bólowych, ale również poważnych komplikacji. Stanowi także jedno z przeciwskazań do porodu naturalnego.

Objawy rozejścia spojenia łonowego

• silny ból w okolicy krocza o charakterze przewlekłym, nasilający się w trakcie poruszania się lub dźwigania różnych przedmiotów,
• kaczkowaty chód, spowodowany rozejściem się kości miednicy,
• promieniowanie bólu do dolnej części pleców oraz pośladków i ud,
• ból w trakcie oddawania moczu,
• pobolewanie podbrzusza,
• uczucie pulsowania w kroczu, zarówno w trakcie ciąży jak i po porodzie.

Czytaj również: Złamanie miednicy – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja, powikłania

Co ważne, przyczyny rozejścia spojenia łonowego może generować także sam poród siłami natury, przede wszystkim na skutek przedłużającej się akcji porodowej, dużych rozmiarów dziecka czy konieczności użycia kleszczy. W chwili zauważenia w trakcie porodu rozejścia się spojenia łonowego, ze względu na możliwe powikłania lekarz ginekolog powinien podjąć decyzję o przeprowadzeniu cesarskiego cięcia.

Jak wygląda rozpoznanie rozejścia się spojenia łonowego? W trakcie wizyty lekarz przeprowadza wnikliwy wywiad z pacjentką na temat występujących dolegliwości, a następnie potwierdza diagnozę dokonując oceny spojenia w trakcie badania ginekologicznego oraz badania ultrasonograficznego.

Rozejście spojenia łonowego w czasie ciąży – leczenie

Ból spojenia łonowego w ciąży, bez względu na to czy jest spowodowany zwykłym nadwyrężeniem tych struktur czy jest efektem rozejścia spojenia łonowego, wymaga podjęcia odpowiednich działań. Przede wszystkim kobieta ciężarna powinna wdrożyć oszczędny tryb życia. Polega on przede wszystkim na częstszym przebywaniu w pozycji leżącej (by zmniejszyć ucisk dziecka na struktury dna miednicy), a także unikaniu dźwigania ciężkich przedmiotów. Warto pamiętać, że w tym przypadku za ciężkie uznawane są nawet standardowe zakupy, ważące kilka kilogramów. Kobieta powinna również ograniczyć swoją aktywność fizyczną. W razie gdy ból jest trudny do zniesienia, lekarz może zalecić farmakoterapię przy pomocy leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, oczywiście wybierając z pośród tych bezpiecznych do stosowania w okresie ciąży.

Przeczytaj też: Pozycje seksualne w ciąży

W określonych przypadkach lekarz może zalecić rehabilitację obejmującą nie tylko redukcję bólu, ale przede wszystkim wzmocnienie mięśni podtrzymujących miednicę, dzięki czemu zmniejsza się w wyraźny sposób odczuwany ucisk. Wiele kobiet panicznie boi się rozejścia spojenia łonowego, sądząc że konieczna jest w tym wypadku interwencja chirurgiczna. W praktyce dotyczy ona jedynie niewielkiego odsetka pacjentek i traktowana jest jako ostateczność, a nie leczenie z wyboru.

Co oznacza ból spojenia łonowego po porodzie?

W niektórych przypadkach zdarza się, że ból spojenia łonowego w ciąży nie kończy się z chwilą porodu, a odczuwany jest nadal lub pojawia się właśnie dopiero po urodzeniu dziecka. Oczywiście u jego podłoża również może leżeć rozejście spojenia łonowego, jednak często jest on także objawem stanu zapalnego.

Zapalenie spojenia łonowego często jest efektem nadwyrężenia kości łonowych w czasie ciąży, głównie u kobiet które do samego porodu pozostawały wyjątkowo aktywne fizycznie. Objawy związane z zapaleniem spojenia łonowego to przede wszystkim silny ból rozchodzący się na całe krocze. Leczeniem z wyboru w tym wypadku jest farmakoterapia z użyciem środków przeciwzapalnych i przeciwbólowych, suplementacja i dieta bogata w witaminy, a także ograniczenie do minimum aktywności ruchowej aż do czasu ustąpienia objawów.