Przepuklina rozworu przełykowego przepony – objawy i leczenie

Anatomiczne umiejscowienie przepuklin

Przepuklina rozworu przełykowego przepony, tzw. przepuklina żołądka, oznacza przemieszczenie części żołądka do jamy klatki piersiowej poprzez rozwór przełykowy.

Rozwór jest jednym z fizjologicznych otworów znajdujących się w obrębie przepony. Przechodzi przez niego przełyk oraz pnie nerwu błędnego. Włókna mięśniowe przepony otaczają rozwór przełykowy. W momencie gdy przepona kurczy się (podczas wdechu), przełyk ulega zwężeniu. Mechanizm ten zapobiega przedostawaniu się treści żołądkowej przez przełyk.

Przepona jest dużym płaskim mięśniem, którego funkcją jest oddzielenie od siebie jamy klatki piersiowej od jamy brzusznej. Przyczepia się do kręgów lędźwiowych, żeber oraz mostka. Przepona występuje wyłącznie u ssaków, pełni ważną funkcję jako mięsień oddechowy.

To też może Cię zainteresować: Ucisk w gardle – przyczyny, badania, leczenie

Czym jest przepuklina?

Przepuklina jest terminem oznaczającym wydostanie się narządu bądź jego części lub tkanek poza jamę, w której się znajdują, przez otwór wrodzony bądź nabyty. Powstaniu przepukliny rozworu przełykowego sprzyjają sytuacje, w których wzrasta ciśnienie w jamie brzusznej, np.:

• dźwiganie ciężarów,
• przedłużona defekacja,
• zaparcia,
• otyłość,
• ciąża.

Ponadto stanami predysponującymi do powstania przepukliny rozworu przełykowego przepony są urazy jamy brzusznej powodujące uszkodzenia przepony, wrodzony stan niewydolności mięśni przepony otaczający rozwór przełykowy oraz palenie papierosów.

Czytaj również: Ból w klatce piersiowej po prawej stronie

Przepuklina wślizgowa

Przepuklina wślizgowa to jeden z dwóch rodzajów przepukliny, stanowiący zdecydowaną większość (około 90%) wszystkich przepuklin rozworu przełykowego.

Istotą przepukliny wślizgowej jest przemieszczenie się do śródpiersia wpustu oraz górnej części żołądka. Kąt utworzony pomiędzy dolną częścią przełyku a żołądkiem ulega rozwarciu.

Dodatkowo osłabienie napięcia mięśnia dolnego zwieracza przełyku wtórnie upośledza mechanizm zabezpieczający przed zarzucaniem treści żołądkowej do przełyku. Zarzucanie treści żołądkowej do przełyku powoduje stany zapalne i owrzodzenie w obrębie błony śluzowej żołądka. Objawy stanu zapalnego i owrzodzenia żołądka mogą imitować chorobę refluksową.

Objawy przepukliny wślizgowej to:

• zgaga,
• zwracanie pokarmów,
• zaburzenia połykania,
• bóle w obrębie klatki piersiowej, duszność, kołatanie serca,
• bóle w nadbrzuszu,
• nawracający kaszel, chrypka.

Powyższe objawy są wysoce niespecyficzne. Nie są one objawami patognomonicznymi dla przepukliny wślizgowej. Bardzo często ból w klatce piersiowej mylony jest z bólem wieńcowym spowodowanym niedokrwieniem mięśnia sercowego. Przepuklina rozpoznana u osób dorosłych może być bezobjawowa.

Przeczytaj również: Ból pod mostkiem – możliwe przyczyny

W sytuacji gdy dolegliwości utrzymują się przez wiele lat, może powstać zwężenie przełyku. Refluks, czyli cofanie się treści pokarmowej z żołądka do przełyku, może powodować powstanie nadżerek, które mogą być źródłem krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego. Objawem tego rodzaju krwawienia jest między innymi odkrztuszanie żywoczerwonej krwi.

Z uwagi na mało specyficzne objawy, diagnostyka przepukliny wślizgowej wymaga zastosowania badań dodatkowych. Badanie radiologiczne z użyciem siarczanu baru (środek cieniujący) jest wysoce skuteczne w wykrywaniu przepuklin o znacznych rozmiarach.

