Gazy jelitowe – jak się ich pozbyć i dlaczego powstają?

Gazy jelitowe – jak powstają?

Nadmierne powstawanie gazów jelitowych, odbijania i wzdęcia są jednymi z najczęstszych objawów ze strony przewodu pokarmowego. Szacuje się, że nawet 45 proc. Polaków odczuwa dolegliwości uwarunkowane obecnością nadmiaru gazów jelitowych. Zgłaszają je pacjenci z różnych grup wiekowych, bardzo często cierpiący na zespół jelita nadwrażliwego, z zaburzeniami czynności przewodu pokarmowego, a także zmianami organicznymi. Nadmiar gazów jelitowych odczuwany jest jako uczucie ciężkości, dyskomfortu lub pełności w jamie brzusznej. W warunkach prawidłowych w przewodzie pokarmowym człowieka znajduje się stale pewna ilość gazów.

Gazy jelitowe powstają na skutek różnych procesów. Część powietrza trafia do przewodu pokarmowego np. w czasie spożywania pokarmów (połykana). Wiele reakcji chemicznych zachodzących w ludzkim organizmie wiąże się z wytwarzaniem cząsteczek gazów.

Kolejna ich porcja przenika do przewodu pokarmowego z krążącej krwi. Przewód pokarmowy zasiedlony jest przez bakterie (florę jelitową), które również zwiększają pulę gazów w jelitach. W efekcie przewód pokarmowy wypełniony jest około 150–200 ml gazów, takich jak: tlen, azot, dwutlenek węgla, wodór, metan, siarkowodór.

Nadmierne gazy jelitowe a zespół SIBO

Prawidłowa flora jelitowa składa się z ogromnej liczby gatunków mikroorganizmów, głównie beztlenowych. Mikroorganizmy znajdujące się w przewodzie pokarmowym można podzielić na te związane z błoną śluzową oraz znajdujące się w świetle jelita, które stanowią większość. To właśnie ta grupa mikroorganizmów odpowiada przede wszystkim za powstawanie nadmiernej ilości gazów jelitowych.

Zakłócenie równowagi w składzie flory jelitowej prowadzi do powstania minimalnego, a nawet znacznego stanu zapalnego, co wpływa na zaburzenie funkcji jelit. Ponadto nieprawidłowa flora jelitowa może produkować inne rodzaje lub zwiększoną ilość gazów, co objawia się dyskomfortem i wzdęciami brzucha.

W niektórych przypadkach (np. w zespole SIBO) w jelicie cienkim dochodzi do nadmiernego rozwoju bakterii, które prawidłowo występują w jelicie grubym. Prowadzi to do nadmiernej produkcji gazu w procesie fermentacji przeprowadzanym przez bakterie.

Gazy jelitowe – śmierdzące, uporczywe – przyczyny

Istnieje wiele przyczyn, które mogą leżeć u podstaw nadmiernego wytwarzania gazów jelitowych. Zalicza się do nich m.in. zaburzenia w produkcji, transporcie czy uwalnianiu gazów, składzie flory jelitowej, a także nadwrażliwość jelit.

Główne przyczyny nadmiernych gazów jelitowych to:

• nieprawidłowy skład bakteryjnej flory jelitowej,
• zespół nadmiernego rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO),
• spożywanie nadmiernej ilości węglowodanów i tłuszczów,
• nietolerancja składników pokarmowych (np. nietolerancja laktozy),
• nadmierne gromadzenie gazów jelitowych, które fizjologicznie usuwane są przez odbijanie, transport do krwi, przetwarzanie przez bakterie jelitowe oraz usuwane przez odbyt,
• zaparcia,
• nadmierna wrażliwość jelit,
• upośledzenie trawienia i wchłaniania,
• zaburzenia wydzielania soku trzustkowego i żołądkowego,
• uchyłki jelita grubego,
• stan po zabiegach w obrębie jamy brzusznej.

Wzdęcia, mimo że często bagatelizowane, mogą być również objawem poważnych chorób, takich jak niedrożność i nowotwory przewodu pokarmowego, stąd w przypadku długotrwałych dolegliwości, jak częste gazy i wzdęty brzuch warto zwrócić się o pomoc do specjalisty gastroenterologa.

Gazy jelitowe – jakie badania?

W rozpoznaniu przyczyn śmierdzących, nadmiernych i uporczywych gazów jelitowych istotnych jest kilka aspektów. Po pierwsze, określenie trybu życia i sposobu odżywiania się. Życie w pośpiechu, nieregularne, szybkie spożywanie posiłków, brak aktywności fizycznej, przyjmowanie pokarmów, takich jak: kapusta, kalafior, fasola, cebula, żucie gumy, a także nadmierne spożycie błonnika, używanie słodzika i picie gazowanych napojów wpływa na wzrost ilości gazów w jelitach.

Istotną przyczyną powstawania gazów w jelitach może być przyjmowanie niektórych leków, np.: akarbozy, orlistatu, leków przeczyszczających.

W celu wykluczenia choroby organicznej przewodu pokarmowego wykonywane są badania obrazowe: USG jamy brzusznej, RTG, tomografia komputerowa, badania endoskopowe (panendoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego, kolonoskopia), badania laboratoryjne.

Jakie zioła i lek na gazy jelitowe?

Gdy domowe sposoby na gazy nie przynoszą zadowalających rezultatów, wdrażane jest leczenie farmakologiczne. Stosuje się np. probiotyki na gazy, które pozwalają na odtworzenie prawidłowego składu flory jelitowej. Ich stosowanie jest szczególnie ważne w przypadku stosowania długotrwałej antybiotykoterapii. Antybiotyki hamują nadmierny rozwój bakterii, który jest jedną z przyczyn nadmiaru gazów jelitowych.

W leczeniu nadmiernych gazów jelitowych korzystne efekty wywołuje stosowanie simetikonu lub dimetikonu. Są to tzw. środki powierzchniowo czynne. Preparaty te powodują rozpuszczanie pęcherzyków gazu przez co ułatwiają pozbycie się gazów. Tabletki na gazy jelitowe powinny być naturalne i eliminować przyczynę ich powstawania, wspomagając metabolizm tłuszczu.

Wskazane może być również stosowanie leków rozkurczowych. Objawowo stosuje się także leki adsorbujące, czyli węgiel aktywowany. W niektórych przypadkach zaleca się stosowanie preparatów enzymów trzustkowych. Ulgę mogą przynieść zioła na nadmierne gazy jelitowe – koper i mięta.

Gazy jelitowe – jak się ich pozbyć domowymi sposobami?

" Śmierdzące gazy – jak się pozbyć ?" – pytają często pacjenci. Wstępne działania, mające na celu zmniejszenie dolegliwości, powinny być nastawione na zmianę stylu życia.

Zaleca się unikanie połykania powietrza w czasie spożywania posiłku, a także regularne, spokojne spożywanie dań. Nie należy pić napojów gazowanych. Z diety na gazy należy wyeliminować także tłuszcze zwierzęcy. Pomoże także unikanie żucia gumy, eliminacja węglowodanów (głównie dostarczanych ze słodyczami, słodkimi napojami i przekąskami)
oraz laktozy powodującej gazy, wzdęcia u osób, które jej nie tolerują.

Istotną rolę, nie tylko ze względu na poprawę funkcjonowania przewodu pokarmowego odgrywa regularny wysiłek fizyczny. W przypadku osób, u których przyczyną wzdęć jest nadmierne połykanie powietrza w czasie spożywania posiłku, zaleca się stosowanie specjalnych ćwiczeń oddechowych.