Powiększone węzły chłonne na szyi (limfadenopatia szyjna) – co oznacza taka zmiana?

Powiększone węzły chłonne – limfadenopatia

Limfadenopatia to medyczne określenie stosowane w odniesieniu do powiększonych węzłów chłonnych (obrzęk węzłów chłonnych). W warunkach prawidłowych średnica tych struktur nie przekracza 2 cm, jednak rozmiar większości jest znacznie mniejszy. Rozmieszczenie węzłów chłonnych obejmuje całe ciało, jednak ręcznie badać można jedynie węzły chłonne szyjne, węzły chłonne pod pachami, węzły chłonne pachwinowe oraz nadobojczykowe.

Zasadniczo można wyróżnić trzy typy limfadenopatii szyjnej – są to:

• limfadenopatia miejscowa (zlokalizowana) – np. węzły szyjne są powiększone w wyniku zakażenia miejscowego,
• limfadenopatia uogólniona – np. powiększenie węzłów chłonnych to konsekwencja zakażenia ogólnoustrojowego,
• limfadenopatia dermatopatyczna – jako skutek współistniejących chorób skóry.

Przeczytaj też: Spuchnięte usta – jakie są przyczyny obrzęku warg?

Wziąwszy pod uwagę czas trwania limfadenopatii szyjnej wyróżniamy:

• limfadenopatię ostrą – węzły chłonne są powiększone do 2 tygodni,
• limfadenopatię podostrą – jeżeli czas ten wynosi od 2 do 6 tygodni,
• limfadenopatie przewlekłą – jeśli powiększone węzły chłonne nie powróciły do prawidłowych rozmiarów po upływie 6 tygodni.

To też może Cię zainteresować: Guzek na szyi – co może oznaczać?

Jakie są przyczyny powiększonych węzłów chłonnych na szyi?

Przyczyny powiększenia węzłów chłonnych są bardzo zróżnicowane. Zmiany w węzłach chłonnych może wywoływać zwykła infekcja, jednak objaw ten stanowi także potencjalny sygnał procesu nowotworowego. Zaobserwowane zgrubienie pod skórą należy zatem skonsultować z lekarzem. Może się bowiem okazać, że powiększony węzeł chłonny zwiastuje poważne problemy zdrowotne.

Czytaj również: Guzek za uchem, powiększone węzły chłonne za uchem

Powiększone węzły chłonne a infekcja

Węzły chłonne są miejscem namnażania się komórek układu odpornościowego (limfocytów), biorących udział w wykrywaniu i zwalczaniu patogenów. Jeżeli obecna jest infekcja, to węzły chłonne są powiększone na skutek znacznie większej niż w warunkach prawidłowych produkcji limfocytów.

To też może Cię zainteresować: Spuchnięte dziąsła – przyczyny, objawy, leczenie

Powiększenie węzłów chłonnych szyjnych może być wywołane przez zlokalizowane w obrębie zatok przynosowych, górnych dróg oddechowych lub gardła. Powiększone węzły chłonne u dziecka znacznie częściej są manifestacją istniejącego zakażenia w porównaniu do populacji dorosłych. Do najczęstszych patogenów powodujących limfadenopatię szyjną należą:

• wirusy – wirus Epsteina-Barr (wywołujący mononukleozę zakaźną), wirus opryszczki zwykłej, wirus różyczki, wirus HIV, adenowirusy, wirus odry;
• bakterie – gronkowce, paciorkowce, pałeczka tularemii, prątek gruźlicy, krętek blady, maczugowiec błonicy;
• grzyby – histoplazmoza, kokcydioidomikoza;
• chlamydie – ziarniniak weneryczny;
• pasożyty – toksoplazmoza, leiszmanioza;
• riketsje – dur zaroślowy.

Czytaj również: Pulsowanie w głowie – jakie są przyczyny uczucia pulsowania w głowie?

