Jak działa system wewnątrzmaciczny?
Hormonalna wkładka wewnątrzmaciczna to jedna z hormonalnych metod antykoncepcji. Pełna i prawidłowa nazwa wkładki to hormonalny system wewnątrzmaciczny. Potocznie nazywana jest spiralą hormonalną. System wewnątrzmaciczny to małe, wykonane z plastiku urządzenie w kształcie litery „T”, wprowadzane do wnętrza macicy przez lekarza. Wkładka zamiast uwalniać miedź (tak jak to się dzieje w przypadku standardowej wkładki wewnątrzmacicznej), miejscowo uwalnia hormon, jakim jest progestagen. Powoduje on zagęszczenie śluzu w szyjce macicy, utrudniając plemnikom poruszanie się i dotarcie w okolice komórki jajowej. Powoduje także obkurczanie się błony śluzowej macicy, przez co spada prawdopodobieństwo zagnieżdżenia się w niej zapłodnionego jaja. U niektórych kobiet może także hamować owulację (uwalnianie komórki jajowej).
System wewnątrzmaciczny jest w pełni odwracalną formą antykoncepcji, metodą, która zapewnia długotrwałą ochronę przed niechcianą ciążą. System działa przez około pięć lat. Zaletą spirali hormonalnej jest to, że stosujące go kobiety nie muszą regularnie pamiętać o zapewnieniu antykoncepcji. System wewnątrzmaciczny może stosować każda kobieta, bez względu na to, czy miała dzieci, czy jest bezdzietna.
Zobacz też: Na czym polega metoda Billingsów?
Spirala hormonalna – czy jest skuteczna?
Wkładka hormonalna, jeżeli założona jest przez doświadczonego lekarza, zapewnia ponad 99% skuteczność w zapobieganiu ciąży. Oznacza to, że mniej niż 1 kobieta na 100 używających systemu może zajść w ciążę w okresie pięcioletnim. Wkładka może zostać usunięta przez doświadczonego lekarza w dowolnym momencie, a płodność w krótkim czasie powraca do normy. Jej obecność może sprawić, że miesiączka będzie mniej obfita, krótsza lub w ogóle ulegnie zahamowaniu – może zatem pomóc kobietom, które mają obfite lub bolesne miesiączki.
Wkładka hormonalna może być stosowana przez kobiety, które nie mogą stosować antykoncepcji złożonej (np. pigułki dwuskładnikowej). Spirala hormonalna wydziela tylko jeden rodzaj hormonów – progestagen. Nie uwalnia estrogenu. Jest wskazana np. u kobiet cierpiące z powodu migreny. Dla wielu pań ważne jest zapewne to, że nie trzeba troszczyć się o antykoncepcję każdego dnia i przy okazji każdego stosunku.
Przeczytaj również: Czym są prezerwatywy dla kobiet?
Istnieje niewielkie ryzyko infekcji po wprowadzeniu wkładki. Jej umieszczenie wewnątrz macicy może być bolesne dla niektórych kobiet. System wewnątrzmaciczny można założyć w dowolnym momencie w trakcie cyklu menstruacyjnego, jeśli tylko istnieje pewność, że kobieta nie jest w ciąży. Najlepiej, aby był wprowadzany w okresie pierwszych siedmiu dni okresu, ponieważ zapewnia wtedy natychmiastową ochronę przed ciążą. Jeśli system jest zakładany w innym czasie, przez pierwsze 7 dni należy stosować dodatkową ochronę, np. prezerwatywę. System wewnątrzmaciczny nie chroni przed zarażeniem chorobami przenoszonymi drogą płciową (chorobami wenerycznymi). Można się przed nimi chronić stosując dodatkowo prezerwatywę.
W jaki sposób zapobiega ciąży?
