Czy strzelające stawy wymagają leczenia? Co oznacza chrupanie, przeskakiwanie i strzykanie w stawach?

Przeskakiwanie w stawach – czy jest groźne?

Przeskakiwanie w stawach jest powszechną przypadłością, która dotyczy wielu osób w różnym wieku. Określamy je również często strzelanie, strzykanie, chrupanie. Charakterystyczny trzask w stawach słyszymy najczęściej, kiedy po dłuższej przerwie podejmujemy aktywność fizyczną lub robimy przerwę i wstajemy od siedzącej pracy przy biurku. Starsze osoby również narzekają na ograniczone i trzaskające ruchy w stawach, a niektórzy sami prowokują strzelanie palców u rąk poprzez ich nastawianie.

Niestety, czasem słyszalny trzask w kolanie lub łopatce, a także odczuwalne przeskakiwanie w stawie, zwłaszcza po upadku lub nadmiernej aktywności fizycznej, może oznaczać uraz. Wówczas należy skontaktować się ze specjalistą.

Kiedy chrupanie i strzykanie w stawach należy skonsultować z ortopedą? Jeżeli przeskakiwaniu nie towarzyszy ból stawów, obrzęk i ocieplenie kończyny, to zazwyczaj jest to naturalne zjawisko.

Podczas upadku lub wypadku komunikacyjnego słyszalny trzask w stawie najczęściej oznacza uraz stawu. Może mieć on postać skręcenia lub zwichnięcia. W takim przypadku, jeśli dodatkowo pojawił się obrzęk, krwiak, zwiększenie ciepłoty skóry i ograniczenie ruchów, wizyta na pogotowiu jest konieczna.

Przeczytaj też: Złamany palec – objawy, przyczyny, leczenie

Dlaczego stawy strzelają? Kiedy trzask oznacza chorobę?

Podczas ruchu w stawie i przemieszczania się powierzchni stawowych względem siebie, torebka stawowa wyciąga się, a maź wypełniająca jamę stawu poddana zostaje podciśnieniu i tworzą się w niej pęcherzyki gazu, które po powrocie ciśnienia do normy zapadają się i towarzyszy temu efekt dźwiękowy w postaci strzelania w stawie.

Niestety, nie zawsze chrupanie i strzykanie w stawie jest zjawiskiem fizjologicznym. Są schorzenia, których jednym z objawów jest odczuwalne przeskakiwanie wewnątrz stawu. Zaliczamy do nich:

• zmiany degeneracyjne w chrząstce stawowej, które określane są jako rozmiękanie lub chonodromalacja;
• konflikt tkanek miękkich z wystającymi elementami kostnymi;
• brak składników odżywczych, które odpowiadają za prawidłową budowę chrząstki oraz mazi stawowej (m.in. niedobór białka, wapnia, witamin z grupy B lub kwasów tłuszczowych omega-3);
• luźniejszą konstrukcję połączeń między kośćmi;
• niestabilność stawu.

Przeczytaj też: Ból pod lewą łopatką – przyczyny, jak leczyć?

Strzykanie w kolanie, chrupanie i przeskakiwanie

Rozmiękanie chrząstki stawowej w stawie kolanowym jest częstą przypadłością osób intensywnie uprawiających sport, gdyż rozwija się wskutek przeciążeń oraz urazów. Dotyczy również osób z jałową martwicą kości, wadliwym ukształtowaniem powierzchni stawowych, płaskostopiem oraz koślawością kolan.

Wskutek chonodromalacji w chrząstce stawowej powstają szczeliny i szybciej rozwijają się zmiany zwyrodnieniowe stawu rzepkowo-udowego.

Sprawdź również: Ból kolana – co robić, jakie badania?

Niestabilność stawu kolanowego oznacza jego nadmierną ruchomość – większą niż fizjologiczna, najczęściej przez uszkodzenie więzadeł. Przy ich naciągnięciu lub skręceniu staw jest rozluźniony, odczuwa się dyskomfort, przeskakiwanie oraz niepewność podczas chodu. Mogą też pojawić się: ból, krwiak, nadmierna ilości płynu stawowego.

Przy skręceniu kolano również „ucieka”, zwłaszcza podczas uprawiania sportu lub stawiania stopy na nierównym terenie. Jeśli mięśnie są silne i dobrze kontrolują ruchy, można nie czuć uszkodzonego więzadła.

