Ból podbrzusza u kobiet – przyczyny ginekologiczne

Przyczyny bólu w podbrzuszu

Ból podbrzusza może mieć przeróżny charakter. Potrafi być ostry, rozlany, okresowy (np. tylko w okresie okołomiesiączkowym – bolesne miesiączkowanie) lub występujący niezależnie od cyklu miesięcznego. Mogą mu towarzyszyć inne objawy, m.in. takie jak:

• nudności,
• wymioty,
• gorączka,
• bolesność uciskowa,
• krwawienie z dróg rodnych.

Przyczyn bólu podbrzusza nie należy doszukiwać się jedynie w ginekologicznych patologiach. Bardzo często ból ten wywołany jest chorobami przewodu pokarmowego. Przykładem może być zapalenie wyrostka robaczkowego, które rozpoczyna się bólem w okolicy środka brzucha. Jednak po pewnym czasie ból przenosi swą lokalizację do podbrzusza po stronie prawej. Podobne dolegliwości mogą wystąpić w razie zapalenia uchyłków jelita grubego. Wtedy ból, podobny do tego jak w przypadku zapalenia wyrostka, występuje po lewej stronie podbrzusza. Dodatkowo bólom tym towarzyszy bolesność uciskowa, ból nasila się przy kaszlu, ruchach uda, poruszaniu się.

Lekarz podczas badania naciśnie brzuch nad bolącym miejscem. Gdy podczas puszczania ręki ból się nasila, wtedy mówimy o dodatnim objawie Blumberga, który świadczy o stanie zapalnym otrzewnej. Bóle podbrzusza mogą występować również w przebiegu schorzeń układu moczowego. W przypadku kamicy nerkowej ból promieniuje do podbrzusza, u kobiet w kierunku pachwiny lub wargi sromowej. Wywołuje go kamień przechodzący przez moczowód i drażniący jego ścianę. Stany zapalne pęcherza moczowego również mogą przyczyniać się do bólów podbrzusza.

Czytaj również: Ból pod piersiami – co może oznaczać?

Bolesne miesiączki

Należy rozróżnić ból, który jest niezależny od momentu cyklu miesięcznego i ból okresowy, który dokucza pacjentkom w kresie okołomiesiączkowym. Bolesne miesiączkowanie stanowi powszechny problem wśród kobiet. Niektóre pacjentki cierpią na tę przypadłość i nie można znaleźć dla tego stanu rzeczy przyczyny. Mówimy wtedy o pierwotnym bolesnym miesiączkowaniu. Najczęściej stwierdzane jest u dziewczynek, tuż po wystąpieniu cykli owulacyjnych, prawdopodobnie związane jest ze zmianami w układzie hormonalnym. Jednak również starsze kobiety cierpią na bolesne miesiączki typu pierwotnego.

Zauważono jednak, że objawy bólowe często ustępują po porodzie i są znacznie rzadziej spotykane w populacji pacjentek posiadających dzieci urodzone drogą naturalną. Obecnie uważa się, iż to prostaglandyny działają skurczowo na naczynia krwionośne i doprowadzają do miejscowego niedokrwienia ściany macicy, a co za tym idzie do dolegliwości bólowych. O wtórnym bolesnym miesiączkowaniu mówimy wtedy, gdy znajdowana jest przyczyna (organiczna) występowania bólu. Dolegliwości bólowe mogą występować u kobiet posiadające mięśniaki macicy, polipy endometrium. Również pacjentki z wadami kanału szyjki macicy i zaburzoną anatomią macicy cierpią z powodu bolesnych miesiączek. Gdy odpływ krwi z jamy macicy jest zaburzony, wtedy może ona się w niej gromadzić i prowadzić do występowania bólu.

Endometrioza

Endometrioza jest taką chorobą, której objawy jednoznacznie wiążą się z występowaniem dolegliwości bólowych w trakcie miesiączki. Są one zlokalizowane w miednicy mniejszej. Warto zaznaczyć, że może ona przebiegać skąpoobjawowo, a ból nie musi towarzyszyć tylko miesiączce. Choroba ta polega na występowaniu ognisk endometrium (warstwy nabłonka wyścielającego jamę macicy od wewnątrz) poza miejscem ich normalnego, anatomicznie prawidłowego miejsca występowania. Ogniska endometrium mogą zajmować otrzewną, przydatki, przegrodę odbytniczo-pochwową i teoretycznie wiele innych miejsc (np. endometrioza pozagenitalna w bardzo rzadkich przypadkach może zająć tkankę płucną). Inną chorobą jest adenomioza, czyli stan występowania ognisk endometrium w mięśniu macicy (zamiast prawidłowego wyścielania go). Schorzenie to, podobnie jak endometrioza, może być przyczyną bolesnego miesiączkowania.

Torbiel jajnika

Przyczyną bólu może być również torbiel jajnika. Gdy torbiel rośnie, zwiększa się tym samym możliwość jej skręcenia. Gdy pacjentki rusza się intensywnie (np. taniec), wtedy torbiel może się przemieszczać zgodnie z ruchem ciała w obrębie miednicy mniejszej. Zawsze istnieje ryzyko, że ułoży się w taki sposób, że jej szypuła ulegnie skręceniu, a naczynia krwionośne w niej biegnące przestaną być drożne. Stan taki jest bolesny dla pacjentki i może doprowadzić do rozwoju martwicy niedokrwionych tkanek.

Dość silnymi dolegliwościami bólowymi charakteryzują się stany zapalne narządu rodnego. Zapalenie przydatków jest dość częstszą przypadłością. Występuje u kobiet po zabiegach łyżeczkowania, po porodzie, w razie zakażenia bakteriami rzeżączki czy chlamydiami. Oprócz dolegliwości bólowych chorobie towarzyszą gorączka, upławy, nudności, wymioty, dolegliwości z okolicznych narządów (układ pokarmowy lub moczowy). Konieczna jest wtedy antybiotykoterapia, celem opanowania zapalenia i niedoprowadzenia do zrostów i ropni w jamie otrzewnej.

Nowotwory złośliwe rzadko wywołują dolegliwości bólowe w obrębie podbrzusza. Gdy ból się pojawia, to znaczy, że stan pacjenta jest już poważny, nowotwór zaawansowany, a szanse wyleczenia są już znacznie ograniczone.

Ból w ciąży

Bóle podbrzusza występują również u ciężarnych, stanowiąc przyczynę stresu u kobiet starających się urodzić zdrowe dziecko. Dolegliwości bólowe podbrzusza mogą występować w przebiegu poronienia zagrażającego czy ciąży ektopowej. W razie występowania bólów w I trymestrze, szczególnie w skojarzeniu z plamieniem – należy zgłosić się do lekarza. Bolesne są również takie patologie jak odklejenie się łożyska w II czy III trymestrze. Macica jest wtedy wyjątkowo napięta, a kobieta często zauważa zmniejszoną aktywność jej dziecka w macicy. Jest to bezwzględne wskazanie do pilnego leczenia.