Badanie CEA (marker) – wyniki, norma, podwyższony

Antygen CEA (antygen karcinoembrionalny) – co to jest?

CEA to antygen karcinoembrionalny (ang. carcino-embryonic antigen; antygen rakowo-płodowy). Należy do klasy glikoprotein. Występuje w nabłonku układu pokarmowego, oddechowego oraz moczowo-płciowego. Antygen karcinoembrionalny nie znajduje swojego zastosowania jako test przesiewowy ze względu na jego małą specyficzność, nie jest także odpowiedni do wykrywania wczesnych etapów rozwoju raka (wzrost stężenia CEA związany jest przeważnie z guzami zaawansowanymi, rzadko związany jest z obecnością małych zmian pierwotnych lub wczesnych przerzutów).

Jego szczególną rolą jest określenie powodzenia zabiegu operacyjnego, którego celem było usunięcie zmiany nowotworowej. Kontrolę jego poziomu przeprowadza się również w celu wykrycia ewentualnych przerzutów lub wznowy raka jelita grubego po operacji. CEA marker jest najlepszym wyznacznikiem w przypadku nowotworów okrężnicy i odbytnicy.

Podwyższony poziom markera CEA podczas oznaczenia w surowicy krwi może wskazywać na rozwój procesu nowotworowego, a także stanowi pierwszy sygnał wznowy u ok. 50 proc. pacjentów, którzy uprzednio przeszli operację usunięcia guza.

Badanie CEA – kiedy wykonać?

Wskazaniem do CEA badania jest monitorowanie efektów terapii (określenie, czy nowotwór został całkowicie usunięty). Kontrola wznowy nowotworowej po uprzednim zabiegu operacyjnym oraz ewentualne pojawienie się przerzutów.

Oznaczenie poziomu markera CEA wykonuje w momencie rozpoznania zmiany nowotworowej (wyznacza się poziom wyjściowy). Następne oznaczenia wykonuje się w trakcie leczenia (lub po zabiegu operacyjnym), tendencja spadkowa świadczy o prawidłowej eliminacji zmiany nowotworowej.

CEA badanie – jak się przygotować i jak przebiega?

Badanie antygenu CEA wykonuje się na podstawie pobranej od pacjenta niewielkiej ilości krwi do probówki próżniowej (z niej izoluje się surowicę i wykonuje oznaczenie). Materiał pobierany jest zazwyczaj z żył najlepiej widocznych i zlokalizowanych w dole łokciowym. Otrzymaną próbkę wysyła się do analizy.

Szczególne przygotowanie nie jest wymagane. Pacjent nie musi być na czczo, jednak zaleca się nieprzyjmowanie posiłków przed planowanym badaniem krwi.

CEA – normy antygenu rakowo-płodowego

Stężenie antygenu rakowo-płodowego nie powinno być wykrywane we krwi. Dopuszczalna norma CEA w surowicy zdrowego człowieka to maksymalnie 3,0 ng/ml, a u osób palących 5,0 ng/ml.

Wynik badania antygenu karcinoembrionalnego może zależeć od metody oznaczania, dlatego należy pamiętać, aby konsultować go indywidualnie z lekarzem.

Wynik CEA – jak odczytać?

Znaczny wzrost poziomu antygenu karcinoembrionalnego (wysokie CEA, do 20 ng/ml) towarzyszy zmianom nowotworowym, takim jak:

• nowotwory jelita grubego i odbytu,
• guzy przewodu pokarmowego,
• nowotwory żołądka, trzustki, dróg żółciowych,
• guzy płuc, oskrzeli i gruczołu piersiowego.

Podwyższone CEA (do poziomu ok.10 ng/ml) może natomiast świadczyć o zmianach nowotworowych, jak np,:

• choroby układu pokarmowego,
• marskość wątroby,
• zapalenie wątroby,
• żółtaczka mechaniczna,
• zapalenie trzustki,
• zapalenie jelit,
• przewlekle choroby płuc,
• zwyrodnienie gruczołów piersiowych,
• dysplazja sutka,
• zmiany zapalne i włóknisto-torbielowate.

CEA antygen powyżej normy bywa również objawem niewydolności nerek.