Co to jest GGTP (gamma-glutamylotranspeptydaza)?
Jednym z głównych markerów chorób wątroby i dróg żółciowych jest GGTP. Co to jest? Określana jako gamma-glutamylotransferaza, gamma-glutamylotranspeptydaza, jest enzymem lokalizującym się w błonach komórkowych ważnych narządów organizmu człowieka. GGTP spotyka się w błonie komórkowej kanalików nerki, drogach żółciowych wątroby, w mózgu, trzustce, gruczole krokowym, a także w jelitach.
Głównym źródłem nadmiaru GGTP w surowicy jest wątroba (zaliczana jest do najważniejszych enzymów wątrobowych). Zadaniem gamma-glutamylotransferazy jest metabolizm glutationu, który pełni w organizmie rolę przeciwutleniacza.
GGTP określa się jako doskonały marker chorób dróg żółciowych. Jest to jeden z pierwszych enzymów, który zwiększa swój poziom w surowicy w wyniku zablokowania odpływu żółci.
GGTP – norma u dorosłych mężczyzn i kobiet
Prawidłowe wartości GGTP zależne są od płci pacjenta. Norma GGTP dla kobiety wynosi <35 IU/l, natomiast dla mężczyzn <40 IU/l.
Poziom GGTP w surowicy ocenia się na podstawie pobranej od pacjenta niewielkiej próbki krwi z żyły obwodowej (np. żyły łokciowej). Badnie GGTP u dzieci polega na zrobieniu niewielkiego nakłucia w skórze, celem wywołanie niezbyt obfitego krwawienia. Jak przygotować się do badania? Pacjent powinien pamiętać jedynie o tym, aby pozostać na czczo – posiłku nie należy przyjmować przez co najmniej 8 godzin przed oznaczeniem poziomu GGTP.
Co oznacza GGTP podwyższone?
Podwyższone GGTP najczęściej związane jest z chorobami wątroby, a oznaczanie jego poziomu wchodzi w skład tzw. prób wątrobowych. GGTP powyżej normy może wskazywać na cholestazę – zespół objawów związany z mechanicznym zatrzymaniem odpływania żółci. Wysokie GGTP wiąże się także z alkoholowym uszkodzeniem wątroby, niealkoholowym stłuszczeniem wątroby czy uszkodzeniem komórek wątroby o nieznanej przyczynie. Przekroczenie normy GGTP pojawia się również w chorobach nowotworowych wątroby, a także w wirusowym zapaleniu wątroby.
GGTP wysokie może wystąpić ponadto w 3–4 dobie po zawale serca, w ostrym i przewlekłym zapaleniu trzustki. Niekiedy na wzrost stężenia gammaglutamylotransferazy może mieć wpływ zażywanie niektórych leków.
Niewielki wzrost stężenia tego enzymu powodują niektóre choroby. Zalicza się do nich np. zapalenie opłucnej oraz zapalenie płuc. Warto pamiętać, że nie tylko poważne schorzenia wywołują podwyższenie GGTP. Wyniki powyżej normy mogą być skutkiem palenia papierosów, jednak wykonanie prób wątrobowych pomoże wykluczyć poważne problemy z tym nardządem.
Jakie badania wykonać przy wysokim GGTP?
W związku z tym, że przekroczenie normy GGTP może wskazywać na dysfunkcję wielu narządów, konieczne jest wdrożenie szczegółowej diagnostyki celem ustalenia przyczyny takiego stanu. Zazwyczaj badania zaleca się w sytuacji, kiedy górna granica prawidłowego stężenia zostanie przekroczona trzykrotnie.
Dla postawienia dokładnego rozpoznania należy wykonać inne badania laboratoryjne, przede wszystkim badanie aminontransferazy alaninowej ALAT, aminotransferazy asparaginianowej AspAt, fosfatazę alkaliczną. Wykonanie badania USG również pomaga w postawieniu rozpoznania.
