Złamany palec – objawy, leczenie i rehablitacja po złamaniu palca

Złamany palec – złamana kość paliczka

Złamanie palca u nogi lub u ręki ogólnie określa złamanie kości, a dokładniej mówiąc – paliczków palca. Prawie każdy palec ręki i stopy złożony jest z 3 paliczków. Wyjątek stanowi 1 palec ręki i stopy, czyli kciuk i paluch, które składają się z dwóch paliczków.

Jakie są przyczyny złamania palca?

Do złamania palca lub palców dochodzi w wyniku zadziałania dużej energii na struktury kostne palców. Może to mieć miejsce podczas uderzenia w palce różnymi przedmiotami twardymi lub odwrotnie, uderzenia ręką czy kopnięcia stopą w twardą przeszkodę. Do złamania palca może dojść również w trakcie upadku, podczas którego pacjent będzie próbował podeprzeć się ręką.

Złamanie to całkowite przerwanie ciągłości tkanki kostnej, w tym przypadku paliczków. Występują różne rodzaje złamań. Dla pewności postawionej diagnozy konieczne jest wykonanie zdjęcia RTG. Na prześwietleniu rentgenowskim wyraźnie widać, z jakimi obrażeniami mamy do czynienia. Dzięki RTG można rozpoznać złamanie palca lub postawić inne rozpoznanie, które objawami będzie przypominać złamanie. Złamanie należy różnicować z wybiciem lub stłuczeniem palca.

Przeczytaj też: Wybity palec – przyczyny, objawy, leczenie

Objawy złamanego palca – jak odróżnić złamany palec od wybitego i stłuczonego?

Zadziałanie dużej siły mechanicznej na palec lub palce może spowodować przerwanie ciągłości kości, jednak często osoba poszkodowana nie ma pewności, czy palec jest złamany. Podobne objawy daje bowiem silnie stłuczony palec, kiedy dochodzi jedynie do urazu tkanek miękkich, jakie znajdują się wokół paliczków palców. Jest to najłagodniejszy efekt powstałego urazu palców. W innym przypadku może dojść do zwichnięcia paliczków w stawach palców. Zwichnięcie jest potocznie określane mianem wybicia palca. Jest to całkowite przemieszczenie powierzchni stawowych względem siebie.

Czy istnieją więc charakterystyczne objawy złamania palca? Czy złamany mały palec boli tak samo mocno, jak palec zwichnięty? Każde z wymienionych obrażeń będzie wiązało się z wystąpieniem podobnych objawów. Pojawia się silny ból, palec jest spuchnięty i czerwony. Dodatkowo obserwuje się ucieplenie kontuzjowanego miejsca, a także zmianę kształtu palca. Silne stłuczenie, złamanie oraz zastarzałe zwichnięcie palca może prowadzić do powstania krwiaka.

To też może Cię zainteresować: Palec trzaskający – przyczyny, objawy, leczenie

Objawy tego typu są wskazaniem do skorzystania z pomocy lekarza, który wie, jak rozpoznać złamanie palca. Ważne w postępowaniu diagnostycznym jest badanie palpacyjne (za pomocą rąk) oraz wizualna ocena miejsca kontuzjowanego. Istotne jest również wykonanie zdjęcia RTG, które jednoznacznie pozwoli na ocenę struktur kostnych paliczków oraz stawów palca, a tym samym odróżnienie złamania od wybicia czy stłuczenia.

Kiedy potrzebna jest operacja złamanego palca?

Niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z podejrzeniem złamania kciuka, czy jest to złamanie małego palca, palca wskazującego czy złamanie palucha u nogi, pacjenci są badani palpacyjnie, a następnie ocenia się uszkodzenie na podstawie zdjęcia RTG. Wykonane zdjęcie rentgenowskie pozwala ocenić, czy to złamanie palca z przemieszczeniem, czy też kość stoi w fizjologicznym ułożeniu. Rozpoznanie to pozwala ustalić, jak długo złamany palec będzie w gipsie. Złamanie palca ręki lub złamanie palca stopy bez przemieszczenia wymaga unieruchomienia w opatrunku gipsowym na 4–6 tygodni. Jeśli jest taka możliwość i lekarz uzna za stosowne, można po 2–3 tygodniach zamienić gips na lżejszą ortezę.

Sprawdź również: Palce pałeczkowate – przyczyny, objawy leczenie

Wskazaniem do wykonania operacji złamanego palca jest niepowodzenie przy zamkniętym nastawieniu lub przemieszczenie odłamów kostnych podczas leczenia w opatrunku gipsowym. Zabieg wymagany jest także przy złamaniu śródstawowym, a więc związanym ze złamaniem podstawy paliczka lub jego głowy. Jakie skutki może dać nieleczone złamanie palca? Małe odłamy kostne powstałe w trakcie złamania mogą powodować niestabilność stawu i znacząco utrudniać poruszanie stawami międzypaliczkowymi lub śródręcznopaliczkowymi. Decyzję o zabiegu operacyjnym podejmuje się również w przypadku znacznie uszkodzonych tkanek miękkich w okolicy złamania.

Złamanie z przemieszczeniem – druty Kirschnera

Złamanie palców ręki lub złamanie palców w nodze, które uległo przemieszczeniu, wymaga operacyjnej wewnętrznej stabilizacji. W takim przypadku stosuje się druty Kirschnera, które są wprowadzone pod kontrolą RTG do paliczków. Taki zabieg często przeprowadza się przezskórnie i nie ma potrzeby wykonywania dużego cięcia w okolicy złamania. Jeśli jednak złamanie palca z przemieszczeniem nie kwalifikuje się do przezskórnej stabilizacji drutami Kirschnera, chirurg wykonuje większe cięcie w okolicy złamania i zakłada płytkę tytanową stabilizującą miejsce złamania.

