Orzechy brazylijskie – właściwości, kalorie, ile można zjeść i kiedy są szkodliwe?

Jak rosną orzechy brazylijskie?

Orzech brazylijski zaliczany jest do grupy tzw. tree nuts, czyli orzechów drzewnych. Stanowi nasiona gatunku orzesznicy wyniosłej, która porasta dziko tropikalne lasy górnego dorzecza Amazonki. Co ciekawe dotychczasowe próby uprawy tego drzewa nie przyniosły dobrych rezultatów, dlatego dostępne na rynku orzechy brazylijskie pochodzą głównie z dziko rosnących roślin. Głównym ich eksporterem jest Boliwia, a także w mniejszym stopniu Brazylia, Peru, Wenezuela czy Kolumbia.

Orzesznica wyniosła owocuje kulistymi lub lekko wydłużonymi torebkami, których masa może sięgać nawet do 2 kg. Są one pokryte zdrewniałą owocnią, w której znajdują się trójkanciaste nasiona. To właśnie one stanowią jadalną część tej rośliny. Ze względu na brak możliwości wydajnej uprawy, która powoduje dużą eksploatację dziko rosnących drzew oraz postępującą degradację środowiska orzesznicę zalicza się do gatunków zagrożonych. Fakt ten przekłada się na to, że orzechów brazylijskich cena rynkowa jest wysoka. Często pojawia się również pytanie: gdzie kupić orzechy brazylijskie? Dostępne są w większości supermarketów, a także w sklepach ze zdrową żywnością.

Sprawdź też: Jak przygotować fit deser?

Orzechy brazylijskie – kalorie i wartości odżywcze

Brazylijski orzech należy do grupy produktów o wysokiej gęstości kalorycznej i odżywczej. Oznacza to, że w małej objętości dostarcza dużej dawki energii oraz różnego rodzaju makro i mikroskładników. 100 g tego produktu to aż 656 kcal. Wartość energetyczna orzechów brazylijskich wynika z faktu dużej zawartości tłuszczu, który stanowi 66,4 proc. nasion. Znajdziemy w nich także składniki, takie jak:

• białko – makroskładnik niezbędny do budowy tkanek, zachowania odporności, prawidłowej pracy układu nerwowego i hormonalnego;
• błonnik – węglowodan, który reguluję pracę układu pokarmowego;
• wapń – składnik mineralny budujący kości i zęby, niezbędny dla zachowania homeostazy organizmu, uczestniczy min. w przewodnictwie nerwowo–mięśniowym;
• potas – pierwiastek regulujący min. pracę mięśni, ciśnienie tętnicze oraz prace układu nerwowego;
• magnez – składnik mineralny uczestniczący w budowie kości i zębów, syntezie białek, wielu reakcjach enzymatycznych, metabolizmie komórkowym czy przewodnictwie nerwowo mięśniowym;
• selen – pierwiastek o działaniu antyoksydacyjnym, wpływający na odporność, obniżający ryzyko chorób układu sercowo–naczyniowego, ważny w prawidłowym przekazywaniu impulsów nerwowych, działa przeciwzapalnie i antywirusowo, zwany składnikiem płodności;
• cynk – składnik mineralny aktywujący enzymy, budulec białek, wpływa na odporność, uczestniczy w syntezie DNA, RNA, stabilizuje błony komórkowe, jest niezbędny dla zachowania prawidłowej funkcji insuliny, ma wpływ na płodność;
• witaminy E – zwanej witaminą młodości, która posiada silne działanie antyoksydacyjne
• folianów – witamin ważnych dla kobiet w ciąży, ale istotnych również w profilaktyce chorób cywilizacyjnych.

Na szczególne omówienie w przypadku całej grupy orzechów zasługują zawarte w nich tłuszcze. Orzeszki brazylijskie to bogate źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych, zarówno jedno, jak i wielonienansyconych. Odznaczają się wysoką zawartością kwasu palmitynooleinowego i linolowego należącego do grupy omega–6. Wiadomo, że odpowiednia proporcja pomiędzy kwasami tłuszczowymi w jadłospisie ma wpływ min. na ryzyko występowania chorób sercowo–naczyniowych. Profil tłuszczowy orzechów brazylijskich czyni z nich dobry dodatek do diety osób dbających o swoje zdrowie.

Orzechy brazylijskie – właściwości

Właściwości orzechów brazylijskich wynikają bezpośrednio z zawartych w nich składników aktywnych biologicznie. Wykazują one korzystny wpływ na pracę wielu narządów i tkanek. Mogą wspomagać funkcjonowanie:

• układu sercowo–naczyniowego – za sprawą kwasów tłuszczowych oraz licznych antyoksydantów mogą zmniejszać ryzyko rozwoju chorób, takich jak: miażdżyca, choroba niedokrwienna serca czy zawałów serca i udarów mózgu;
• układu odpornościowego – min. za sprawą selenu i cynku;
• układu nerwowego – dzięki zawartości witamin z grupy B, magnezu, potasu czy selenu.

