Laserowe usuwanie guzów tarczycy – wskazania, przeciwwskazania, skuteczność, zdjęcie po zabiegu

Guzki tarczycy – co to jest?

Tarczyca to narząd zbudowany z silnie ukrwionego, drobnoziarnistego miąższu, odpowiedzialny za produkcję hormonów wspomagających metabolizm całego organizmu. Podstawowym badaniem pozwalającym ocenić stan tarczycy jest badanie usg. Zdrowa tarczyca powinna dawać jednorodny obraz, jednak czasami widoczne są w nim zmiany ogniskowe o różnym charakterze – lite lub wypełnione płynem (torbiele). Mogą występować pojedynczo lub w skupiskach.

Przyczyny powstawania guzków tarczycy

Jako jedną z głównych przyczyn powstawania guzków na tarczycy uważa się przewlekły niedobór jodu. Pierwiastek ten jest niezbędny do prawidłowej syntezy hormonów tarczycy.

Duży wpływ na funkcje tarczycy mają hormony płciowe. Dlatego też dysfunkcje tarczycy często objawiają się w okresach dużych zmian hormonalnych w organizmie kobiety – w okresie dojrzewania, ciąży i przekwitania. Aż u połowy kobiet po 50. roku życia występują mniejsze lub większe zmiany ogniskowe w obrębie tarczycy.

Inne czynniki mogące przyczyniać się do zaburzeń struktury tarczycy to choroby autoimmunologiczne, palenie tytoniu oraz niektóre przewlekle przyjmowane leki.

Guzki tarczycy – objawy

Większość guzków tarczycy ma charakter łagodny i nie powoduje żadnych odczuwalnych objawów. Wykrywane są zazwyczaj podczas rutynowego badania usg i powinny pozostawać pod obserwacją. Większe zmiany mogą już być wyczuwalne i widoczne pod skórą. Mogą powodować kłopoty z przełykaniem lub oddychaniem, uciskając tchawicę lub naczynia krwionośne. Odczuwalne mogą być też: ból podczas poruszania szyją, duszności, kaszel i chrypka.

Leczenie guzków tarczycy

Zmiany w obrębie miąższu tarczycy w większości przypadków leczy się farmakologicznie lub tylko monitoruje. Guzki, które wzbudzą niepokój lekarza, powinny być sprawdzone dokładniej. Należy wykonać dalsze badania – biopsję cienkoigłową, aby określić charakter zmiany.

Jeśli mimo łagodnego charakteru guzki tarczycy powodują problemy z przełykaniem, ucisk lub znacznie zniekształcają obrys szyi, co stanowi defekt natury estetycznej – zalecana jest interwencja chirurgiczna. Zazwyczaj polega ona na usunięciu części lub całej tarczycy i wiąże się z koniecznością zażywania do końca życia tabletek zawierających brakujące hormony.

Zdecydowanie mniej inwazyjne niż wycięcie tarczycy są nowoczesne, niechirurgiczne metody leczenia guzków, polegające na zniszczeniu zmian bez szkody dla sąsiednich tkanek. Taką metodą jest termoablacja z wykorzystaniem echolasera.

Laserowe usuwanie guzków tarczycy – wskazania i przeciwwskazania

Według Europejskiego Towarzystwa Tyreologicznego (ETA) nie zaleca się usuwania zmian u osób bez objawów klinicznych. Do zabiegu kwalifikują się jednak pacjenci, u których obecność guzków powoduje uczucie ucisku lub znaczny defekt kosmetyczny.

Laserowemu usuwaniu podlegają zmiany łagodne, występujące pojedynczo, o strukturze litej lub lito-płynowej. W przypadku wola wieloguzkowego warunkiem jest występowanie w nim jednej dominującej zmiany.

Przed zabiegiem wymagane jest wykonanie biopsji (dwukrotnie) w celu sprawdzenia charakteru zmian. Potwierdzona złośliwość guzka jest obecnie przeciwwskazaniem do zabiegu laserowego, choć obiecujące są badania nad wykorzystaniem echolasera nie tylko w przypadku zmian łagodnych, ale też w niektórych rodzajach raka tarczycy.

Laserowe usuwanie guzków tarczycy – na czym polega zabieg?

Zabieg laserowej termoablacji nazywany jest potocznie echolaserem ze względu na połączenie techniki laserowej z zastosowaniem ultradźwięków. Procedura nie wymaga znieczulenia ogólnego, ale ze względu na komfort pacjenta wykonuje się ją w znieczuleniu miejscowym (ostrzyknięcia guza lidokainą).

Echolaser – przebieg zabiegu

Po podaniu w miejscu guza znieczulenia miejscowego, lekarz za pomocą lasera wprowadza do guza przez skórę bardzo cienkie włókno optyczne (w przypadku bardzo dużych guzów – 2 lub więcej włókna). Dzięki temu, że zabieg odbywa się pod kontrolą usg w czasie rzeczywistym, możliwe jest precyzyjne umiejscowienie włókien w okolicy guzka.

Wiązka laserowa powoduje wzrost temperatury w obrębie poddanej zabiegowi zmiany i zniszczenie komórek. Ryzyko uszkodzenia sąsiednich tkanek jest minimalne. Termoablacja trwa około 30 minut.

W przypadku guza lito-płynowego, lekarz po znieczuleniu guza ściąga z niego płyn, a dopiero później „pali” zmianę laserem. Wydłuża to oczywiście czas trwania zabiegu do ok. 1 godziny.

Zabieg jest bezpieczny. Powikłania zdarzają się bardzo rzadko. Najczęściej zgłaszana dolegliwość to ból szyi u 12-30 proc. pacjentów, utrzymujący się do ok. tygodnia. Po zabiegu może wystąpić również obrzęk w miejscu zabiegu (na zdjęciu poniżej).

U części pacjentów już jednorazowy zabieg pozwala na trwałe pozbycie się dolegliwości i nie trzeba go powtarzać. Konieczne natomiast są kontrolne badania po zabiegu, pozwalające na ocenę jego skuteczności.

Laserowe usunięcie łagodnych guzków tarczycy – skuteczność

Obkurczanie się martwej tkanki jest procesem stopniowym i zajmuje około kilkunastu tygodni. Podaje się, że guzki poddawane zabiegowi ulegają zmniejszeniu o ponad 50 proc. swojej pierwotnej objętości w ciągu 12 miesięcy obserwacji.

W przeprowadzonych badaniach klinicznych po upływie roku zaobserwowano zmniejszenie się objętości zmian o 59–84 proc., a po trzech latach – o kolejne 44-58 proc. W znacznie większym stopniu ustępują objawy uciskowe i poprawia się wygląd szyi.

Echolaser – cena zabiegu

W Polsce laserowe usuwanie guzków tarczycy pod kontrolą usg wciąż jest zabiegiem mało powszechnym, ale jest już refundowane przez NFZ. Pacjenci, którzy zdecydują się na tę metodę leczenia prywatnie, muszą liczyć się z wydatkiem około 10 tys. zł za zabieg z wykorzystaniem jednego włókna optycznego.

Po 2022 roku, gdy zostały opublikowane nowe polskie wytyczne dotyczące m.in. zastosowania technik termoablacji w leczeniu tarczycy, technika usuwania guzów tarczycy na NFZ została wprowadzona do co najmniej kilku szpitali w Polsce. Mimo zwiększenia dostępności tej metody, czas oczekiwania na zabieg może wynosić od kilku miesięcy do ok. 2 lat, w zależności od szpitala.