Test z glukagonem

Na czym polega test z glukagonem i kiedy się go wykonuje?

Test z glukagonem jest badaniem, które stosuje się do oceny wydzielania endogennej insuliny przez komórki trzustki. Bardzo ważne jest, aby jak najwcześniej wykryć ewentualne nieprawidłowości związane z wydzielaniem insuliny.

Insulina jest wydzielana przez komórki β-trzustki. Bierze udział w regulacji gospodarki węglowodanowej w organizmie. Kiedy dochodzi do wzrostu glukozy w surowicy np. po posiłku, insulina transportuje ją do wnętrza komórki. Obniża tym samym jej stężenie we krwi, utrzymując optymalny poziom. Insulina ma działanie antagonistyczne (przeciwne) do glukagonu, który w przypadkach zwiększonego zapotrzebowania na glukozę, zwiększa jej poziom we krwi. Proces ten nosi nazwę glukogenogenezy.

U pacjentów zdrowych wydzielanie insuliny oraz glukagonu pozostają we wzajemnej równowadze.

Test z glukagonem wykonuje się u pacjentów u których należy zróżnicować cukrzycę typu 1 i 2. Wynik testu może dać odpowiedź czy produkcja insuliny całkowicie jest wstrzymana i komórki trzustki jej nie produkują (cukrzyca typu 1), czy też produkcja insuliny jest upośledzona i pewnym stopniu jest ograniczone jej wydzielanie (cukrzyca typu 2). Oprócz zaburzenia produkcji insuliny w cukrzycy typu 2 stopnia dochodzi oporności tkanek obwodowych na ten hormon (komórki stają się niewrażliwe na insulinę krążącą we krwi).

Do uzupełnienia diagnostyki różnicowej zaleca się wykonanie badania pozwalającego określić przeciwciała przeciwwyspowe, a także stężenie peptydu C.

Jak przeprowadza się test z glukagonem?

Test z glukagonem jest stosowany do określenia rezerw wydzielniczych komórek β-trzustki. W tym celu pacjent na badanie powinien zgłosić się na czczo. Ostatni posiłek można spożyć około godziny 18 w dniu poprzedzającym badanie.

Kiedy pacjent zgłosi się rano na badanie, należy mu pobrać krew i oznaczyć stężenie peptydu C. Pacjenci, których organizm nie wytwarza insuliny, nie wytwarzają także peptydu C, który jest w najprostszym ujęciu cząsteczką, z której powstaje insulina. Pomiar stężenia peptydu C ma kluczowe znaczenie w ocenie na ile wydolne są wyspy trzustkowe β.

Krew pobiera się z żyły łokciowej, zlokalizowanej w dole łokciowym. Jest ona łatwo dostępna i pobranie krwi z niej nie sprawia problemu. Następnie pacjentowi należy dożylnie podać 1 mg glukagonu. Po odczekaniu 6 minut należy kolejny raz pobrać krew i oznaczyć peptyd C. Stężenie peptydu C we krwi odpowiada dokładnie stężeniu insuliny wydzielanej na obwód przez trzustkę.

Wyniki testu z glukagonem

W warunkach prawidłowych przed podanie glukagonu dożylnie stężenie peptydu C powinno wynosić 0,4–1,2nmol/l (1,4–4,0 µg/l). Natomiast po podaniu glukagonu dożylnie poziom peptydu C w badanej próbce powinien podnieść się 1,0–4,0nmol/l.

Jeżeli wyniki oznaczenia peptydu C po stymulacji glukagonem dożylnie będą niższe od 0,6 nmol/l, mogą wskazywać na cukrzycę typu 1 ewentualnie długotrwającą cukrzycę typu 2 (stan związany z wyczerpaniem rezerw wydzielniczych komórek β-trzustki)

Jeżeli wyniki oznaczenia peptydu C przed dożylnym podaniem glukagonu i po jego podaniu będą wysokie mogą wskazywać na hiperinsulinizm, albo na obecności guza insulinowego.