Dostarczając odpowiedniej ilości składników mineralnych budulcowych wpływają na stan układu kostnego. Korzystnie oddziałują również na kondycję skóry. Chronią ją przed utratą wody i wspomagają regenerację naskórka. Wykazują także wpływ na prawidłową prace układu hormonalnego. Szczególnie wysoka zawartość selenu, ale i cynku sprzyja również poprawie płodności. Oddziaływanie to dotyczy, zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Odpowiednie stężenie selenu prawdopodobnie koreluje z mniejszym ryzykiem poronień i porodów przedwczesnych. Dodatkowo wpływa także na syntezę testosteronu oraz jakość męskiego nasienia. Zawarte w orzechach składniki odżywcze mogą także stanowić ważny element diety w profilaktyce nowotworów.

Orzechy brazylijskie – selen

Selen to pierwiastek śladowy niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Jest składnikiem białek enzymatycznych, które uczestniczą w wielu szlakach biochemicznych. Neutralizuje nadmiar wolnych rodników, dlatego też uznaje się go za ważny składnik diety w profilaktyce chorób układu sercowo–naczyniowego czy nowotworów. Jego odpowiedni poziom obniża ryzyko rozwoju chorób autoimmunologicznych.

Wpływa również na prace układu immunologicznego oraz stabilność nastroju. Jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania gruczołu tarczycowego. Warto wiedzieć, że jest to narząd o największej koncentracji tego pierwiastka w ludzkim organizmie. Badania wykazały, że niedobór selenu wpływa istotnie na zachorowalność na niedoczynność tarczycy czy autoimmunologiczne zapalenie tego gruczołu.

Udział orzechów brazylijskich w diecie może, więc stanowić ważny element wspierający pracę tarczycy. Warto również podkreślić rolę tego pierwiastka w kształtowaniu odporności. Orzechy stosowane, jako dodatek do owsianki czy masło z orzechów brazylijskich mogą w okresie jesienno–zimowym wspomagać prace układu immunologicznego.

Orzechy brazylijskie u dzieci także możemy traktować, jako dobre źródło selenu. Należy jednak pamiętać o włączaniu ich w rozsądnych ilościach.

Kolejne ciekawe zagadnienie stanowią orzechy brazylijskie a płodność. Selen ma prawdopodobny wpływ na ryzyko poronień i przedwczesnych porodów. Orzechy brazylijskie w ciąży można, więc śmiało umieścić w jadłospisie. Pierwiastek ten oddziałuje również, na produkcję testosteronu i poprawę męskiego nasienia. Należy wiedzieć, że zawartość selenu w produktach spożywczych jest zależna od zasobności gleby regionu uprawy. Dlatego też kraj pochodzenia orzechów brazylijskich ma tutaj ogromne znaczenie. Najwyższą zawartością selenu odznaczają się produkty pochodzące z Wenezueli i Kolumbii.

Orzechy brazylijskie – ile można zjeść i czy są szkodliwe?

Brazylijskie orzechy należą do żywności o wysokiej wartości energetycznej i odżywczej. Dostarczają dużej porcji energii, tłuszczu, ale i niektórych witamin, składników mineralnych i innych substancji aktywnych biologicznie.

Ich wysoka kaloryczność sprawia, że wiele osób zastanawia się ile orzechów brazylijskich dziennie powinno się spożywać. Aby odpowiedzieć na to pytanie należy odnieść się przede wszystkim do wartości energetycznej tego produktu oraz zawartości tłuszczu. Rekomendacje dla osób dorosłych najczęściej mówią o ilości 30 g orzechów na dobę. Rozsądne wydaje się ze względu na różnice w składzie urozmaicać dietę o różnorakie gatunki z tej grupy. Warto siedzieć, że taka ilość orzechów brazylijskich może pokryć nawet do 45 proc. rekomendowanej ilości dobowej tłuszczu ogółem. Trudno jest jednak ustalić dobowy limit spożycia tego produktu.

Orzechy brazylijskie szkodliwe mogą być jak każdy produkt spożywany w nadmiarze. W związku z tym zaleca się zachowanie zdrowego rozsądku i traktowanie ich tylko, jako dodatku do zdrowej diety. Oczywiście zbyt wysoka konsumpcja orzechów brazylijskich sprzyja występowaniu nadwyżki kalorycznej skutkującej wzrostem masy ciała, nadmiernego spożycia kwasów omega–6 oraz przynajmniej teoretycznie może powodować przedawkowanie selenu. Ryzyko nadmiernej podaży tego pierwiastka dotyczy jednak orzechów pochodzących z Wenezueli oraz Kolumbii, gdyż te odznaczają się szczególnie wysoką jego zawartością. W ich przypadku podkreśla się ograniczenie ilości do 4 sztuk dziennie. Warto wiedzieć, że orzechy brazylijskie z Brazylii, Peru czy Boliwii zawierają wielokrotnie mniejszą ilość selenu. Podkreślić, więc należy, że rozsądne, ograniczone ilości orzechów stanowią zdrowy dodatek do codziennej diety.