Ból brzucha w okolicy pępka – jakie są możliwe przyczyny bólu brzucha?

Ból w okolicy pępka

Na szczęście tylko nieliczne schorzenia dotyczące jamy brzusznej, które objawiają się bólem brzucha w okolicy pępka, wymagają podjęcia natychmiastowej (tj. w ciągu kilku minut) interwencji chirurgicznej – ma to miejsce przede wszystkim u pacjentów z bardzo obfitym krwotokiem, np. w sytuacji pęknięcia tętniaka aorty. W pozostałych przypadkach właściwa diagnoza zwykle może zostać postawiona wyłącznie na podstawie przeprowadzonego wywiadu.

Bezpośrednie badanie pacjenta pozwala ocenić ewentualną przymusową pozycję pacjenta, zabarwienie powłok skórnych, istnienie przepuklin lub znacznego wodobrzusza, bębnicy, blizn (zwłaszcza po interwencjach chirurgicznych w przeszłości) oraz siatki poszerzonych naczyń krążenia obocznego. Osłuchiwanie jamy brzusznej pozwala ocenić perystaltykę jelit. Opukiwanie służy wykryciu zniesienia stłumienia wątrobowego lub stłumienia odgłosu bębenkowego.

Badaniem palpacyjnym (obmacywaniem) można ustalić miejsca największej bolesności, obecność guzów, oporów patologicznych, przepuklin, obecność objawów otrzewnowych i napięcie spoczynkowe powłok brzusznych. Każde badanie lekarskie powinno zostać uzupełnione o badanie per rectum.

Zobacz też: Ból z prawej strony pod żebrami – co może oznaczać?

Brzuch boli wokół pępka – jakie badania wykonać?

Badania laboratoryjne mogą okazać się niezwykle przydatne w ocenie stanu klinicznego pacjenta z bólem brzucha w okolicy pępka. Jednakże, z uwagi na brak wystarczającej specyficzności, rzadko pozwalają one na postawienie właściwej diagnozy.

Czytaj również: Ból z lewej strony pod zebrami – co to może być?

W warunkach izby przyjęć szpitala powinno się wykonać lub oznaczyć badania, takie jak:

• morfologia krwi obwodowej,
• stężenie elektrolitów (Na, K, Mg, Ca, Cl, P),
• stężenie glukozy (glikemia przygodna),
• stężenie mocznika i kreatyniny,
• aktywność enzymów trzustkowych (amylaza i lipaza),
• aktywność enzymów wątrobowych (AspAT, AlAT, GGTP, ALP),
• stężenie bilirubiny,
• badanie stolca na obecność krwi utajonej (FOBT lub FIT),
• badanie elektrokardiograficzne (EKG) oraz stężenie troponin sercowych lub CK-MB_mass (w celu wykluczenia maski brzusznej zawału mięśnia sercowego).
• parametry układu krzepnięcia (INR, APTT),
• grupa krwi wraz z próbą zgodności krzyżowej.

To też może Cię zainteresować: Przelewanie w brzuchu – przyczyny

Dwa ostatnie badania są niezwykle istotne w przypadku planowanej interwencji chirurgicznej.

Znacznie więcej informacji mogą przynieść badania obrazowe. Zwykle w pierwszej kolejności jest to badanie ultrasonograficzne (USG) jamy brzusznej i przestrzeni zaotrzewnowej oraz RTG przeglądowe jamy brzusznej promieniem poziomym. W razie wątpliwości wykonuje się tomografię komputerową (TK) lub rezonans magnetyczny (MR) jamy brzusznej.

Zobacz również: Gdzie boli trzustka?

Ból brzucha wokół pępka – przyczyny w chorobach jelit i żołądka

Wśród przyczyn powodujących bóle w okolicy pępka, dominują choroby jelit.

