USG tarczycy – wskazania, przygotowanie, przebieg badania, wyniki, cena

Tarczyca – jak jest zbudowana?

Tarczyca jest gruczołem wydzielania wewnętrznego. Położona jest w przedniej części szyi. Jest zbudowana z dwóch płatów bocznych (prawego i lewego), połączonych ze sobą za pomocą węziny. U niektórych osób występuje dodatkowy płat tarczycy zwany płatem piramidowym.

Tarczyca wydziela hormony: trójjodotyroninę (T3), tyroksynę (T4) oraz kalcytoninę. Wpływają one na metabolizm organizmu oraz na gospodarkę wapniowo-fosforanową.

Badanie USG tarczycy – czym właściwie jest?

Badanie ultrasonograficzne (USG) tarczycy jest podstawowym badaniem obrazowym służącym do diagnostyki chorób tarczycy. USG tarczycy pozwala na ocenę wielkości i struktury gruczołu tarczowego oraz okolicznych węzłów chłonnych.

Badanie to umożliwia ocenę zmian ogniskowych w obrębie tarczycy i wytypowania zmian do wykonania biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej (BACC).

Niektóre choroby w badaniu USG mają charakterystyczny obraz, co umożliwia ich wczesne wykrycie i szybkie wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Charakterystyczny obraz w badaniu USG tarczycy ma np. choroba Hashimoto, która jest najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy w krajach rozwiniętych.

Samo badanie USG jednak najczęściej nie pozwala jednoznacznie postawić diagnozy – oznacza to, że w większości przypadków należy zlecić dodatkowe badania. Wynik badania USG powinno się interpretować biorąc pod uwagę ewentualne nieprawidłowości w badaniach hormonalnych oraz innych badaniach dodatkowych.

Jak powstaje obraz podczas badania usg tarczycy?

Ultrasonografia to metoda obrazowania wykorzystująca ultradźwięki, a dokładniej zjawisko rozchodzenia się, rozpraszania i odbicia fal ultradźwiękowych na granicy ośrodków. Poszczególne tkanki w różny sposób odbijają fale ultradźwiękowe, dzięki czemu na monitorze aparatu USG uzyskiwany jest obraz.

Jakie są wskazania do wykonania badania usg tarczycy?

Wskazania do wykonania badania USG tarczycy to między innymi:

• powiększenie gruczołu tarczowego (powiększone wole tarczycowe);
• obecność wyczuwalnego palpacyjnie guzka lub wola guzkowego;
• podejrzenie choroby tarczycy na podstawie nieprawidłowości w wynikach badań laboratoryjnych;
• różnicowanie nadczynności i niedoczynności tarczycy, kliniczne podejrzenie zapalenia tarczycy (w tym objawy, które mogą sugerować chorobę tarczycy: nadmierna senność, nadmierna potliwość, przyrost masy ciała, spadek masy ciała);
• limfadenopatia szyjna, czyli powiększenie węzłów chłonnych, które nie jest spowodowane infekcją;
• skryning u pacjentów w grupie podwyższonego ryzyka zachorowania na raka tarczycy (np. u nosicieli mutacji RET);
• kontrola wielkości zmian ogniskowych tarczycy;
• monitorowanie efektów leczenia wola śródmiąższowego;
• kontrola po usunięciu tarczycy w celu oceny doszczętności leczenia.

Jak należy przygotować się do badania usg tarczycy?

Wykonanie badania usg tarczycy nie wymaga szczególnego przygotowania. Należy pamiętać o zdjęciu biżuterii z szyi oraz o założeniu ubrania, które w łatwy sposób umożliwia jej odsłonięcie. Na badanie warto zabrać ze sobą wyniki poprzednich badań USG, a także wyniki badań hormonalnych i innych wykonywanych badań tarczycy (np. badań scyntygraficznych tarczycy).

Jak przebiega badanie usg tarczycy?

USG tarczycy wykonywane jest przez lekarza – najczęściej endokrynologa bądź radiologa. Do badania należy położyć się na plecach i odsłonić szyję. Następnie lekarz nałoży żel na specjalną głowicę, którą będzie przykładał w odpowiednie miejsca szyi. Podczas badania lekarz będzie oceniał powstały na monitorze obraz i dokona odpowiednich pomiarów.

Zwykle USG tarczycy poprzedza badanie przedmiotowe tarczycy oraz badanie fizykalne.

Jakie parametry są oceniane podczas badania usg tarczycy?

W czasie badania ultrasonograficznego tarczycy oceniane są następujące parametry:

• położenie tarczycy,
• wymiary płatów tarczycy, grubości cieśni oraz objętości tarczycy,
• granice tarczycy (ocenia się czy są one widoczne, równe czy nierówne),
• echogeniczność i echostrukturę miąższu tarczycy,
• obecność zmian ogniskowych w obrębie tarczycy oraz ich echogeniczność i strukturę,
• obecność zwapnień w obrębie tarczycy i w zmianach ogniskowych,
• liczbę, kształt i echostrukturę zmian okolicznych węzłów chłonnych szyi.

Jakie cechy w badaniu USG tarczycy mają zmiany o zwiększonym ryzyku złośliwości?

Zmiany potencjalnie złośliwe często cechują się charakterystycznymi cechami w badaniu USG. Cechy te jednak nie potwierdzają jednoznacznie nowotworowego charakteru zmiany, jednak jeśli zmiana posiada co najmniej dwie z wymienionych cech, to należy wykonać biopsję aspiracyjną cienkoigłową (BACC) tej zmiany pod kontrolą USG w celu dalszej diagnostyki.

Do cech charakterystycznych zmian potencjalnie złośliwych w USG tarczycy należą:

• niska echogeniczność zmiany,
• mikrozwapnienia,
• wysokość zmiany większa od jej szerokości,
• lity charakter zmiany,
• nieregularne brzegi,
• wzmożony przepływ naczyniowy w obrębie zmiany w badaniu dopplerowskim,
• naciekanie okolicznych tkanek i narządów,
• nieprawidłowe węzły chłonne.

Czym różni się zmiana ogniskowa od guzka tarczycy?

Guzek tarczycy jest zmianą, która jest wyczuwalna w badaniu palpacyjnym i może być uwidoczniona w badaniu USG tarczycy. Zmiana ogniskowa to zmiana, która nie została wybadana w badaniu fizykalnym, ale została wykryta podczas ultrasonografii tarczycy.

Jakie są zalety badania USG tarczycy?

Badanie usg tarczycy pozwala na bezinwazyjną ocenę morfologii tarczycy w czasie rzeczywistym. Jest to badanie komfortowe, bezpieczne i całkowicie bezbolesne dla pacjentów. Nie naraża ono pacjentów na ekspozycję na promieniowanie rentgenowskie ani na działanie promieniotwórczych izotopów.

Badanie usg tarczycy jest bezpieczne nawet dla kobiet w ciąży i nawet najmłodszych dzieci.

Dzięki temu, że badanie USG tarczycy jest badaniem łatwym, szybkim i stosunkowo tanim, wykorzystuje się je w populacyjnych badaniach przesiewowych.

USG tarczycy – cena

Badanie USG tarczycy można wykonać prywatnie lub w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. W pierwszym przypadku cena badania zależy od wybranego przez pacjenta ośrodka, w którym wykona badanie. Wykonanie badania USG tarczycy w ramach NFZ jest darmowe, jednak wymaga skierowania od specjalisty.