Bóle kolkowe brzucha (bóle spastyczne) – jakie są przyczyny i sposoby na kolkę?

Kolka jelitowa u dorosłych

Ból spastyczny jest to ból związany z nieprawidłowym napięciem mięśni wskutek ich nadmiernego rozciągania. Ból kolkowy może pochodzić z mięśniówki jelit, ścian dróg żółciowych czy dróg moczowych. Dla bólów spastycznych (kolkowych) charakterystyczne jest naprzemienne pojawianie się i znikanie, falowe nasilanie się i osłabianie.

Kolka jelitowa może pojawiać się także u dorosłych. Jej przyczyny to przede wszystkim:

• spożycie produktów wywołujących wzdęcia (np. rośliny strączkowe, obfite, tłuste pokarmy),
• połykanie dużych ilości powietrza w trakcie spożywania posiłków (np. wskutek jedzenia w pośpiechu),
• zaparcie,
• nietolerancje pokarmowe (np. nietolerancja laktozy, fruktozy),
• alergie pokarmowe,
• zaleganie pokarmu w jelitach,
• zaburzenia flory fizjologicznej jelit (np. po długotrwałej antybiotykoterapii),
• zespół jelita drażliwego,
• uchyłkowatość jelit.

Kolkowe bóle brzucha u dorosłych nie są zwykle tak silne, jak u dzieci, ale skłaniają do poszukiwania ulgi w cierpieniu. Pomocne jest przybranie pozycji z podkurczonymi nogami, ciepła kąpiel, masaż brzucha.

Sposobem na kolkę jelitową jest wypicie naparu ziołowego (np. z kopru włoskiego, mięty, melisy), przyjęcie leku przeciwwzdęciowego (symetykon) i/lub rozkurczowego. Jeżeli u podłoża kolkowych bólów brzucha leży zaparcie, konieczne jest wyeliminowanie tego objawu, np. dzięki lekom ułatwiającym wypróżnienie. Nawracające kolki jelitowe powinny skłonić do znalezienia ich przyczyny.

Zobacz też: Ból z prawej strony pod żebrami – co może oznaczać?

Kolka jelitowa u dzieci

Kolka jelitowa jest bardzo częstą dolegliwością wieku niemowlęcego. U jej podłoża leży niedojrzałość przewodu pokarmowego oraz układu nerwowego, a także brak prawidłowo wykształconej flory fizjologicznej jelit.

Kolka jelitowa może być także związana z alergią pokarmową lub nietolerancją pokarmową (nietolerancją laktozy). Napadom kolki u dziecka sprzyja karmienie w pośpiechu, w stresie, w obecności czynników rozpraszających (dziecko połyka wówczas więcej powietrza, które gromadzi się w jelitach i rozciąga ich ściany).

Czytaj również: Ból z lewej strony pod zebrami – co to może być?

Dziecko cierpiące na atak kolki jelitowej jest niespokojne, płacze, nie reaguje na próby uspokojenia, podkurcza nóżki, może oddawać zwiększoną ilość gazów. Kolki pojawiają się regularnie, ale nie wpływają negatywnie na rozwój dziecka.

Aby przynieść dziecku ulgę, powinno się masować brzuszek, stosować ciepłe okłady, podawać preparaty wspomagające eliminację gazów z przewodu pokarmowego (symetykon), herbatki z kopru włoskiego. Kojąco na dziecko działa równomierne kołysanie lub uspokajające dźwięki.

W przewlekłym leczeniu kolki jelitowej u dzieci stosowane są probiotyki oraz, w przypadku podejrzenia nietolerancji laktozy, preparaty zawierające enzym laktazę.

Kolka wątrobowa

Kolka wątrobowa to objaw związany z kamicą żółciową (obecnością złogów w pęcherzyku żółciowym oraz drogach żółciowych). Jest to spastyczny (kolkowy) ból brzucha po prawej stronie, pod żebrami, pojawiający się najczęściej po błędzie dietetycznym polegającym na spożyciu obfitego, tłustego posiłku.

Chorzy opisują ból brzucha jako ostry, napadowy, o różnym nasileniu (od łagodnego pobolewania po silny ból). Objaw związany jest z rozciąganiem ścian pęcherzyka i dróg żółciowych, w których znajdują się złogi.

Ból może promieniować do okolicy międzyłopatkowej oraz do prawego barku i prawej łopatki. Mogą mu towarzyszyć takie objawy, jak nudności i wymioty oraz wzdęcia brzucha. Złagodzenie dolegliwości przynosi podanie leków przeciwbólowych oraz rozkurczowych.

Po epizodzie kolki wątrobowej chory jest kwalifikowany do planowej operacji usunięcia pęcherzyka żółciowego, tzw. cholecystektomii (o ile nie ma przeciwwskazań do niej).

Kolka nerkowa

Kolka nerkowa jest to ból występujący w przebiegu kamicy moczowej – choroby, której istotą jest powstawanie złogów w drogach moczowych. Złogi blokują drogi moczowe, przeciskają się przez nie, powodują rozciąganie ich ścian oraz ich podrażnianie, co prowadzi do wystąpienia doznań bólowych. Chorzy najczęściej opisują kolkę nerkową jako silny, kolkowy ból w lędźwiach, promieniujący do spojenia łonowego i narządów płciowych.

Bólowi mogą towarzyszyć: nudności, wymioty, uczucie parcia na mocz lub trudności z oddaniem moczu, oddawanie moczu małymi porcjami, podbarwienie moczu krwią.

W badaniu przedmiotowym obserwuje się dodatni objaw Goldflama, czyli bolesność przy wstrząsaniu okolicy lędźwiowej.

Ulgę w bólu przynoszą leki rozkurczowe oraz leki przeciwbólowe (czasem doustne leki przeciwbólowe nie przynoszą dostatecznej ulgi i chory wymaga podania leków domięśniowo lub dożylnie). Jeżeli chory uskarża się na częste kolki nerkowe, a złogi mają średnicę powyżej 6–7 mm, należy rozważyć zabiegowe ich usunięcie.