Co to jest fosfor nieorganiczny?
Fosfor to biopierwiastek, który wraz z wapniem stanowi główny składnik kości. Największa ilość fosforu zmagazynowana jest w kościach, w mniejszym stopniu w mięśniach i innych tkankach, a w najmniejszej ilości w płynach ustrojowych. Poziom fosforu zależny jest od jego wchłaniania w jelicie oraz uwalniania z kości i wydalania przez nerki. Jest składnikiem fosfolipidów budujących błony komórkowe oraz ważnym produktem do syntezy związków wysokoenergetycznych.
Stężenie fosforu w wydalanym moczu pozostaje w ścisłym związku z podażą fosforu w diecie. Znaczenie kliniczne ma wzrost wydalania fosforu. Fosfaturia może być spowodowana przyczynami nerkowymi lub pozanerkowymi.
Kiedy należy zbadać poziom fosforu nieorganicznego w moczu?
Wskazaniem do oznaczenia są:
- choroby kości,
- dializoterapia,
- przewlekła niewydolność nerek,
- stany po operacji tarczycy,
- choroby przytarczyc,
- kamica nerkowa,
- nadużywanie alkoholu,
- podejrzenie niedoboru witaminy D,
- osłabienie mięśni i ból kości.
Technika oraz przygotowanie do badania
Badanie poziomu fosforu nieorganicznego wykonuje się na podstawie uzyskanej od pacjenta próbki moczu. Mocz należy oddać do sterylnego pojemnika (można go kupić w aptece lub otrzymać poradni), po porannej toalecie miejsca intymnego (dokładne umycie okolic ujścia cewki moczowej), ze środkowego strumienia. Otrzymaną próbkę jak najszybciej dostarczyć do analizy.
Bardziej wskazaną techniką oznaczenia poziomu fosforu nieorganicznego jest określenie jego poziomu w dobowej zbiórce moczu. Polega ona na zgromadzeniu moczu z 24 godzin, a następnie oddanie do analizy próbki moczu z pozyskanej ilości.
Wartości referencyjne fosforu nieorganicznego w moczu
Pojedyncze oznaczenie fosforu nieorganicznego nie ma swojej normy referencyjnej, a znaczenie tego badania jest orientacyjnym rozpoznaniem zaburzenia gospodarki fosforanowej. W przypadku kiedy lekarz chce znać faktyczne stężenia fosforanu w moczu powinien zlecić oznaczenie jego stężenia w dobowej zbiórce moczu.
Interpretacja wyniku
Wzrost wydalania fosforanów:
- pochodzenia nerkowego (przeszczep nerki, zaburzona funkcja kanalika bliższego, kwasica kanalikowa proksymalna),
- pochodzenia pozanerkowego (pierwotna nadczynność przytarczyc, wtórna nadczynność przytarczyc, krzywica, osteomalacja, dieta bogata w fosfor).
Spadek wydalania fosforanów:
- nadczynność przytarczyc,
- rzekoma niedoczynność przytarczyc,
- niedobór fosforu,
- dieta uboga w fosfor.
