Gołąbek zielonawy – jak wygląda, czy jest jadalny, przepisy

Gołąbek zielonawy – co to jest?

Gołąbek zielonawy (Russula virescens) to grzyb z rodziny gołąbkowatych (Russulaceae). Znany jest też pod nazwą siwek lub surowitka. Gatunek ten można poznać po charakterystycznej szaro-zielonej barwie.

Młode gołąbki wyróżniają się kulistym kapeluszem, który wraz ze wzrostem grzyba zaczyna spłaszczać swoją powierzchnię. Starsze osobniki cechują się szerokimi kapeluszami, które osiągają średnicę od 5 do nawet 15 cm. Na ich środku znajduje się niewielkie wgłębienie. W momencie, gdy wilgotność powietrza spada, na powierzchni gołąbka zielonego pojawiają się charakterystyczne pęknięcia. Blaszki gołąbka zielonawego są grube i osiągają szerokość ok. 10 mm. Mają białą barwę. Blaszki starszych grzybów są koloru kremowego z rdzawymi plamkami na ostrzach.

Miąższ gołąbka jest u młodych owocników twardy i mięsisty, natomiast u starszych – kruchy i delikatny. Uszkodzony, nieco brązowieje. Trzon gołąbka zielonawego jest koloru białego i ma walcowaty kształt. Jego wysokość wynosi od 5 do 9 cm.

Czy grzyb gołąbek zielonawy jest jadalny?

Tak, gołąbek zielonawy to grzyb jadalny. Co ciekawe uznawany jest za jeden z najsmaczniejszych gatunków gołąbków. Choć zwykle jest bezwonny, ma delikatny smak, z lekko owocowo-orzechową nutą. Sprawdzi się jako dodatek do dań mięsnych, sosów czy pierogów. Można go także zamarynować lub ukisić.

Warto podkreślić, że grzyby te zawierają witaminy z gruby B, a także są źródłem niektórych składników mineralnych, takich jak np. sód, wapń, potas, fosfor, miedź, siarka czy żelazo.

Gołąbek zielonawy – występowanie

Grzyby z tego gatunku spotykane są na terenach Azji i Europy. W Polsce rosną głównie w lasach liściastych lub mieszanych, z dobrym dostępem do światła słonecznego. Warto ich szukać pod dębami lub bukami. Rzadziej porastają lasy iglaste. Zazwyczaj owocniki występują pojedynczo i nie tworzą dużych skupisk.

Sezon na gołąbki zielonawe trwa od lipca do września, chociaż młode okazy pojawiają się już w czerwcu.

Gatunki podobne do gołąbka zielonawego

Grzyby z rodziny gołąbkowatych są do siebie podobne, lecz zwykle różnią się barwą. Gołąbek zielonawy wyglądem przypomina gołąbka białozielonawego (Russula aeruginea Lindbl. ex Fr.). Ten gatunek również jest jadalny, jednakże jest nieco mniejszy. Grzyb ten jest też o wiele mniej smaczny, dlatego nie jest chętnie zbierany przez grzybiarzy.

Kolejnym podobnym gatunkiem jest gołąbek oliwkowozielony (Russula heterophylla). Również należy do grzybów jadalnych. Ma gładką powierzchnię kapelusza. Miąższ po przekrojeniu zmienia barwę na żółtą.

Na uwagę zasługuje też gołąbek zielonawofioletowy (Russula cyanoxantha). Jeden z popularniejszych i chętniej zbieranych przez grzybiarzy gołąbków. Może przybierać różne kolory, m.in. fioletowy, niebieski czy oliwkowy. W smaku jest delikatny i lekko orzechowy.

Muchomor sromotnikowy a gołąbek zielonawy – różnice w wyglądzie

Gołąbek zielony, ze względu na duże podobieństwo z trującym muchomorem sromotnikowym (Amanita phalloides), bywa niechętnie zbierany przez miłośników grzybów. U obu gatunków na spodzie kapelusza występują blaszki, a ich wierzch przybiera zielonkawy kolor. Zbliżone wyglądem są do siebie też młode osobniki. Ich kapelusze w tym stadium cechują się kulistym kształtem i jasnozieloną barwą.

