Badanie endoskopowe przewodu pokarmowego – wskazania, przeciwwskazania i powikłania

Czym jest endoskopia przewodu pokarmowego?

Endoskopia przewodu pokarmowego jest pojęciem bardzo szerokim. Zawiera w sobie badania endoskopowe dotyczące zarówno górnego, jak i dolnego odcinka przewodu pokarmowego.

Do badań tych zaliczamy:

• panendoskopię górnego odcinka przewodu pokarmowego (przez pacjentów określana jako gastroskopia),
• endoskopową cholangiopankreatografię wsteczną,
• rektoskopię,
• rektosigmoidoskopię,
• kolonoskopię,
• endoskopię kapsułkową.

Badania endoskopowe wykonywane są za pomocą specjalnego przyrządu – endoskopu, który wyposażony jest w mikrokamerę. Dzięki temu obraz z wnętrza badanego narządu przekazywany jest na monitor.

Dla lekarzy badanie endoskopowe przewodu pokarmowego jest podstawowym badaniem, które pozwala na zobrazowanie przewodu pokarmowego, pobranie materiału histologicznego i zdiagnozowanie procesu chorobowego. W niektórych przypadkach za pomocą endoskopu lekarz może przeprowadzić małe zabiegi.

Endoskopia jest procedurą małoinwazyjną i powikłania występują w niewielkim odsetku. Każdy rodzaj endoskopii wymaga specjalnego, wcześniejszego przygotowania pacjenta. Badania te wykonywane są zazwyczaj w znieczuleniu miejscowym. Silniejsze znieczulenie stosuje się podczas wykonywania endoskopowej cholangiopankreatografii wstecznej. Pacjentowi przed wykonaniem badania podaje się leki uspokajające.

Wskazania do gastroskopii

Wskazania do wykonywania endoskopii zostały podzielone na dwie grupy:

• wskazania diagnostyczne,
• wskazania terapeutyczne.

Panendoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego to inaczej – gastroskopia. Badanie to pozwala zobrazować przełyk, żołądek oraz dwunastnicę.

Do wskazań diagnostycznych do wykonania gastroskopii należą m.in.:

• niezdiagnozowane objawy niestrawności, które utrzymują się około trzech miesięcy;
• niedokrwistość, utrata masy ciała w krótkim czasie, wymioty, zaburzenia połykania;
• krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego;
• występujące u pacjenta objawy, które mogą wskazywać na chorobę refluksową, a nie ustępują pod wypływem zastosowanego leczenia.

Do wskazań terapeutycznych należą m.in.:

• usunięcie polipów błony śluzowej;
• zaopatrzenie żylaków przełyku;
• usunięcie niewielkich ciał obcych;
• zaopatrzenie krwawienia.

Należy wspomnieć, że podczas gastroskopii istnieje możliwość wykonania testu na obecność bakterii Helicobacter pylori.

Endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna (ECPW) – wskazania

Podczas badania ECPW lekarz umieszcza endoskop w zstępującej części dwunastnicy. Następnie odnajduje ujście przewodu żółciowego wspólnego i w tym miejscu podaje kontrast. Podczas wykonywania endoskopowej cholangiopankreatografii wstecznej robione są także zdjęcia rentgenowskie, które pozwalają na dokładną ocenę przewodów żółciowych i trzustkowych.

Ten rodzaj endoskopii przewodu pokarmowego wykonywany jest przede wszystkim w celach leczniczych. Badanie to wykonuje się, gdy u pacjenta występują objawy sugerujące:

• cholestazę zewnątrzwątrobową,
• ostre zapalenie trzustki pochodzenia żółciowego,
• nieprawidłowości w obrębie przewodów trzustkowych.

Za pomocą tego badania lekarz może usunąć złogi znajdujące się w drogach żółciowych i trzustkowych, odprowadzić treść płynną z dróg żółciowych oraz trzustkowych, a także wykonać drenaż torbieli trzustki.

Wskazania do kolonoskopii

Za pomocą kolonoskopii lekarz może ocenić wnętrze jelita grubego.

Wskazania do kolonoskopii to:

• występujące u pacjenta objawy, które nasuwają podejrzenie raka jelita grubego;
• podejrzenie nieswoistych chorób zapalnych jelita grubego;
• występująca u pacjenta niedokrwistość z niedoboru żelaza, która nie została zdiagnozowana za pomocą innych metod diagnostycznych;
• kolonoskopia jest także badaniem przesiewowym i ma na celu wczesne wykrywanie raka jelita grubego, bądź stanów przedrakowych.

Do wskazań terapeutycznych nalezą m.in.:

• usunięcie ciała obcego;
• usuwanie polipów;
• zaopatrzenie krwawienia.

Przeciwwskazania i powikłania po endoskopii przewodu pokarmowego

Do ogólnych przeciwwskazań dotyczących każdego rodzaju endoskopii należą:

• niedawny zawał serca;
• ostra niewydolność oddechowa;
• nadciśnienie tętnicze, które jest nieustabilizowane i niekontrolowane;
• zaburzenia krzepnięcia, w przypadku planowanej endoskopii terapeutycznej.

W przypadku endoskopowej cholangiopankreatografii wstecznej oraz kolonoskopii dodatkowymi przeciwwskazaniami są: podejrzenie przedziurawienia przewodu pokarmowego, ciąża.

Powikłania po endoskopii przewodu pokarmowego

W przypadku gastroskopii częstość powikłań jest rzadka, szczególnie w endoskopii wykonywanej w celach diagnostycznych. Ewentualne powikłania jakie mogą wystąpić to:

• przedziurawienie (perforacja) przełyku,
• krwawienie,
• zakażenie bakteryjne.

Do powikłań endoskopowej cholangiopankreatografii wstecznej należą: ostre zapalenie trzustki, zapalenie dróg żółciowych, krwawienie oraz bardzo rzadko przedziurawienie.

Powikłania, które mogą wystąpić po kolonoskopii to: przedziurawienie przewodu pokarmowego oraz krwawienia.