Ciężar właściwy moczu – wyniki i normy

Ciężar właściwy moczu a chore nerki i cukrzyca

Czym jest badanie ciężaru właściwego moczu? Ciężar właściwy moczu jest elementem określanym w badaniu ogólnym moczu. Określenie poszczególnych parametrów moczu jest jednym z najczęściej zlecanych badań przez lekarza. Ciężar właściwy daje informację lekarzowi na temat pracy czy chorób nerek, ponieważ zależy on od substancji usuwanych przez nie w ostatniej fazie wydalania.

Ciężar właściwy uzależniony jest od liczby oraz rodzaju substancji rozpuszczonych w moczu. W warunkach fizjologicznych zależy on głównie od chlorku sodu oraz mocznika, a w mniejszym stopniu od: innych elektrolitów (potasu, magnezu, wapnia), kwasu moczowego, kreatyniny, glukozy lub białka.

Właściwy ciężar moczu wzrasta wprost proporcjonalnie w stosunku do ciężkości substancji w nim rozpuszczonych (oznacza to, że jeżeli wzrasta ilość substancji rozpuszczonych to o tyle samo wzrasta ciężar właściwy). Przykładem może być tutaj niewyrównana cukrzyca – w tym przypadku cukier przechodzi do moczu, zwiększając jego ciężar.

Niski ciężar moczu może wskazywać na choroby miąższu nerek lub moczówkę prostą.

Ciężar moczu – kiedy badać i jak się przygotować?

Na badanie ciężaru właściwego moczu należy zgłosić się na czczo. Ostatni posiłek należy spożyć o godzinie 18 dnia poprzedzającego badanie. Przed pobraniem próbki trzeba również ograniczyć spożywanie płynów – co najmniej 8 godzin przed oddaniem moczu. Kobiety w wieku rozrodczym nie powinny oddawać moczu do badania w trakcie krwawienia miesięcznego. Bezpieczny okres na oddanie próbki to jest 3 dni przed menstruacją lub 3 dni po niej.

Każdemu pacjentowi zaleca się wykonanie badania moczu raz w roku. Oznaczenie ciężaru właściwego należy przeprowadzać w:

• przebiegu chorób układu moczowego (np. powikłania odmiedniczkowego zapalenia nerek, ostra i przewlekła niewydolność nerek),
• ciąży,
• cukrzycy,
• nadciśnieniu tętniczym,
• żółtaczce,
• u osób z wysokim lub niskim poziomem sodu we krwi.

Badanie na ciężar właściwy moczu zaleca się także osobom oddającym nadmierne jego ilości.

Ciężar właściwy moczu – badanie – jak wygląda?

Do wykonania badania ciężaru właściwego moczu niezbędna jest jego próbka uzyskana od pacjenta. Próbkę moczu należy umieścić w sterylnym pojemniku. Można go zakupić w aptece lub otrzymać w poradni. Po przebudzeniu należy wykonać poranną toaletę miejsca intymnego (umyć dokładnie okolice ujścia cewki moczowej). Ważne jest, przy próbce moczu, aby pochodziła ona ze środkowego strumienia.

Pierwszą porcję moczu należy oddać do toalety, następną do specjalnego pojemnika, a ostatnią – wydalić ponownie do toalety. Następnie pojemnik należy szczelnie zakręcić oraz podpisać go swoimi danymi osobowymi. Tak przygotowaną próbkę niezwłocznie należy dostarczyć do analizy i oczekiwać na wyniki badania moczu.

Mocz – ciężar właściwy – wyniki i normy

Norma ciężaru właściwego moczu zdrowego człowieka powinna mieścić się w przedziale 1,023–1,035 g/ml. Na prawidłowy wynik może mieć wpływ kilka innych czynników, jak: wiek, płeć, metoda oznaczenia, a także stosowana dieta wraz z ilością spożywanych płynów. Należy zatem pamiętać, aby otrzymany wynik skonsultować indywidualnie z lekarzem.

Ciężki mocz – co to znaczy?

Zbyt duży ciężar moczu może świadczyć o:

• glukozurii (cukromocz, cukier w moczu);
• przyjmowaniu wybranych leków – mannitol, dekstran;
• stosowaniu radiologicznych środków kontrastowych;
• odwodnieniu, biegunce;
• wysokiej i długo utrzymującej się gorączce;
• niewydolności serca.

Obniżony ciężar właściwy, niski ciężar moczu

Zbyt niski, mały ciężar właściwy moczu może być objawem:

• upośledzenia czynności nerek (obniżona zdolność zagęszczania moczu);
• moczówkę prostą,
• zaburzenia elektrolitowe,
• niedoczynność tarczycy lub nadczynność tarczycy,
• niewydolność nerek (zarówno ostrą, jak i przewlekłą).

Wyniki ciężaru moczu poniżej normy wskazują czasem także na ciężkie zakażenia nerek.