Dieta rozdzielna (niełączenia) – zasady, wskazania i przeciwwskazania, przepisy, efekty

Skąd wziął się pomysł na dietę rozdzielną?

Dieta rozdzielna nie należy do nowości z dziedziny dietetyki. Pomysł na nią narodził się już w latach 20. XX wieku. To właśnie wtedy doktor William Howard Hay wydał książkę „Health via Food” (tłumacząc na język polski „Zdrowie poprzez jedzenie” ), w której przedstawił teorię będącą podstawą diety rozdzielnej.

Twórca tej teorii stwierdził, iż skoro do trawienia węglowodanów oraz białek potrzebne są inne enzymy, to ich jednoczesne spożywanie utrudnia pracę przewodu pokarmowego. Zgodnie z nią do tego, aby węglowodany zostały strawione, wymagają zasadowego pH. Dlatego autor diety zalecał, aby nie podawać ich z produktami białkowymi mającymi dużą ilość kwasów. Tłumaczył to tym, że białka w połączeniu z alkalicznymi węglowodanami neutralizują pH soków żołądkowych.

Doktor William Horward Hay twierdził, że takie połączenie prowadzi do problemów z trawieniem, spowolnienia metabolizmu, tworzenia się złogów, a także stanów zapalnych przewodu pokarmowego. Ponadto uważał, że dieta niełączenia wspomaga proces odchudzania oraz oczyszczania organizmu.

Zasady diety rozdzielnej

Jakie są zasady diety rozdzielnej? Podstawową jest podawanie osobno produktów bogatych w węglowodany i białka.

Pierwszy posiłek w ciągu dnia powinien składać się jedynie z alkalicznych węglowodanów, których źródłem są:

• makarony,
• kasze,
• pieczywo,
• ziemniaki,
• mąka ziemniaczana,
• wybrane owoce (świeże figi i daktyle, banany, kruche i słodkie jabłka),
• niesiarkowe suszone owoce (poza rodzynkami),

• produkty używane do słodzenia potraw (miód, syrop klonowy, zagęszczony syrop owocowy, nektar z jabłek lub gruszek) – przy czym powinny być one dodawane w małych ilościach.

Drugi posiłek powinien składać się z kwasowych białek. Ich źródłem są m.in.:

• owoce morza,
• gotowane mięso,
• jajka,
• mleko,
• owoce ziarnkowe,

• soki owocowe (w tym te rozcieńczone wodą), gotowane ryby i sery zawierające maksymalnie 50% tłuszczu w masie suchej.

Z kolei na ostatni, czyli trzeci posiłek, należy podać tzw. produkty neutralne (mogą być łączone z produktami białkowymi i węglowodanowymi). Zaliczają się do nich m.in.:

• zakwaszane produkty mleczne,
• słodka śmietana,
• tłuste sery,
• wędzone ryby,
• surowe mięso,
• wędzone wędliny,
• grzyby,
• zarodki i kiełki,
• oliwki,
• wybrane warzywa,

• napary ziołowe.

Jednak to nie wszystko. Doktor William Howard Hay zalecał również, aby osoby stosujące dietę rozdzielną:

• spożywały 3 nieprzetworzone i pełnowartościowe posiłki dziennie;
• zachowały odpowiednie odstępy między posiłkami (4 godziny);
• ograniczyły do minimum ilość słodyczy, tłustych i smażonych potraw;
• wybierały produkty pełnoziarniste;
• unikały spożywania alkoholu.

W związku z tym, że dieta niełączenia ma pomóc również w procesie redukcji masy ciała, autor zaproponował spożywanie 1000 kcal dziennie (z czego 60% energii powinny stanowić węglowodany, 30% białka, 10% tłuszcze).

Jak zestawiać produkty w diecie niełączenia?

Przechodząc na dietę rozdzielną konieczne jest zapoznanie się z tym, jakie połączenia są pożądane w codziennym żywieniu. Zalecane jest spożywanie w jednym posiłku:

• ziemniaków z zielonymi warzywami;
• mięsa oraz innych produktów białkowych z zielonymi warzywami;
• produktów zbożowych z zielonymi warzywami;
• roślin strączkowych z zielonymi warzywami;
• orzechów z kwaśnymi owocami oraz zielonymi warzywami;
• słodkich owoców z kwaśnymi przetworami mlecznymi;
• kwaśnych owoców z orzechami, kwaśnym mlekiem oraz innymi kwaśnymi owocami;
• tłuszczów z wszelkimi roślinami zbożowymi.

