Okulista – czym się zajmuje, jakie schorzenia leczy?

Czym zajmuje się okulista?

Okulista to lekarz specjalista posiadający specjalizację medyczną z zakresu okulistyki. Okulistyka z kolei to dziedzina medycyny zajmująca się budową, czynnościami oraz rozpoznawaniem oraz leczeniem schorzeń oczu i narządów pomocniczych.

Do zadań okulisty należy między innymi leczenie zaburzeń widzenia i wrodzonych oraz nabytych wad wzroku, a także wszelkiego rodzaju stanów zapalnych, infekcji, nowotworów czy urazów w obrębie narządu wzroku. Okulista zajmuje się także szeroko pojętą profilaktyką chorób oczu, w tym edukacją pacjentów na temat prawidłowej higieny wzroku.

Warto zaznaczyć, że okulista okuliście nierówny. Choroby oczu to bardzo różnorodna grupa chorób, obejmująca nie tylko gałkę oczną, ale również aparat ochronny (np. choroby narządu łzowego) i aparat ruchowy oka. Z tego względu okulistyka jest specjalizacją, w ramach której wyróżnia się kilka wąskich podspecjalizacji, w tym:

• siatkówki oka,
• rogówki,
• chirurgii odcinka przedniego,
• jaskry,
• chirurgii witreo-siatkówkowej,
• neurookulistyki,
• okuloplastyki,
• patologii okulistycznej,
• okulistyki dziecięcej,
• onkologii okulistycznej,
• zapalenia błony naczyniowej oka,

• chirurgii refrakcyjnej.

Czym się różni okulista od optyka i optometrysty?

Często wydaje się nam, że optyk i okulista to to samo. W rzeczywistości, choć każdy z nich zajmuje się narządem wzroku, okulista, optometrysta i optyk to trzy różne zawody i każdy z nich cechuje się odmiennymi kompetencjami.

• Okulista to lekarz specjalista zajmujący się diagnostyką i leczeniem chorób oczu oraz wad wzroku.

• Optometrysta to przedstawiciel zawodu medycznego, uprawniony do diagnozowania zaburzeń wzroku oraz dobierania soczewek kontaktowych czy okularów korekcyjnych. Może także udzielać porad z zakresu prawidłowej higieny wzroku.

• Optyk z kolei to osoba, która na podstawie wytycznych wystawionych przez okulistę lub optometrystę wykonuje pomoce optyczne. Zajmuje się także ich naprawą i konserwacją.

Kiedy się udać do okulisty?

Okulista to lekarz, którego należy odwiedzić zawsze wtedy, gdy pojawią się zaburzenia prawidłowego widzenia czy dyskomfort w okolicy oczu. Zgłaszać do niego powinny się zarówno osoby dorosłe, jak i dzieci (najmłodszymi zajmuje się okulista dziecięcy). Jednakże chcąc cieszyć się dobrym wzrokiem jak najdłużej, powinniśmy regularnie odbywać wizyty profilaktyczne u okulisty. Jeżeli nie kieruje nas na nie pracodawca w ramach badań okresowych, powinniśmy udać się na nie we własnym zakresie.

Jakie jeszcze objawy powinny skłonić nas do wizyty u okulisty? To między innymi:

• zawężenie pola widzenia,
• osłabienie ostrości wzroku,
• ból oka,
• mroczki przed oczami,
• błyski w oku,
• diplopia, czyli podwójne widzenie,
• dostanie się do oka ciała obcego,
• światłowstręt,
• zaczerwienienie oka,
• świąd oka,
• zmiana kształtu, wielkości czy położenia źrenic,
• nieprawidłowa reakcja źrenic na światło,
• zaburzenie przejrzystości rogówki,
• pojawienie się wydzieliny w oku, zwłaszcza ropy lub krwi,
• zaburzenia widzenia barw,
• podejrzenie infekcji oka lub zapalenie gruczołu łzowego,

• uraz bezpośredni oka lub w bezpośrednim jego sąsiedztwie.

Jeżeli którykolwiek z objawów ma charakter nagły i wyjątkowo nasilony lub doszło do nagłej utraty widzenia, należy natychmiast zgłosić się do szpitala okulistycznego lub SOR (Szpitalny Oddział Ratunkowy).

Wizyta u okulisty na NFZ czy prywatnie?

