Magnetoterapia (pole magnetyczne) – wskazania, działanie i przeciwwskazania

Czym jest magnetoterapia?

Magnetoterapia jest metodą leczenia fizykalnego z użyciem pola magnetycznego o częstotliwości 0-50 Hz lub 0-60 Hz (Stany Zjednoczone) i indukcji magnetycznej
o wartościach z zakresu 0,5 do 10 mT (militesli). Stosowane w lecznictwie pole magnetyczne dzieli się na statyczne i dynamiczne.

W statycznym polu magnetycznym główną rolę odgrywają różnego rodzaju magnesy, które obecnie nie znajdują szerszego zastosowania. Współcześnie wykorzystuje się lecznicze oddziaływanie dynamicznego pola magnetycznego (impulsowego, bądź zmiennego), powstającego przy udziale prądu elektrycznego płynącego przez przewodnik.

Jakie jest zastosowanie pola magnetycznego?

Zastosowanie pola magnetycznego powoduje zmiany w każdej komórce i tkance organizmu, gdyż przenika ono przez całe ciało człowieka. Wszelkie jony, które znajdują się w komórkach i układach koloidalnych są wrażliwe i podatne na oddziaływanie pola magnetycznego. Pod wpływem wolnozmiennego pola magnetycznego zachodzą następujące procesy:

• rytmiczne przemieszczanie się jonów w komórkach ciała ludzkiego,
• hiperpolaryzacja błony komórkowej,
• korzystny wpływ na przemianę materii i procesy energetyczne.

Impulsowe pole magnetyczne prowadzi z kolei do:

• normalizacji elektrycznego potencjału spoczynkowego błony komórkowej,
• polepszenia dynamiki jonów migrujących przez błonę komórkową,
• poprawy wykorzystania tlenu przez komórkę,
• zwiększenia przemian energetycznych.

Co leczy pole magnetyczne? Jak działa?

W zależności od wskazań i okolicy zabiegowej dobierany jest kształt impulsu (prostokątny, trójkątny, czy sinusoidalny). W leczeniu polem magnetycznym przyjęto, iż:

• impulsy prostokątne – stosowane są w momencie, kiedy proces chorobowy obejmuje kości;
• impulsy trójkątne – znajdują zastosowanie w leczeniu chrząstki stawowej, więzadeł i ścięgien;
• impulsy sinusoidalne – stosuje się w sytuacjach, kiedy leczenia wymagają mięśnie i nerwy.

Kiedy i w jakim stanie chorobowym można zastosować pole magnetyczne? W przypadku stanów ostrych stosuje się częstotliwości impulsów od 1-5 Hz, natężenie pola magnetycznego 0,5-3 mT (militesli). W stanach podostrych – częstotliwości od 5-20 Hz, natężenia pola magnetycznego 3-5 mT, w przewlekłych stanach chorobowych stosuje się częstotliwości od 20-50 Hz i natężenia pola magnetycznego 6-10 mT.

Należy pamiętać, iż natężenie pola magnetycznego rozpoczynać się powinno od 40 % maksymalnej wartości przyjętej dawki. W drugim zabiegu jego siłę można zwiększyć do 70 % a w trzecim zabiegu zwiększyć do pełnej dawki.

Czas zabiegu przy użyciu pola magnetycznego wynosi najczęściej od 15-30 minut, lecz może trwać nawet do 1 godziny. Zabiegi wykonuje się w serii od 15 do nawet kilkudziesięciu zabiegów. Przez pierwsze 5-10 zabiegów terapię stosuje się codziennie, natomiast później można stosować od 2-3 zabiegów w przeciągu tygodnia.

Co powinien wiedzieć pacjent udający się na zabieg polem magnetycznym?

Zasady dotyczące zabiegu polem magnetycznym:

1. Zabiegi przy użyciu pola magnetycznego powinny być wykonywane o tej samej porze dnia;
2. Z zabiegów nie powinno się korzystać w późnych godzinach popołudniowych, czy wieczornych, ze względu na wystąpienie senności, natomiast u ludzi starszych wręcz bezsenności;
3. Pacjent powinien do zabiegu zdjąć zegarek i wszelkie metalowe przedmioty z pola zabiegowego;
4. Do zabiegu nie trzeba się rozbierać, można pozostać w ubraniu.

Jakie są wskazania do zabiegu polem magnetycznym?

Wskazania do wykonania zabiegu polem magnetycznym są następujące:

• choroba zwyrodnieniowa dużych stawów (kończyn) i stawów kręgosłupa;
• zapalenia stawów i tkanek okołostawowych;
• reumatoidalne zapalenie stawów (RZS);
• stany pourazowe i urazy sportowe: złamania (choroba Sudecka), zwichnięcia, skręcenia z uszkodzeniem mięśni, więzadeł i torebki stawowej;
• trudno gojące się rany, oparzenia;
• zaburzenia krążenia obwodowego;
• stany zapalne nerwów (np. nerwoból nerwu kulszowego);
• osteoporoza;
• zaburzenia przemiany materii;
• zapalenia oskrzeli i zatok obocznych nosa;
• zapalenia jajników;
• owrzodzenia i zmiany troficzne podudzi.

Zabiegi przy zastosowaniu pola magnetycznego są bezpieczne. Stosowanie zabiegów nawet w bardzo długim czasie nie powoduje niekorzystnych następstw. Należy jednak pamiętać, iż istnieje możliwość zaostrzenia dolegliwości po pierwszych kilku zabiegach, które z czasem mijają.

Jakie są przeciwwskazania do zabiegów polem magnetycznym?

Do najbardziej znanych przeciwwskazań do zabiegów polem magnetycznym należą:

• ciąża,
• choroba nowotworowa,
• naświetlania promieniowaniem jonizującym (radioterapia) i okres badań radiologicznych (RTG),
• wszczepione implanty elektroniczne, np. rozrusznik serca,
• ciężkie choroby serca i układu krążenia,
• zarostowo-zakrzepowe zapalenie żył,
• skłonność do krwawień,
• czynna gruźlica,
• ostre infekcje bakteryjne i wirusowe,
• grzybica.