Jakich połączeń unikać? Produkty zakazane w diecie rozdzielnej

Dieta rozdzielna będzie dawała pożądane efekty tylko wtedy, kiedy będziemy unikać równoczesnego spożywania określonych produktów spożywczych. Zestawienia niedopuszczalne w diecie niełączenia to:

• mięso z produktami zbożowymi (kasza, ryż, makaron, pieczywo), ziemniakami, cukrem;
• pieczywo ze źródłami białka (np. mięso, ryby, jaja), a także owocami i cukrem;
• rośliny zbożowe z mlekiem, białkami oraz słodyczami;
• jaja ze skrobią, kwaśnymi produktami i słodyczami.

Ponadto do produktów, które koniecznie należy wykluczyć z diety, zalicza się: jasne pieczywo, słodycze, wyroby cukiernicze, alkohol, dania typu fast food, smażone oraz ostre. Ograniczyć trzeba też spożycie mocnej kawy i herbaty, mrożonek, roślin strączkowych oraz owoców, takich jak borówki czy śliwki.

Czy dieta rozdzielna jest skuteczna?

Już w 1935 roku zostało udowodnione, że pH spożytego posiłku nie wpływa na wydzielanie enzymów trawiennych. Trzustka wydziela je w równomiernych stężeniach. Niezależnie od tego, czy produkty białkowe i produkty bogate w węglowodany są podawane razem, czy osobno.

Ponadto wyniki badań przeprowadzonych w kolejnych latach pokazały, że spadek masy ciała u osób na diecie niełączenia był podobny do efektów obserwowanych wśród badanych stosujących się do zasad diety zbilansowanej. Nie zaobserwowano również, żeby istniały istotne różnice między osobami stosującymi dietę niełączenia a tymi, które wybrały dietę zbilansowaną – w zakresie stężenia glukozy, poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi.

Choć dieta niełączenia zapowiadała się obiecująco, dziś wiadomo, że nie ma podstaw naukowych potwierdzających jej skuteczność w oczyszczaniu organizmu, usprawnianiu procesów trawiennych czy odchudzaniu. Czy to oznacza, że nie ma żadnych zalet?

Z pewnością jednym z atutów jest to, że dieta oparta jest na nieprzetworzonych produktach. Poza tym jej autor podkreśla, że ważne jest regularne spożywanie posiłków, a także unikanie alkoholu, słodyczy, potraw tłustych i smażonych.

Jednak mimo wszystko lepszym wyborem jest zbilansowana dieta dostosowana do indywidualnych potrzeb organizm. Taka, która nie wymaga spożywania konkretnych produktów na pierwszy, drugi czy trzeci posiłek i unikania łączenia białek z węglowodanami. Na dłuższą metę jest to problematyczne rozwiązanie, które sprawia, że osoba stosująca dietę szybciej się do niej zraża. Poza tym dieta rozdzielna ma niską kaloryczność, co również czyni ją rozwiązaniem dobrym na krótką metę. W dłuższej perspektywie może prowadzić do spowolnienia metabolizmu, efektu jo-jo czy niedoborów pokarmowych.

Dieta rozdzielna – przykładowy jadłospis

Jak wyglądają przekładowe posiłki na diecie rozdzielnej? Oto kilka pomysłów:

• owsianka na wodzie z dodatkiem bananów i daktyli,
• awokado zapiekane z jajkiem,
• papryka nadziewana mięsem,
• kanapki z pełnoziarnistego pieczywa z pastą rybną lub z awokado,
• smoothie z bananami i czarnymi jagodami.

Należy pamiętać, że pierwszy posiłek powinien składać się z produktów bogatych w węglowodany. Dlatego dobrą propozycją może być owsianka na wodzie z owocami. Z kolei drugi ma być złożony z produktów białkowych. W związku z tym z powyższych propozycji można wybrać awokado zapiekane z jajkiem albo mięso gotowane na obiad.

Wyniki badań naukowych nie potwierdzają, że dieta rozdzielna to skuteczny „spalacz tłuszczu” i recepta na oczyszczanie organizmu czy sprawniejszą pracę układu pokarmowego. Dlatego należy podchodzić do niej z ostrożnością. Warto zastanowić się, czy nie lepszym rozwiązaniem będzie dieta zbilansowana, która może być stosowana dłużej i nie ma tak sztywnych zasad.