Kłujący ból brzucha – przyczyny, objawy, leczenie

Czym jest kłujący, kolkowy ból brzucha?

Kolka, potocznie zwana przez pacjentów kłującym bólem brzucha, jest przykładem bólu trzewnego. Powstaje przez drażnienie współczulnych i przywspółczulnych włókien nerwowych. Ból brzucha wywołać może rozciągnięcie lub silny kurcz narządów jamy brzusznej, a także rozciągnięcie torebki narządów miąższowych, np. wątroby.

Chory, który skarży się na kłujący ból brzucha, często zmienia pozycje ciała, starając się znaleźć taką, w której kłucie w brzuchu będzie mniej dokuczliwe.

Czytaj również: Ból z lewej strony pod zebrami – co to może być?

Kłujący ból brzucha a kolka jelitowa

Kłujący ból brzucha to najczęściej objaw tak zwanej kolki jelitowej. A ta najczęściej spowodowana jest nietolerancją pokarmową, stanem zmniejszonej aktywności enzymów trawiennych, na przykład w wyniku silnej biegunki, w której dochodzi do uszkodzenia powierzchni chłonnej jelit. Jest to nietolerancja wtórna, po pewnym czasie dochodzi do regeneracji jelit i zwiększenia aktywności enzymatycznej do normalnych wartości.

Do nietolerancji pokarmowej wtórnej dochodzi także w wyniku przyjęcia leków niszczących błonę śluzową jelita, na przykład antybiotyków. W wielu przewlekłych chorobach przewodu pokarmowego, takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna, celiakia, mukowiscydoza również dochodzi do zmniejszenia aktywności enzymów trawiennych, co powoduje kłujący ból w brzuchu.

Przykładem nietolerancji pokarmowej pierwotnej, uwarunkowanej genetycznie jest hipolaktazja typu dorosłego. Jest to nietolerancja laktozy, którą dziedziczy się w sposób autosomalny recesywny i która ujawnia w okresie dojrzewania lub u młodych dorosłych. Przyczyną nietolerancji jest niedobór laktazy, enzymu, który rozkłada laktozę na glukozę i galaktozę. Nierozłożona laktoza pozostaje w jelicie, powodując gromadzenie się wody.

Zobacz też: Ból z prawej strony pod żebrami – co może oznaczać?

Objawy nietolerancji pokarmowej to:

• biegunka,
• nudności,
• wzdęcia,
• kłujący ból brzucha,
• nadmierne gromadzenie się gazów.

Kolka jelitowa może być także spowodowana zaparciami i nadmiernym gromadzeniem się mas kałowych i gazów, co prowadzi do rozciągania ściany jelit i powstania uczucia kłucia w brzuchu.

Przeczytaj też: Ból brzucha po alkoholu

Kłujący ból w brzuchu a kolka wątrobowa

Kolka wątrobowa (żółciowa) jest spowodowana najczęściej kamicą pęcherzyka żółciowego. Złogi, które są obecne w pęcherzyku, przemieszczają się do szyjki pęcherzyka, upośledzając wypływ żółci. Jeżeli kamień przesunie się dalej i utknie w przewodzie żółciowym wspólnym, zaburzony jest także odpływ żółci z wątroby i oprócz typowego kłującego bólu brzucha i kolki wątrobowej może pojawić się także żółtaczka.

Zatkanie przewodu pęcherzykowego może także doprowadzić do ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego. Objawia się ono tępym bólem nadbrzusza, nudnościami i wymiotami oraz gorączką i silnym kłuciem w brzuchu.

Kolka żółciowa objawia się nagłym, silnym kłującym bólem zlokalizowanym w nadbrzuszu i prawym podżebrzu, który może promieniować do prawego barku lub pleców. Najczęściej występuje po obfitym, tłustym posiłku. Może być także spowodowana spożywaniem alkoholu, a czasem pojawia się bez wyraźnej przyczyny. Ból utrzymuje się do kilku godzin i stopniowo ustępuje, wraz z cofaniem się kamienia do pęcherzyka.

Kłucie w brzuchu a kolka nerkowa

Kolka nerkowa jest charakterystycznym objawem kamicy dróg moczowych. Może być spowodowana rozciąganiem się ścian układu kielichowo-miedniczkowego lub rozciąganiem się torebki włóknistej nerki. Charakteryzuje się nagłym, silnym bólem zlokalizowanym w okolicy lędźwiowej. W zależności od lokalizacji złogu w drogach moczowych różne jest promieniowanie bólu.

Przy umiejscowieniu w górnej części moczowodu, ból promieniuje od kąta żebrowo-kręgowego do spojenia łonowego, wzdłuż przebiegu moczowodu. Przy lokalizacji w środkowej części moczowodu kłujący ból brzucha pojawia się w dolnym kwadrancie jamy brzusznej, a przy lokalizacji w dolnej części moczowodu ból promieniuje do pachwiny i jąder u mężczyzn oraz warg sromowych u kobiet.

Dolegliwościom bólowym mogą towarzyszyć nudności i wymioty, a przy współistniejącej infekcji dróg moczowych także gorączka i dreszcze. Bardzo silny ból prowadzi czasem do omdleń. Dolegliwości bólowe ustępują po wydaleniu kamienia do pęcherza, a następnie przez cewkę moczową na zewnątrz. W około 50% kamica nawraca.

Jak leczyć kolkę i kłujący ból brzucha

W przypadku kolki żółciowej i nerkowej leczenie polega głównie na podawaniu leków przeciwbólowych, takich jak niesteroidowe leki przeciwzapalne, a w silniejszym bólu leków opioidowych, a także stosowaniu leków rozkurczowych, które wspomagają przemieszczanie się złogów.

Leczenie kolki jelitowej, objawiającej się kłującym bólem brzucha jest zależne od przyczyny. Przy nietolerancji pokarmowej powstałej w wyniku stosowania antybiotyków warto zastosować probiotyki, które pomogą odnowić florę bakteryjną jelit. W przypadku zaparć można spróbować stosować łagodne środki regulujące pracę jelit, dostępne w aptece bez recepty.

Każdy dłużej utrzymujący się kłujący ból brzucha jest niepokojący i powinien skłonić do wizyty u lekarza. Czasami powód bólu jest niegroźny i wystarczy zmiana diety, aby złagodzić objawy. Jednak ból może być także sygnałem groźnego procesu chorobowego i nie należy go lekceważyć.