Zastrzyk antykoncepcyjny – kiedy przyjąć, gdzie się robi, czy działa od razu?

Zastrzyk antykoncepcyjny – jak działa?

Zastrzyk antykoncepcyjny jest jedną z hormonalnych metod zapobiegania ciąży. Preparat zawiera progestagen. Hormon ten powoduje zagęszczenie śluzu w szyjce macicy, nie dopuszczając do przedostania się plemników w pobliże komórki jajowej. Powoduje on także obkurczenie się błony śluzowej macicy, a u niektórych kobiet hamuje także uwalnianie komórki jajowej z jajnika.

Zastrzyk antykoncepcyjny wykonuje się zwykle w mięsień pośladka, choć czasami wybiera się mięsień ramienia. Zastrzyk antykoncepcyjny w stałym tempie uwalnia progestagen do krwiobiegu. Progestagen jest podobny do naturalnego hormonu progesteronu , uwalnianego z jajników podczas okresu. Ciągłe uwalnianie progestagenu hamuje comiesięczne uwalnianie komórki jajowej (owulację), zagęszcza śluz w szyjce macicy, utrudniając plemnikom dotarcie do niezapłodnionej komórki jajowej, obkurcza błonę śluzową macicy, uniemożliwiając zagnieżdżenie się zapłodnionego jaja. Zastrzyk można podać w dowolnym momencie w czasie cyklu menstruacyjnego. Warunkiem jest brak stwierdzonej ciąży lub jej podejrzenie.

Przeczytaj też: Czym różnią się tabletki antykoncepcyjne?

W przypadku wykonania zastrzyku w ciągu pierwszych pięciu dni cyklu, uzyskuje się natychmiastową ochronę przed ciążą. Jeśli zastrzyk wykonywany jest w innym dniu cyklu, ochrona przed ciążą nie jest pełna przed upływem siedmiu dni. W tym czasie należy stosować prezerwatywę lub inną formę antykoncepcji.

Przeczytaj też: Na czym polega metoda termiczna?

Zastrzyk a skuteczność antykoncepcji

Zastrzyk antykoncepcyjny, jeżeli jest używany zgodnie z zaleceniami, stanowi jedną z najskuteczniejszych form antykoncepcji hormonalnej. Jego skuteczność w zapobieganiu ciąży przekracza 99%. Oznacza to, że rocznie, mniej niż jedna kobieta na 100 stosujących zastrzyk antykoncepcyjny może zajść w ciążę. Hormony zawarte w zastrzyku działają przez 12 tygodni. Przez ten czas nie trzeba martwić się o zabezpieczenie przed ciążą. Jest doskonałym rozwiązaniem dla o „zapominalskich”. Kobieta stosująca tą formę antykoncepcji nie musi pamiętać o przyjmowaniu kolejnych dawek każdego dnia i w określonych godzinach. Zastrzyki mogą być alternatywą dla pań, które nie mogą korzystać z antykoncepcji zawierającej estrogen (np. tabletek dwuskładnikowych).

Substancje zawarte w zastrzyku nie wchodzą w interakcje z innymi lekami, nie wpływają na czynność układu pokarmowego, oszczędzają żołądek. Zastrzyk antykoncepcyjny może zapewnić niewielką ochronę przed rakiem macicy oraz zapaleniem narządów miednicy mniejszej.

Sprawdź też: Na czym polega metoda Rötzera?

Mogą pojawić się skutki uboczne, takie jak: wzrost masy ciała, bóle głowy, wahania nastroju, tkliwość piersi i nieregularne krwawienie. Dawki hormonów dostarczonych wraz z zastrzykiem nie mogą być usunięte z organizmu. Skutki uboczne, jeśli wystąpią, będą się utrzymywać do końca działania zastrzyku i przez pewien okres po nim. Miesiączki mogą stać się nieregularne lub dłuższe, albo ulec zatrzymaniu. Po odstawieniu zastrzyków, okres powrotu do normalnej płodności może trwać nawet rok. Część badań wskazuje ponadto na fakt, że stosowanie zastrzyków wpływa na naturalne stężenie estrogenu w organizmie, co może skutkować osłabieniem kości. Zastrzyk nie chroni przed zakażeniem chorobami przenoszonymi drogą płciową.

Czytaj również: Dwuskładnikowa tabletka antykoncepcyjna – jak działa, jak się ją stosuje i co zrobić w przypadku pominięcia dawki?

Zastrzyk antykoncepcyjny po porodzie

Można wykonać zastrzyk antykoncepcyjny w dowolnym czasie po porodzie, jeśli kobieta nie karmi piersią. Jeśli karmi, zastrzyk zwykle wykonuje się po upływie sześciu tygodni, choć w razie konieczności może zostać podany wcześniej. Jeśli zastrzyk zostanie wykonany przed 21 dniem po porodzie, ochrona przed ciążą będzie natychmiastowa. Jeśli nastąpi po 21 dniu, przez pierwszych siedem dni koniecznie należy stosować dodatkową ochronę antykoncepcyjną, np. prezerwatywę.

