CRP ilościowo – badanie, normy, wyniki białka C-reaktywnego

CRP (białko C-reaktywne) – co to jest białko CRP?

CRP (C. Reactive Protein; glikoproteina) to białko syntetyzowane przez wątrobę. W warunkach fizjologicznych bierze udział w procesach odpornościowych organizmu, a w razie urazu, infekcji czy niektórych schorzeń przewlekłych, dochodzi do szybkiego wzrostu stężenia CRP we krwi.

Wskaźnik CRP wzrasta już w kilka godzin po zadziałaniu bodźca i może osiągać wartości nawet 1000-krotnie przewyższające normę CRP.

Po ustąpieniu przyczyny infekcji czy uszkodzenia komórek poziom CRP szybko normalizuje się. Taka dynamika zmian czyni z białka CRP doskonały marker stanu zapalnego służący diagnostyce i monitorowaniu przebiegu schorzenia.

CRP ilościowo – kiedy wykonać badanie CRP?

Kiedy oznaczyć białko C-reaktywne w badaniu krwi? Najczęściej CRP ilościowo oznacza się przy podejrzeniu stanu zapalnego.

Wyjściowo podwyższony poziom CRP, który wykazuje dalszy wzrost w czasie, świadczy o rozwijającym się stanie zapalnym czy infekcji. Wynik dostarcza także cennych informacji o przebiegu terapii – białko CRP utrzymujące się na stale podwyższonym poziomie lub wzrastające świadczy o niepowodzeniu terapii.

Białko ostrej fazy CRP oznaczane jest ponadto w celu wstępnego różnicowania infekcji wirusowych od bakteryjnych. W przypadku zakażeń bakteryjnych CRP wzrasta do wartości trzycyfrowych, podczas gdy w przebiegu infekcji wirusowych osiąga wartości dwucyfrowe. Znając wynik badania CRP można stosować antybiotyki tylko wtedy, gdy jest to konieczne, bez nadużywania tego typu terapii. Ponadto badanie białka ułatwia podjęcie decyzji o włączeniu antybiotyku jeszcze przed otrzymaniem wyniku posiewu.

Wskaźnik CRP oznaczany jest także w celu monitorowania chorób autoimmunologicznych, niektórych nowotworów (np. białaczek) oraz przy wykrywaniu odrzucenia przeszczepu. A tzw. wysokoczułe białko C-reaktywne, czyli hsCRP wykorzystywane jest w ocenie ryzyka sercowo-naczyniowego.

Badanie CRP w ciąży wykonywane jest w celu potwierdzenia infekcji oraz w przypadku przedwczesnego odejścia wód płodowych.

Jeżeli chodzi o CRP, badanie nie wymaga przygotowania. Czy do badania CRP trzeba się przygotować? Wymagane jest jedyne przybycie do laboratorium na czczo. Badanie wykonywane jest z próbki krwi żylnej a czas oczekiwania na wyniki to maksymalnie 1 dzień. Jeśli chcesz wykonać bez skierowania badanie CRP cena to około 10–15 złotych.

CRP – normy u dorosłych i interpretacja wyniku

Norma CRP u dorosłych wynosi poniżej 3–5 mg/ l (zależnie od laboratorium). Taka wartość dotyczy monitorowania stanów zapalnych oraz przewlekłych procesów chorobowych. Nieco inna jest norma hsCRP. Interpretacja wyniku CRP jest następująca:

• CRP poniżej 5 mg/l określane jest także jako CRP – wynik ujemny i stanowi prawidłową wartość,
• CRP wynik poniżej 40 mg/l wskazywać może na infekcje wirusowe lub łagodne zapalenia,
• CRP powyżej 40 mg/l a poniżej 200 mg/ l świadczy o infekcji bakteryjnej albo pasożytniczej,
• CRP powyżej 200 mg/l może towarzyszyć urazom, oparzeniom, zawałowi serca, sepsie czy ostrym stanom zapalnym.

CRP ilościowo osiągające wartości trójcyfrowe może towarzyszyć nowotworom; czy ujemne CRP wyklucza raka? nie zawsze – największą wartość ma seryjne oznaczanie markera stanu zapalnego, a pojedyncze badanie nie wnosi niekiedy zbyt wiele do diagnostyki. Norma CRP w ciąży wynosi poniżej 10 mg/l.

Norma i podwyższone CRP u dziecka

Białko C-reaktywne u dziecka przyjmuje wartości zależne od wieku. CRP u noworodka może mieć wyższe wartości, szczególnie po porodzie siłami natury. W pierwszej dobie jest to najczęściej 5 mg/ l, a w drugiej – już 3 mg/l. Norma CRP u dzieci to poniżej 10 mg/l. Interpretacja wyniku CRP u dziecka jest identyczna jak u dorosłych.

Wyniki badań CRP są szczególnie cenne w przypadku bezobjawowych zakażeń dróg moczowych, a także różnicowania infekcji wirusowych i bakteryjnych.

CRP wysokie – co to znaczy?

Poziom CRP wzrasta pod wpływem wszelkich czynników uszkadzających komórki ciała. Najważniejsze stany chorobowe, którym towarzyszy podwyższone białko C-reaktywne, to infekcje bakteryjne i grzybicze, a także wirusowe; różnice w poziomie CRP w przebiegu infekcji bakteryjnych i wirusowych pozwalają odróżnić wstępnie przyczynę infekcji bez oczekiwania na wynik posiewu i zapobiegają nadużywaniu antybiotyków.

Podwyższone CRP we krwi pojawia się także w przypadku:

• chorób autoimmunologicznych i reumatycznych (z wyjątkiem tocznia rumieniowatego),
• zawału serca,
• ostrego zapalenie trzustki,
• zapalenia jelit,
• rozległych urazów,
• nowotworów – zależność CRP a rak nie jest jednak ściśle określona.

Warto zwrócić uwagę na inne przyczyny, które mogą ingerować we właściwą interpretację wyników. Wysokie CRP u dorosłych wystąpić może bowiem w przebiegu: nadciśnienia, intensywnego wysiłku fizycznego, a także palenia papierosów czy cukrzycy. Inne możliwe przyczyny CRP powyżej normy to stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej bądź hormonalnej terapii zastępczej.

Hs CRP – marker chorób sercowo-naczyniowych

W celu oszacowania ryzyka sercowo-naczyniowego należy oznaczać CRP ilościowo w okresie wolnym od jakiejkolwiek infekcji czy urazu.

W przypadku hs CRP wyniki należy interpretować następująco: CRP < 1 mg/l – małe ryzyko sercowo-naczyniowe, CRP 1–3 mg/l – umiarkowane ryzyko sercowo-naczyniowe, CRP > 3 mg/l – duże ryzyko sercowo-naczyniowe.

CRP a OB – markery stanu zapalnego

Kiedyś za wskaźnik stanu zapalnego uważano OB (Odczyn Biernackiego), czyli szybkość opadania krwinek czerwonych. Jest to jednak marker wysoce nieswoisty, który przyjmuje podwyższone wartości w wielu sytuacjach klinicznych, nie tylko chorobowych. Na jego wynik wpływ ma chociażby stan nawodnienia organizmu a tym samym objętości krwi.

CRP ilościowo wydaje się być markerem bardziej czułym i specyficznym, ponadto wynik oznaczenia można otrzymać niemal natychmiast. Te różnice sprawiają, że obecnie białko CRP jest preferowanym markerem stanu zapalnego.