W wykrywaniu przepukliny wślizgowej korzysta się również z egzofiberoskopii (badanie endoskopowe). Egzofiberoskopia jest szczególnie zalecana u pacjentów z podejrzeniem zmian zapalnych przełyku, zwężeniem przełyku oraz u pacjentów z krwawieniem z górnego odcinka przewodu pokarmowego.

Przeczytaj również: Dlaczego bolą żebra?

Przepuklina okołoprzełykowa

U chorego z przepukliną okołoprzełykową dno żołądka oraz część krzywizny większej żołądka przemieszczają się ku górze przez rozwór przełykowy. Zdarza się, że do śródpiersia przechodzi niemal cały żołądek.

Często przepuklina ta przebiega bezobjawowo. Z uwagi na przemieszczenie się do śródpiersia znacznej części żołądka mogą pojawić się objawy spowodowane przez ucisk żołądka na otaczające narządy, takie jak duszność i zaburzenia rytmu serca.

Uciśnięty żołądek może zacząć krwawić z błony śluzowej. Poza tym mogą występować objawy analogiczne do występujących u chorych z przepukliną wślizgową. Podobnie jak w przypadku przepukliny wślizgowej, do postawienia rozpoznania korzysta się przede wszystkim z badania radiologicznego oraz gastrofiberoskopii.

Powikłania przepuklin rozworu przełykowego

Nieleczona przepuklina rozworu przełykowego przepony prowadzi do zapalenia oraz owrzodzenia błony śluzowej przełyku. Przewlekłe zapalenie oraz owrzodzenie istotnie zwiększają ryzyko transformacji nowotworowej. Najcięższym powikłaniem przepukliny rozworu przełykowego jest rak przełyku.

Leczenie przepukliny żołądka

W przypadku przepuklin wrodzonych preferuje się leczenie operacyjne, jednakże u pacjentów dorosłych operacja jest wykonywana w około 5% przypadków. Kluczową rolę odgrywa u nich leczenie zachowawcze. Farmakoterapia opiera się na inhibitorach pompy protonowej (IPP). Stosuje się preparaty zawierające omeprazol, lanzoprazol, pantoprazol, esomeprazol oraz rabeprazol.

Wyżej wymienione leki są stosowane również w leczeniu wrzodów trawiennych oraz w refluksowym zapaleniu przełyku. Bardzo ważna w leczeniu nieoperacyjnym jest modyfikacja diety, powodująca zmniejszenie lub nawet wycofanie się uciążliwych objawów przepukliny rozworu przełykowego przepony.

Chorzy cierpiący z powodu przepukliny powinni unikać picia napojów gazowanych, spożywania tłustych potraw. Zaleca się regularne jedzenie posiłków o niedużej objętości. Unikanie wysiłku fizycznego tuż po posiłku również wpłynie korzystnie na redukcję objawów przepukliny.

Prostym rozwiązaniem, które może wyeliminować objawy pojawiające się w nocy jest spanie z głową uniesioną na poduszkach. Osobom z nadwagą bądź otyłością bezwzględnie zaleca się redukcję tkanki tłuszczowej i permanentną stabilizację wagi ciała.

Nie zawsze leczenie zachowawcze przynosi oczekiwany rezultat. Przepukliny duże, dające powikłania należy zoperować. Przed podjęciem decyzji o operacji należy wnikliwe przedyskutować korzyści i ewentualne powikłania z chirurgiem oraz gastroenterologiem. Niestety, u niektórych pacjentów pomimo pomyślenie przeprowadzonej operacji dolegliwości powracają.

W toku działań poprzedzających należy wykonać u chorego badania czynnościowe przełyku, czyli manometrię oraz pH-metrię przełykową.

W leczeniu operacyjnym najczęściej stosowaną techniką leczenia przepuklin rozworu przełykowego przepony jest fundoplikacja sposobem Nissena. Operacja ta sprowadza się do przyszycia dna żołądka wokół przedniej ściany dolnej części przełyku. Operacja ta wykonywana jest z dostępu brzusznego, obecnie coraz częściej wykonuje się ją laparoskopowo z bardzo dobrymi rezultatami.

Powikłania, nawroty dolegliwości występują częściej u osób, które ukończyły 65. rok życia. Na miejsce operacji należy wybrać ośrodek specjalizujący się w tym rodzaju operacji.