• Zapalenie wyrostka robaczkowego – wczesna faza choroby powoduje silny ból w okolicy pępka i w dole brzucha po prawej stronie. Zapalenie wyrostka robaczkowego to najczęstsze schorzenie wymagające interwencji chirurgicznej w trybie pilnym. Dość często ból początkowo lokalizuje się w nadbrzuszu, przemieszczając się wraz z upływem czasu przez okolicę okołopępkową do prawego dołu biodrowego. Natężenie bólu narasta stopniowo, a chorobie towarzyszą nudności i wymioty. Dodatni objaw kaszlowy (tj. nasilenie bólu w prawym dole biodrowym podczas kaszlu) jest dość często obserwowany.
• Zapalenie żołądka i jelit (nieżyt żołądkowo-jelitowy) – to termin stosowany w przypadku objawów podrażnienia i zapalenia błony śluzowej przewodu pokarmowego. Przyczyny obejmują infekcje wirusowe i bakteryjne, zatrucie alkoholem, stosowanie niektórych leków (zwłaszcza niesteroidowych leków przeciwzapalnych – NLPZ). Najczęściej postępowaniem z wyboru jest farmakoterapia i leczenie objawowe.

To też może Cię zainteresować: Ból pleców po prawej stronie

• Niedrożność jelit – dolegliwości bólowe związane z niedrożnością (ściślej – z niedrożnością mechaniczną) są najczęściej opisywane przez pacjentów jako przerywane lub kolkowe, nie są również ściśle zlokalizowane. W niedrożności jelita cienkiego ból rzutuje w okolicę nadpępkową i pępkową. W niedrożności okrężnicy nasilenie bólu jest mniejsze, a dolegliwości często rzutują na okolicę podpępkową, promieniując do okolicy lędźwiowej. Charakterystyczne jest również zatrzymanie gazów i stolca oraz wymioty.
• Ostre niedokrwienie jelit – ból brzucha przy pępku, będący wynikiem zatoru lub zakrzepicy tętnicy krezkowej górnej, może być bardzo silny oraz rozlany, zwykle ma charakter ciągły. Jednakże równie często (wbrew powszechnie panującemu przekonaniu) pacjenci zgłaszają przez okres 2–3 dni jedynie niewyraźne pobolewanie (zanim dojdzie do rozwoju zapalenia otrzewnej i ostrych objawów naczyniowych). Opisane wczesne dolegliwości są przede wszystkim skutkiem wzmożenia perystaltyki.

Przeczytaj też: Ból brzucha po alkoholu

Bóle brzucha w okolicy pępka – inne przyczyny

Inne, groźne stany powodujące ból w okolicy pępka, dotyczyć mogą narządów położonych odlegle.

• Przepuklina pępkowa – uwięźnięcie przepukliny pępkowej występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn i w miarę upływu czasu daje objawy niedrożności (patrz wyżej). Ponadto makroskopowo widoczny jest guz (worek) przepuklinowy, którego zaczerwienienie świadczy o lokalnym stanie zapalnym.
• Ostre zapalenie trzustki – pacjenci cierpiący na ostre zapalenie trzustki zwykle gwałtownie i obficie wymiotują. Skarżą się również na silne dolegliwości bólowe zlokalizowane w nadbrzuszu i śródbrzuszu o charakterze opasującym. Bóle w okolicy pępka promieniują w okolice lewego podżebrza. W wywiadzie zebranym od chorych często stwierdza się nadużywanie alkoholu oraz kamicę żółciową.

Przeczytaj również: Dlaczego bolą żebra?

• Zagrażające pęknięcie i dokonane pęknięcie tętniaka aorty – ból brzucha w okolicy pępka, który promieniuje do okolicy krzyżowej, boku lub narządów płciowych wzbudza podejrzenie obecności zagrożonego pęknięciem tętniaka aorty. Dolegliwości bólowe o takim charakterze mogą u pacjenta występować przez okres kilku dni, zanim dojdzie do pęknięcia tętniaka i rozwinięcia się objawów wstrząsu hipowolemicznego (wynika on ze zmniejszenia objętości krwi, zwykle z powodu krwotoku). Pęknięciu tętniaka towarzyszy pojawienie się krwiaka okolicy moszny (u mężczyzn) i krocza. Nawet pomimo natychmiastowej interwencji chirurgicznej rokowanie co do przeżycia jest niepewne.