W przypadku wykonania zastrzyku podczas kilku pierwszych tygodni po porodzie, występuje większe prawdopodobieństwo obfitych i nieregularnych miesiączek. Zastrzyki antykoncepcyjne można bezpiecznie stosować podczas karmienia piersią.

Przeczytaj też: Seks nastolatków – jak sprawić, by był bezpieczny?

Zastrzyk antykoncepcyjny – przeciwwskazania

Zastrzyk można wykonać u większości kobiet. Przeciwwskazaniem do zastosowania zastrzyku antykoncepcyjnego jest:

• podejrzenie ciąży;
• krwawienie pomiędzy miesiączkami lub po stosunku;
• choroba naczyń tętniczych;
• choroby serca;
• przebyty udar;
• zakrzepica naczyń krwionośnych;
• choroba wątroby;
• występowanie migren;
• rak piersi obecny lub w przeszłości;
• cukrzyca;
• osteoporoza lub skłonność do osteoporozy.

Czytaj również: Plastry antykoncepcyjne – działanie, skuteczność, jak używać?

Zastrzyk antykoncepcyjny – zalety i wady

Zalety

Wśród zalet należy wymienić:

• każdy zastrzyk działa przez dwanaście tygodni;
• zastrzyk stanowi dostępną alternatywę, jeśli niemożliwe jest zastosowanie antykoncepcji estrogenowej, np. pigułki dwuskładnikowej;
• nie trzeba pamiętać o codziennym zażywaniu tabletki;
• zastrzyk może być bezpiecznie stosowany podczas karmienia piersią;
• zastrzyk nie wchodzi w interakcje z innymi lekami;
• zastrzyk może złagodzić obfite i bolesne miesiączki, i u niektórych kobiet łagodzi objawy napięcia przedmiesiączkowego;
• zastrzyk zapewnia ochronę przed zapaleniami narządów miednicy mniejszej (śluz w szyjce macicy nie pozwala na wnikanie bakterii do macicy), a także stanowi pewną ochronę przed rakiem.

Zobacz też: Jak zabezpieczyć się podczas seksu?

Wady

Stosowanie zastrzyku antykoncepcyjnego może mieć pewne wady, które należy dokładnie rozważyć przed podjęciem decyzji o wyborze tej metody antykoncepcji. Wadą może być pojawienie się nieregularnego cyklu miesiączkowego. Miesiączki mogą ulec znaczącej zmianie w pierwszym roku przyjmowania zastrzyków. Zwykle stają się mniej regularne, i mogą stać się bardzo obfite, lub krótsze i lżejsze, albo mogą w ogóle ulec zatrzymaniu. Sytuacja normuje się po upływie pierwszego roku, lecz może także trwać tak długo, jak długo wstrzyknięty progestagen pozostaje w organizmie.

Przeczytaj też: Tabletki antykoncepcyjne na trądzik

Powrót do pełnej płodności po odstawieniu zastrzyków także nie jest natychmiastowy. Organizm usunie wstrzyknięty progestagen w okresie około 12 miesięcy, lecz okres oczekiwania na unormowanie się miesiączek może być jeszcze dłuższy, co może utrudniać zajście w ciążę. Do chwili, kiedy owulacja będzie występować regularnie, co miesiąc, trudno może być określić dni najbardziej płodne. W niektórych przypadkach okres normowania się miesiączek może trwać od trzech miesięcy do roku.

Sprawdź: Co zmniejsza skuteczność tabletek antykoncepcyjnych?

Zastrzyk hormonalny a masa ciała i osłabienie kości

Podczas stosowania zastrzyków antykoncepcyjnych zdarzają się wahania wagi, możliwe jest zwiększenie się masy ciała. Stosowanie zastrzyków może być związane ze wzrostem masy ciała o 2-3 kg rocznie. Stosowanie zastrzyku estrogenowego wpływa na naturalne stężenie estrogenu, co może powodować osłabienie kości, lecz nie podwyższa ryzyka złamań. Dla większości kobiet nie stanowi to problemu, ponieważ kość odbudowuje się po odstawieniu zastrzyków i zjawisko to zdaje się nie mieć długofalowych konsekwencji.

Przeczytaj: Antykoncepcja hormonalna – rodzaje i zasady stosowania

Osłabienie kości może stanowić problem dla kobiet, które już są narażone na osteoporozę z innych względów (np. ze względu na naturalnie niskie stężenie estrogenu, lub obecność osteoporozy w wywiadzie rodzinnym). Może to być także problem dla kobiet w wieku poniżej 19 lat, ponieważ w tym wieku organizm nadal jeszcze buduje kościec. Kobiety w wieku poniżej 19 lat mogą stosować zastrzyki antykoncepcyjne, lecz wyłącznie po dokładnym badaniu lekarskim.

Przeczytaj: Plamienie podczas brania tabletek antykoncepcyjnych – kiedy do lekarza?

Przeczytaj też: Brak okresu przy tabletkach – o czym może świadczyć

Innymi skutkami ubocznymi zgłaszanymi przez niektóre kobiety są:

• bóle głowy;
• trądzik;
• tkliwość piersi;
• wahania nastroju;
• utrata popędu płciowego.

Czytaj również: Prezerwatywy – rodzaje, skuteczność, sposób działania