Okulista to lekarz, do którego możemy udać się na wizytę zarówno w ramach świadczeń Narodowego Funduszu Zdrowia, jak również prywatnie. W pierwszym przypadku niezbędne jest jednak skierowanie od lekarza POZ, pediatry lub internisty. Honorowane są również skierowania od lekarzy z inną specjalizacją medyczną, np. neurologa (o ile świadczy usługi w ramach umowy z NFZ). Prywatna wizyta u okulisty nie wymaga skierowania.

Jak wygląda wizyta u okulisty?

Przebieg wizyty u lekarza okulisty ma zwykle podobny charakter. W pierwszej kolejności okulista zbiera szczegółowy wywiad lekarski, obejmujący:

• odczuwane symptomy, z uwzględnieniem ich nasilenia i czasu występowania;
• jeżeli cierpimy na wady wzroku, to informacje na temat stosowanych soczewek kontaktowych lub okularów (należy zabrać je ze sobą na wizytę);
• wywiad rodzinny (przypadki chorób oczu w rodzinie);
• historię wcześniejszego leczenia okulistycznego (o ile takie miało miejsce);
• informację na temat chorób przewlekłych i wszystkich przyjmowanych leków (w niektórych przypadkach zaburzenia widzenia mogą być skutkiem ich stosowania);
• wykonywany zawód (choroby oczu i wady wzroku pojawiają się często u osób pracujących w dużym zapyleniu lub wykonujących pracę przy komputerze);

• podróże w wybrane regiony świata.

Następnie okulista przeprowadza podstawowe badanie okulistyczne obejmujące:

• badanie wad refrakcji,
• badanie pola widzenia,
• badanie ostrości wzroku,
• biomikroskopię, czyli badanie w lampie szczelinowej,
• oftalmoskopię, czyli wziernikowanie dna oka,
• ocenę podstawowych funkcji nerwu wzrokowego,

• ruchomość gałek ocznych.

By badanie wzroku było łatwiejsze i bardziej dokładne, okulista może zastosować krople rozszerzające źrenicę. Skutkiem ubocznym ich podania są nadwrażliwość na światło i zaburzenie ostrości widzenia. Mają one jednak charakter chwilowy i zwykle ustępują maksymalnie po kilku godzinach.

Wśród badań specjalistycznych, które może wykonać lub zlecić okulista, są również:

• pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego,
• badania obrazowe (badanie USG oka, tomografia lub rezonans magnetyczny),
• badanie widzenia barwnego,
• angiografia,
• badanie kąta przesączania,

• badanie filmu łzowego.

Jakie choroby diagnozuje okulista?

Jak już wspomnieliśmy, choroby narządu wzroku i narządów pomocniczych to szeroka grupa chorób. Najczęściej diagnozowane są:

• wady wzroku: krótkowzroczność, dalekowzroczność, astygmatyzm,
• choroby narządu wzroku: zez, zaćma, jaskra, zwyrodnienie barwnikowe siatkówki, odwarstwienie siatkówki,
• zapalenie gruczołu łzowego, zapalenie kanalika łzowego czy zapalenie woreczka łzowego,
• zapalenie spojówek,
• zapalenie nerwu wzrokowego,
• zespół suchego oka,
• zapalenie oczodołu.

Jakie metody leczenia stosuje okulista?

W zależności od postawionej diagnozy może to być:

• leczenie farmakologiczne (najczęściej krople do oczu z różnego rodzaju substancjami aktywnymi, w tym nawilżającymi lub antybiotykami, ale w określonych przypadkach także zastrzyki do wnętrza oka, preparaty doustne lub maści);
• soczewki kontaktowe lub okulary (w przypadku wad wzroku),
• zabiegi laserowe,

• zabiegi chirurgiczne.

W wielu przypadkach istotną rolę w powodzeniu leczenia czy spowolnieniu rozwoju chorób oczu odgrywa prawidłowa higiena wzroku. Obejmuje ona między innymi: unikanie stresu, stosowanie filtrów ochronnych, zmianę diety (w tym rezygnację z alkoholu), unikania miejsc o dużym zapyleniu czy dymu tytoniowego.

W określonych przypadkach, gdy zgłaszane objawy mogą świadczyć np. o zaburzeniach OUN czy układu krążenia, okulista może także zlecić konsultację z lekarzami innych specjalizacji.