Zobacz też: Ból kostki – przyczyny bólu w kostce, sposoby leczenia i rehabilitacji

Przeskakiwanie w biodrze

W przypadku stawu biodrowego przeskakiwanie może być objawem pozastawowym, skutkiem konfliktu tkanek miękkich z wystającymi elementami kostnymi. Jeśli dotyczy powięzi szerokiej uda, która ociera się o krętarz większy kości udowej, to określa się ją zespołem trzaskającego biodra (SHS).

Objaw odczuwalny jest przy zginaniu biodra na jego bocznej powierzchni lub w pachwinie, jeśli ścięgno mięśnia biodrowo-lędźwiowego ociera się o głowę kości udowej.

Tkanki ocierające się o wyniosłości kostne są zbyt napięte, co wiąże się z przebytymi urazami, schorzeniami lub przeciążeniami stawu. Schorzenie jest również efektem przykurczy, wad postawy, asymetrii miednicy czy niestabilności biodra. Przeskakiwanie występuje najczęściej przy zginaniu biodra.

Czytaj również: Naciągnięta pachwina – co robić?

Trzaski w łopatce

Trzaskająca łopatka, przeskakiwania lub chrobotania w okolicy łopatki określane są zespołem trzaskającej łopatki, a jego przyczyny są związane z zaburzeniami biomechaniki jej ruchów wskutek przeciążeń mięśni, ciał wolnych w przestrzeni łopatkowo-żebrowej oraz urazów obręczy barkowej.

Trzaski najczęściej słyszalne są podczas czynności wykonywanych ręką ponad głową, może towarzyszyć im ból promieniujący do barku lub kręgosłupa szyjnego oraz ograniczenie czynności kończyny górnej.

Czy i jak leczyć przeskakiwanie i trzaskanie w stawach?

Konieczna jest wizyta u ortopedy, który zbada manualnie staw i zleci badania dodatkowe. Zdjęcie RTG wykluczy ewentualne złamania śródstawowe lub zwichnięcie, a badanie USG oraz rezonans magnetyczny pozwolą zobrazować uszkodzenie więzadeł lub innych tkanek miękkich.

Leczenie uzależnione jest od diagnozy schorzenia i powinno obejmować:

• przyjmowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych leków rozluźniających tkanki miękkie i inne (tabletki, maści, żele);
• oszczędzanie chorego stawu i unikanie pozycji oraz ruchów prowokujących trzaski (staw można też zabezpieczyć przy pomocy stabilizatora);
• fizykoterapię – zaleca się krioterapię, pole magnetyczne, laseroterapię i ultradźwięki, elektrostymulację prądami małej częstotliwości;
• ćwiczenia dobrane przez fizjoterapeutę – w zależności od potrzeby należy wzmacniać osłabione mięśnie, rozciągać mało elastyczne tkanki miękkie, rozluźniać, jeśli napięcie jest wzmożone w odciążeniu;
• masaż tkanek miękkich zmniejszający wzmożone napięcie oraz poprawiający ich ukrwienie i odżywianie;
• terapię manualną, której celem jest odblokowanie stawu i przywrócenie mu fizjologicznej biomechaniki;
• mobilizację łopatki oraz rzepki;
• kinesiotaping (plastrowanie) – wskazany, jeżeli pojawia się ból stawów lub ich niestabilność.

Czytaj również: Złamanie miednicy – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja, powikłania

Operacja?

Zabieg operacyjny jest ostatecznością, jeśli leczenie zachowawcze nie przyniosło efektów, a ból i dyskomfort ciągle dokuczają. Trzaski w stawie biodrowym likwiduje się operacyjnie poprzez artroskopową plastykę napiętego ścięgna lub usunięcie narośli kostnych powodujących tarcie podczas ruchu.

W przestrzeni łopatowo-żebrowej najczęściej usuwa się zmiany kostne, likwiduje ciała wolne lub dokonuje się plastyki łopatki. W stawie kolanowym natomiast usuwa się uszkodzoną warstwę chrząstki rzepki lub przeprowadza się jej odtworzenie.

Wypowiedź eksperta na temat zmian w stawach i mięśniach