Dopamina – co to jest? Jak zwiększyć poziom dopaminy?

Co to jest dopamina?

Dopamina to najważniejszy neuroprzekaźnik w mózgu ssaków. Jest to związek chemiczny, należący do katecholamin, czyli grupy związków, będących pochodnymi aminokwasu tyrozyny. Do katecholamin należą również takie związki chemiczne jak adrenalina czy noradrenalina.

Jaka jest rola dopaminy w organizmie człowieka? Działając na specjalne receptory, dopamina reguluje wiele ważnych procesów w mózgu człowieka. Warunkuje między innymi ciśnienie tętnicze krwi, prawidłową koordynację ruchową, napięcie mięśni, a co więcej wpływa na układ limbiczny – bierze udział również w procesach zapamiętywania i uczenia się, a także wpływa na działania motywacyjne. Ponadto, związek ten reguluje wydzielanie prolaktyny – hormonu odpowiadającego przede wszystkim za laktację i pobudzanie wzrostu gruczołów sutkowych. Dopamina ma swój udział również w uwarunkowaniach uzależnień od narkotyków.

Należy mieć świadomość, że dopamina nie działa tylko i wyłącznie w mózgu, ale receptory dopaminowe można znaleźć także w innych narządach, między innymi w nerkach, trzustce, sercu i naczyniach krwionośnych.

Dopamina jako lek

Substancja ta jest również wykorzystywana jako lek, głównie w chorobach wewnętrznych, medycynie ratunkowej i intensywnej terapii. Wskazania do zastosowania dopaminy to przede wszystkim:

• wstrząs kardiogenny – wstrząs jest to stan niewydolności krążenia, który powoduje zmniejszone dostarczanie tlenu do komórek względem zapotrzebowania. Kardiogenna etiologia wstrząsu wiąże się zazwyczaj z zawałem mięśnia sercowego lub poważnymi zaburzeniami rytmu serca;
• wstrząs septyczny – wynikający z rozwijającego się w organizmie, ogólnoustrojowego zakażenia;
• stan po niektórych operacjach kardiochirurgicznych;
• zaostrzenie przewlekłej zastoinowej niewydolności serca;
• wstrząs prowadzący do niewydolności nerek.

Zobacz też: Amantix – co to za lek i kiedy się go stosuje?

Działanie dopaminy zależy przede wszystkim od podanej pacjentowi dawki – w niższych dawkach substancja ta zwiększa kurczliwość mięśnia sercowego, przyspiesza czynność serca i zwiększa objętość krwi, jaką serce wyrzuca podczas skurczu. W większych dawkach powoduje z kolei obkurczanie się naczyń krwionośnych, co powoduje wzrost rozkurczowego ciśnienia tętniczego krwi i skurczowego ciśnienia tętniczego krwi oraz zmniejszenia przepływu krwi przez nerki.

Zaburzenia dopaminergiczne, jako przyczyna schorzeń

Zapoznajmy się z najważniejszymi schorzeniami, które wynikają z nieprawidłowego metabolizmu dopaminy, jej niedoboru lub nieprawidłowego poziomu. Należy wymienić tutaj przede wszystkich chorobę Parkinsona, schizofrenię, a także uzależnienie od narkotyków.

Choroba Parkinsona a niedobór dopaminy w organizmie

Istotą tego schorzenia neurologicznego jest niskie stężenie dopaminy w pewnych rejonach mózgu. Najczęstsze objawy związane z tą chorobą to:

• spowolnienie ruchowe;
• drżenie kończyn – występujące typowo podczas spoczynku, a zanikające podczas wykonywania ruchu;
• sztywność mięśniowa;
• zaburzenia stabilności postawy ciała.

To też może Cię zainteresować: Wortioksetyna – nowy antydepresant

Pierwsze objawy mogą być zdecydowanie mniej typowe i mogą obejmować zaburzenia snu, zaburzenia węchu, zaparcia, a także obniżenie nastroju. Leczenie choroby Parkinsona skupia się na podwyższeniu stężenia dopaminy w mózgowiu. W tym celu stosuje się prekursory dopaminy, np. lek lewodopa – to substancja pierwszego rzutu stosowana w leczeniu choroby Parkinsona. Ten prekursor dopaminy, w przeciwieństwie do niej samej, może przenikać przez barierę krew – mózg i docierać do mózgu, gdzie jest przekształcany do dopaminy.

Schizofrenia a dopamina

Schizofrenia należy do grupy schorzeń psychiatrycznych, istotnie upośledzających codziennie funkcjonowanie pacjenta. Jedna z teorii, dotycząca przyczyn tego schorzenia, mówi o nieprawidłowościach związanych z wytwarzaniem dopaminy w mózgu.

Według niej do objawów schizofrenii prowadzi wzmożone wydzielanie dopaminy i zbyt silne pobudzenie określonego typu receptorów dopaminowych w mózgowiu. Leki stosowane w schizofrenii działają między innymi poprzez hamowanie tego efektu – wiele z tych leków jest antagonistami receptorów dopaminowych, co podkreśla fakt, iż neuroprzekaźnik ten odgrywa istotną rolę w patogenezie schizofrenii.

Należy mieć jednak świadomość, że przyczyny schizofrenii są wielorakie – nie istnieje jedna, konkretna przyczyna tego schorzenia, bowiem składa się na to wiele czynników, zarówno biologicznych, genetycznych, jak i środowiskowych.

Najważniejsze objawy, jakie prezentują pacjenci ze schizofrenią, to:

• występowania omamów – nieprawidłowe spostrzeżenia zmysłowe, a więc na przykład słyszenie głosów, fałszywe doznawanie dotyków, czy widzenie fałszywych obrazów;
• występowanie urojeń – czyli myśli zniekształcających rzeczywistość, na przykład do urojeń należy przekonanie, że ktoś śledzi pacjenta i próbuje go zabić (są to tak zwane urojenia prześladowcze);
• objawy negatywne – na przykład apatia, zubożenie wypowiedzi czy spowolnienie ruchowe.

Dopamina a uzależnienie od narkotyków

Jak pokazują badania naukowe, środki uzależniające takie jak amfetamina czy kokaina powodują gwałtowny wzrost stężenia dopaminy w mózgowiu. Wywołuje to charakterystyczne uczucie przyjemności i euforii, związane z przyjmowaniem narkotyków. Dochodzi bowiem do pobudzania układu nagrody, co utrwala nałóg.

Odstawienie narkotyku prowadzi natomiast do nagłego obniżenia stężenia dopaminy w mózgu, co wiąże się z odczuwaniem tak zwanego głodu narkotykowego i chęci przyjęcia określonej substancji. Pojawianie się psychoz w trakcie przyjmowanie narkotyków również wiąże się z metabolizmem dopaminergicznym.

Przeczytaj też: Zoloft – wskazania do stosowania

Podsumowując, dopamina to bardzo ważna substancja mająca wpływ na cały organizm. Jej niedobór lub nadmiar dopaminy w ośrodkowym układzie nerwowym może wiązać się z wystąpieniem zaburzeń neurologicznych lub psychiatrycznych. Dopamina jako lek podawana jest w stanach zagrożenia życia, pod ścisłą kontrolą lekarza.