Wkładka hormonalna budową jest bardzo podobna do wkładki wewnątrzmacicznej uwalniającej miedź., lecz jej działanie jest odmienne. Zamiast uwalniania miedzi, jak to ma miejsce w przypadku wkładki, system uwalnia hormon progestagen, podobny do naturalnego hormonu progesteronu, produkowanego przez jajniki. Progestagen zagęszcza śluz w szyjce macicy, utrudniając plemnikom dotarcie do macicy i w okolice komórki jajowej. Obkurcza także błonę śluzową macicy, obniżając prawdopodobieństwo zagnieżdżenia się w niej zapłodnionego jaja. U niektórych kobiet system powoduje także zahamowanie owulacji (uwalniania komórek jajowych z jajników), lecz u większości owulacja zachodzi normalnie. U kobiet w wieku powyżej 45 lat system można pozostawić do menopauzy, po której antykoncepcja nie jest już potrzebna.
Założenie hormonalnej wkładki wewnątrzmacicznej
System wewnątrzmaciczny można założyć w każdym momencie cyklu menstruacyjnego, pod warunkiem, że kobieta nie jest w ciąży. Jeśli zostanie wprowadzony w ciągu pierwszych siedmiu dni cyklu, ochrona przed ciążą zaczyna się niezwłocznie. W przypadku założenia go w innym czasie, przez pierwszych siedem dni po założeniu systemu konieczne jest stosowanie dodatkowego zabezpieczenia, np. prezerwatywy.
Przed założeniem systemu kobieta musi poddać się badaniu ginekologicznemu, w którym określona zostanie wielkość i położenie macicy. Dzięki temu, lekarz będzie miał pewność, że system został umieszczony tam, gdzie powinien. Przed założeniem systemu wskazane jest wyleczenie wszelkich infekcji w obrębie miedniczy mniejszej.
Na założenie spirali hormonalnej lekarz potrzebuje około 15 minut. W trakcie tego zabiegu ginekolog rozchyla pochwę, podobnie jak ma to miejsce przy pobieraniu wymazu z szyjki macicy i wprowadza system przez szyjkę do macicy. Procedura wprowadzania wkładki może wiązać się z dyskomfortem, a niekiedy bólem. Mogą także wystąpić skurcze. Istnieje możliwość zastosowania znieczulenia miejscowego. Samo jego podanie może być jednak bolesne. Po upływie trzech do sześciu tygodni, lekarz musi skontrolować ułożenie spirali.
Należy natychmiast skonsultować się z lekarzem, jeśli:
- pojawi się ból w dolnej części brzucha,
- gorączka,
- pojawią się upławy o nieprzyjemnym zapachu.
Mogą to być oznaki rozwijającej się infekcji.
Jak sprawdzić czy wkładka hormonalna jest na swoim miejscu?
System wyposażony jest w dwie cienki nitki, które wydostają się z macicy i ułożone są wewnątrz pochwy. Lekarz, który zakłada wkładkę powinien pokazać swojej pacjentce, w jaki sposób kontrolować jej właściwe ułożenie. Należy w regularnych odstępach czasu dokonywać takiej kontroli, zaś w ciągu pierwszego miesiąca od założenia wkładki, powinno się to robić kilka razy.
Jest bardzo mało prawdopodobne, aby wkładka sama wypadła, lecz jeśli nitki służące kontroli położenia spirali nie są wyczuwalne lub istnieje realna groźba, że wkładka uległa przesunięciu, należy natychmiast skontaktować się z lekarzem, gdyż antykoncepcja może okazać się nieskuteczna. W takim przypadku należy zastosować prezerwatywę lub rozważyć antykoncepcję awaryjną. Mężczyzna nie jest w stanie w trakcie penetracji wyczuć obecności wkładki. Jeżeli nitki są dla niego wyczuwalne, należy udać się do ginekologa, które skontroluje ułożenie spirali. Jeśli podczas stosunku pojawiają się dolegliwości bólowe, które wcześniej nie były odczuwalne, także należy zasięgnąć rady specjalisty.
Lekarz może wyjąć system wewnątrzmaciczny w dowolnym momencie. Decyzja zależy wyłącznie od pacjentki. Jeżeli kobieta decyduje się na przerwanie stosowania systemu, a nadal chce stosować antykoncepcję, ale inną jej formę, powinna zacząć jej używać na siedem dni przed wyjęciem wkładki hormonalnej.
