Jednym z czynników szkodliwych dla przyszłej matki i jej ciąży jest promieniowanie. Jest ono niebezpieczne dla ciężarnej kobiety i jej dziecka kiedy jest ona narażona na ekspozycję wysokimi dawkami promieni bądź małymi dawkami na przestrzeni dłuższego czasu.
Wpływ promieniowania na ciążę
Spis treści
Promieniowanie a pierwszy trymestr ciąży
Promieniowanie jest szczególnie szkodliwe dla płodu w okresie pierwszego trymestru ciąży, ponieważ w tym czasie zachodzi bardzo wiele procesów warunkujących dalszy rozwój dziecka. Do takich procesów zalicza się proces organogenezy, czyli powstawanie narządów wewnętrznych. Podczas narażenia kobiety ciężarnej na duże dawki promieniowania dochodzi u dziecka do uszkodzenia centralnego układu nerwowego. Zarówno kobieta jak i jej partner, którzy starają się o potomka, powinni unikać zwiększonej ekspozycji na szkodliwe działanie promieniowania. Niestety, nie ma możliwości aby całkowicie wyeliminować kontakt ze szkodliwymi czynnikami środowiska, które otaczają ludzi na co dzień. Nie należy jednak panikować i za bardzo przejmować się, jeśli kobieta miała kontakt ze zwiększonym promieniowaniem, np. miała prześwietlenie, zanim dowiedziała się o tym, że spodziewa się dziecka. W czasie ciąży należy postępować rozsądnie i unikać czynników, które mogą mieć teratogenny wpływ na rozwijające się dziecko.
Roentgen w ciąży
Rutynowe prześwietlenia promieniami rentgenowskimi oraz tomografia komputerowa zwykle przekładane są na okres poporodowy. Istnieją jednak sytuacje, kiedy konieczne jest wykonanie prześwietlenia. Wtedy też lekarze zalecają ich przeprowadzenie, ponieważ ryzyko dla ciąży jest bardzo niewielkie i istnieją sposoby na to, aby jeszcze bardziej je zredukować. Jeśli chodzi o prześwietlenia wykonywane w gabinetach stomatologicznych, to skupiają się one na obszarze wyłącznie jamy ustnej, zatem promienie działają na miejsce odległe od ciężarnej macicy. Warto również dodać, że prześwietlenie diagnostyczne bardzo rzadko wiąże się z promieniowaniem większym, niż te na jakie kobieta jest narażona podczas spędzania kilku dni na słonecznej plaży. Niebezpieczna dla płodu jest tylko bardzo duża dawka promieniowania, a taka nie jest stosowana w przypadku kobiet ciężarnych.
W przypadku, kiedy konieczne jest wykonanie prześwietlenia RTG, warto pamiętać o poniższych zasadach:
- Zawsze należy informować o ciąży lekarza zlecającego badanie oraz osobę, która wykonuje prześwietlenie;
- Badanie należy wykonywać w placówce diagnostycznej, która posiada odpowiednie uprawnienia, certyfikaty, sprawny sprzęt oraz dobrze wyszkolonych techników;
- Promienie powinny być nakierowane tylko na badany punkt, o ile oczywiście jest to możliwe. Macica powinna zostać osłonięta specjalnym ołowianym fartuchem, który będzie chronił ją przed dopływem promieni. Chronionym narządem powinna być również tarczyca, na która nakłada jest specjalny kołnierz;
- Ciężarna kobieta powinna postępować według zaleceń i wskazówek technika wykonującego badanie. Bardzo ważne jest, aby podczas badania się nie poruszać, po to aby nie wykonywać kolejnego niepotrzebnego badania.
Promieniowanie jonizujące a ciąża
Największe ryzyko związane z działaniem promieniowania jonizującego jest w pierwszym trymestrze ciąży, gdyż wtedy następuje organogeneza, czyli tworzenie się narządów wewnętrznych płodu. Bez wątpienia kobieta ciężarna jest narażona na większą ekspozycję promieni jonizujących podczas lotów samolotem. Na zwiększone ryzyko poronienia oraz porodu przedwczesnego narażone są kobiety pracujące jako pilotki samolotów oraz stewardesy. Dzieje się tak, ponieważ podczas lotów na dużych wysokościach są narażone na duże dawki promieniowania słonecznego. Na wysokości powyżej 10 000 kilometrów, szkodliwe działanie promieniowania jest duże, ze względu na rozrzedzenie atmosfery. Badania wykazały, że ryzyko poronienia zwiększa się u tych kobiet, które pokonują miesięcznie 120 000 kilometrów samolotem. Ciężarne kobiety pracujące w lotnictwie mogą rozważyć tymczasową zmianę pracy, tj. mogą latać na krótszych trasach, gdzie loty odbywają się zazwyczaj na niższych wysokościach i nie wymagają długotrwałego stania, bądź mogą pełnić służbę na ziemi.
Mikrofalówka a ciąża
Korzystanie z mikrofalówki na pewno jest dużą wygodą, gdyż dzięki niej można łatwo i szybko przygotować posiłek. W mikrofalówce wykorzystywane jest działanie promieni elektromagnetycznych. Najnowsze badania nie wykazują jednoznacznie, że mikrofalówki mają działanie rakotwórcze. Dzisiejsze urządzenia są tak zbudowane, aby zapewnić użytkownikowi jak największe bezpieczeństwo. Mimo to kobiety w ciąży powinny być szczególnie ostrożne jeśli chodzi o korzystanie z mikrofalówki. Powinny pamiętać o tym, żeby nie opierać się o urządzenie, kiedy jest włączone i o tym, aby nie stać w jego pobliżu bez potrzeby. Mikrofalówka jest bardzo pomocna w przypadku, kiedy mama chce wysterylizować butelki dziecka, gdyż urządzenie wykazuje właściwości dezynfekujące.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Położnictwo. Fizjologia ciąży. Red. Naukowa: Grzegorz H. Bręborowicz. Warszawa, 2012.
- Położnictwo. Ciąża prawidłowa i powikłana. Steven G. Gabbe, Jennifer R. Niebyl, Joe Simpson, Przemysław Oszukowski, Joe Leigh Simpson. Red. wydania polskiego: Przemysław Oszukowski, Romuald Dębski. Rok wydania: 2014.
Opublikowano: 16.12.2013;
aktualizacja: 16.03.2015
Oceń:
4.2
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Ewelina Gralewicz
Położna
Licencjonowana położna. Ukończyła 3-letnie studia licencjackie na kierunku położnictwo na Wydziale Nauki o Zdrowiu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Obecnie studiuje położnictwo na drugim roku studiów magisterskich. Swoją wiedzę i umiejętności dodatkowo doskonali na konferencjach i warsztatach naukowych.
151
Komentarze i opinie (0)