Zobacz też: Palce młotkowate – co to jest?

W przypadku silnego stłuczenia palca rąk lub stóp zaleca się stosowanie maści chłodzących, przeciwbólowych, elewację kończyny, czyli uniesienie kończyny celem odprowadzenia obrzęku oraz zimne okłady na miejsce stłuczenia. Zwichnięty (wybity) palec powinno się unieruchomić w opatrunku gipsowym lub usztywnić bandażem elastycznym i podobnie jak w przypadku stłuczenia zaleca się stosowanie zimnych okładów, elewację kończyny i maści przeciwbólowe.

Szyna gipsowa – usztywniene złamanego palca

Po nastawieniu złamanego palca lub po zaopatrzeniu chirurgicznym kości (nastawieniu na otwarto i wykonaniu stabilizacji metalem), należy unieruchomić rękę w celu uniknięcia przemieszczenia odłamów kostnych. Rękę umieszcza się w szynie gipsowej, która stabilizuje zewnętrznie rękę, chroniąc przed niepożądanymi ruchami, a także przyczynia się do złagodzenia dolegliwości bólowych. Ważne jest, aby unieruchomioną rękę trzymać w górze (powyżej poziomu serca) – zwłaszcza jeśli przeprowadzono otwartą (operacyjną) stabilizację wewnętrzną. Pozwoli to na zmniejszenie obrzęku. Co zrobić, żeby złamany palec nie bolał? Kiedy złamany palec boli, można stosować leki przeciwbólowe, ale nie należy przesadzać z ich ilością.

To też może Cię zainteresować: Ból dużego palca w stopie – przyczyny

Po zabiegu należy również pamiętać, o jak najwcześniejszym rozpoczęciu ćwiczeń czynnościowych palców nieuszkodzonych – na tyle, na ile pozwala unieruchomienie. Kontrolowaną i powolną rehabilitację złamanego palca można rozpocząć 2–3 dni po zaopatrzeniu chirurgicznym, pod warunkiem uzyskania stabilnego zespolenia. Regularność w zabiegach decyduje o tym, jak długo zrasta się złamana kość. Wczesne uruchomienie palców uchroni pacjentów przed powstaniem przykurczów mięśni i zabezpieczy przed bolesną rehabilitacją po usunięciu unieruchomienia. W okresie stabilizacji złamanego palca gipsem można stosować pole magnetyczne, czyli jeden z zabiegów fizykoterapeutycznych. Stymuluje on miejsce złamania, dzięki czemu zrastanie złamanej kości następuje szybciej.

Sprawdź też: Jak leczyć złamanie paliczka?

Jak rehabilitować złamany palec u nogi lub ręki?

Kiedy złamany palec się zrośnie, następuje zdjęcie gipsu. Wówczas istotne jest podjęcie odpowiedniej rehabilitacji w celu powrotu do sprawności sprzed wypadku. Rehabilitacja złamanego palca polega na czynnościowym ćwiczeniu palca/palców (kinezyterapia) oraz biernej rehabilitacji kontuzjowanego miejsca związanej z zabiegami fizykoterapeutycznymi.

Kinezyterapię należy wdrażać stopniowo. Początkowa faza ćwiczeń powinna odbywać się pod okiem doświadczonego fizjoterapeuty. Pierwsze ćwiczenia palców po złamaniu z reguły powinny być delikatne, ukierunkowane na uruchomieniu stawów międzypaliczkowych palców nieuszkodzonych, ale usztywnionych razem ze złamanym palcem. Należy pamiętać o stawie nadgarstkowo-śródręcznym, który również jest usztywniony i należy przywrócić mu poprzednią ruchomość.

Następnie przechodzi się do palca, który jest po złamaniu. W miarę możliwości należy wykonywać prostowanie i zginanie bierne palca, następnie ćwiczenia czynne. Po wstępnej fazie rehabilitacji można wdrożyć ćwiczenia izometryczne oraz oporowe – pozwoli to na wzmocnienie siły mięśniowej palca. W końcowej fazie przeprowadza się z pacjentem skomplikowane ćwiczenia ręki, pozwalające na powrót do pełnego zakresu ruchów ręki oraz do całkowitej manualnej sprawności.

Fizykoterapia po złamaniu kości palca

Zabiegami pomagającymi w leczeniu złamania palca są zabiegi fizykoterapeutyczne. Korzystny wpływ na gojenie złamań (w tym wypadku palca) ma: pole magnetyczne, laseroterapia, ultradźwięki. Wpływają na regenerację i przebudowę odłamów kostnych, prowadząc do zrostu złamania paliczka/paliczków. Krioterapia pozwala na zmniejszenie bólu złamanego palca oraz redukcję powstałego obrzęku. Stosowanie zabiegów typu kąpiel wirowa lub lampa solux sprawia, że tkanki miękkie są bardziej rozluźnione i elastyczne, dzięki czemu łatwiej pogłębiać zakres ruchów kontuzjowanego palca. Zabiegi te poprawiają również ukrwienie palca, a co za tym idzie – tkanki miękkie są lepiej odżywione i proces naprawczy może przebiegać szybciej.

Ważnym elementem skierowanym na rozluźnienie tkanek miękkich jest masaż ręki. Likwiduje napięcia, rozluźnia mięśnie i podobnie jak kąpiel wirowa poprawia krążenie, a co za tym idzie – odżywienie kontuzjowanego miejsca.

Czytaj również: Guzki Schmorla – co to jest? Przyczyny, objawy, leczenie, czy guzki Schmorla są groźne?