Dojrzałe grzyby różnią się od siebie przede wszystkim budową trzonu. Muchomor wyrasta z osadzonej w ziemi bulwy, która jest otoczona pochwą. Na górze trzonu znajduje się zwisający pierścień. Gołąbek zielonawy w odróżnieniu od muchomora sromotnikowego ma gładki trzon oraz charakterystyczną powierzchnię kapelusza przypominającą spękania.

Pamiętaj, jeżeli nie jesteś doświadczonym grzybiarzem i nie masz pewności, czy dany grzyb nadaje się do jedzenia, lepiej zrezygnuj z jego zbiorów.

Kto nie powinien jeść gołąbka zielonawego?

Grzyby gołąbki, tak jak i inne grzyby, nie są zalecane dzieciom, a także osobom z chorobami jelit, wątroby i trzustki. Grzyby leśne są ciężko strawne, wobec czego mogą obciążać układ pokarmowy i powodować niestrawność. Ostrożność powinny zachować też osoby starsze, które mogą mieć trudności z trawieniem tego typu pokarmów. Ponadto grzyby te nie są również zalecane kobietom w ciąży i karmiącym.

Gołąbek zielonawy – przepisy

Gołąbek zielonawy w panierce

Składniki

• 5 kapeluszy gołąbka zielonawego,
• 1 jajko,
• 1 szklanka mleka,
• 1/2 szklanki płatków jaglanych,
• olej do smażenia,
• sól i pieprz.

Przygotowanie

1. Kapelusze grzybów dokładnie umyj i obierz ze skórki.
2. Następnie namocz grzyby na kilka minut w mleku.
3. Obtocz grzyby w mące, a następnie w jajku doprawionym solą i pieprzem. Na końcu posyp je płatkami jaglanymi.
4. Grzyby smaż na oleju aż do zarumienienia.
5. Podawaj z ulubionymi dodatkami.

Marynowane gołąbki zielonawe

Składniki

• 2 kg grzybów gołąbków,
• 4 szklanki wody,
• 1 szklanka octu,
• 1 cebula,
• 3 łyżki cukru,
• 3 łyżki soli (do gotowania grzybów),
• 2 liście laurowe,
• 8-10 kulek ziela angielskiego,
• 1 łyżka gorczycy,
• 1 łyżka ziaren pieprzu.

Przygotowanie

1. Grzyby dokładnie umyj, obierz ze skórki. Duże kapelusze pokrój na mniejsze kawałki.
2. Cebulę umyj i pokrój w piórka.
3. Umyte grzyby ugotuj w osolonej wodzie wraz z cebulą.
4. Przygotuj marynatę. Do garnka wlej 4 szklanki wody i wsyp wszystkie suche przyprawy. Gdy woda zacznie wrzeć, dodaj ocet. Gotuj całość jeszcze przez minutę.
5. Odcedź ugotowane grzyby z cebulą i włóż do wyparzonych słoiczków do ok. 3/4 objętości słoika. Następnie zalej grzyby gorącą marynatą.
6. Zakręć szczelnie słoiki i odstaw je do góry dnem aż do wystygnięcia.

Sos z gołąbków zielonawych

Składniki

• 1 szklanka grzybów gołąbków,
• 1 mała cebula,
• 2 ząbki czosnku,
• 2 łyżki masła,
• 2 łyżki mąki,
• 1 szklanka bulionu warzywnego,
• 2 łyżki śmietany,
• sól i pieprz,
• posiekana pietruszka.

Przygotowanie

1. Gołąbki dokładnie umyj i pokrój na paski.
2. Cebulę umyj, obierz, a następnie posiekaj w drobną kosteczkę.
3. Rozgrzej patelnię i rozpuść 1 łyżkę masła. Wrzuć na patelnię cebulę i przeciśnięty przez praskę czosnek.
4. Gdy cebula się zarumieni, dodaj grzyby. Smaż całość przez ok. 7 minut na niewielkim ogniu.
5. Po tym czasie dodaj drugą łyżkę masła i mąkę. Całość dokładnie wymieszaj.
6. Następnie wlej powoli na patelnię bulion warzywny, cały czas mieszając.
7. Dodaj śmietanę.
8. Całość mieszaj, aż zgęstnieje. Dodaj pietruszkę, sól i pieprz.
9. Sos jest gotowy do podania.