Powiększone węzły chłonne a zaburzenia immunologiczne

Szereg chorób reumatycznych, schorzeń autoimmunologicznych oraz zaburzeń układu odpornościowego może manifestować się poprzez powiększenie szyjnych węzłów chłonnych. Należy tutaj wymienić:

• toczeń rumieniowaty układowy,
• mieszaną chorobę tkanki łącznej,
• reumatoidalne zapalenie stawów,
• zespół Sjogrena,
• chorobę przeszczep przeciwko gospodarzowi,
• nadwrażliwość na niektóre leki.

Zobacz też: Globus histericus – co oznacza gula w gardle?

Powiększone węzły chłonne a nowotwory złośliwe

Niezwykle istotną z klinicznego punktu widzenia grupą chorób mogących być przyczyną powiększenia węzłów chłonnych na szyi są nowotwory złośliwe. Proces rozrostowy może być początkowo umiejscowiony w samych węzłach chłonnych lub też węzły chłonne mogą być lokalizacją przerzutów nowotworowych. Biorąc powyższe pod uwagę nowotwory złośliwe, możemy podzielić na:

• pierwotne – chłoniak Hodgkina, chłoniaki nieziarnicze, ostra białaczka limfoblastyczna, przewlekła białaczka limfocytowa, białaczka włochatokomórkowa, szpiczak mnogi z amyloidową;
• przerzutowe – rak nosogardła, rak krtani, rak gardła, rak jamy ustnej.

Czytaj również: Guzek pod pachą – jakie są przyczyny zgrubienia pod pachą?

Powiększone węzły chłonne a choroby endokrynologiczne

Spośród chorób układu dokrewnego, związanych z powiększeniem szyjnych węzłów chłonnych, na uwagę zasługują:

• nadczynność tarczycy,
• zapalenie tarczycy,
• niedoczynność nadnerczy.

Powiększone węzły chłonne a choroby spichrzeniowe

Niektóre choroby spichrzeniowe, związane z metabolizmem lipidów, mogą zajmować szyjne węzły chłonne – powiększone są one na skutek nagromadzenia się w nich makrofagów obładowanych złogami metabolitów przemiany tłuszczów. Szyjne węzły chłonne są zajęte typowo w przebiegu choroby Niemanna-Picka i choroby Gauchera.

Jakie są objawy powiększonych węzłów chłonnych?

Powiększone węzły chłonne szyi należy rozpatrywać pod kątem ich:

• struktury (spoistości) – twarde węzły chłonne mogą mieć etiologię nowotworową, natomiast miękka konsystencja węzłów chłonnych sugeruje etiologię zapalną (infekcyjną);
• bolesności podczas badania palpacyjnego – silny ból węzłów chłonnych przy dotyku jest typowy dla zakażenia, rzadko natomiast bolące węzły chłonne występują w przypadku procesów rozrostowych;
• ruchomość względem podłoża, tkanki podskórnej i skóry – jeśli podczas badania palpacyjnego przesuwalność powiększonych węzłów chłonnych jest ograniczona lub węzły chłonne się nie przesuwają w ogóle, prawdopodobna jest etiologia nowotworowa.

Szczególnie starannie należy diagnozować wszystkie przypadki, gdy pojawia się powiększony węzeł chłonny na szyi i objawy ogólnoustrojowe, takie jak przewlekła gorączka, znaczna utrata masy ciała w ciągu ostatnich 6 miesięcy oraz poty nocne, gdyż są one często spotykane w przebiegu chorób rozrostowych układu chłonnego i krwiotwórczego oraz innych nowotworach złośliwych.

Co robić, kiedy węzły chłonne są powiększone?

Jeśli wywiad i badanie fizykalne wskazują na łagodną przyczynę powiększenia węzłów chłonnych, zaleca się postępowanie wyczekujące przez 2–4 tygodnie. Pacjent powinien wcześniej zgłosić się do lekarza, jeśli węzły chłonne powiększają się w dalszym ciągu.

Antybiotyki znajdują zastosowanie tylko i wyłącznie, jeśli zachodzi podejrzenie infekcji bakteryjnej. Jeżeli doszło do zapalenia węzłów chłonnych, niezbędna może okazać się aspiracja, w celu wykonania posiewu, rzadziej resekcja chirurgiczna. Jeśli podejrzewa się, że powiększone węzły chłonne to rak, pomocna może okazać się biopsja węzła.