Więzadło poboczne piszczelowe (MCL) – zerwanie, naciągnięcie, uszkodzenie – objawy i leczenie

Więzadło poboczne piszczelowe – funkcje

Więzadło poboczne piszczelowe (MCL) jest jednym z więzadeł stawu kolanowego. Zlokalizowane jest ono po jego przyśrodkowej stronie i biegnie od nadkłykcia przyśrodkowego kości udowej do kości piszczelowej. Jego głęboka warstwa zrośnięta jest z torebką stawową i łąkotką przyśrodkową.

Więzadło piszczelowe razem z więzadłem pobocznym strzałkowym, które znajduje się po przeciwnej – bocznej stronie kolana, stabilizują je w płaszczyźnie bocznej i zabezpieczają, aby nie odchylało na boki oraz do środka (zapobiegają więc koślawieniu oraz szpotawieniu kolan).

To też może Cię zainteresować: Trzaskające kolano – przyczyny, objawy, leczenie

Uszkodzenie więzadła pobocznego piszczelowego – przyczyny

Najczęściej uszkodzenia więzadeł kolana są powiązane ze sportem. W przypadku więzadła pobocznego piszczelowego uszkodzenie wynika najczęściej z uderzenia w boczną stronę kolana (co zdarza się często piłkarzom, koszykarzom czy rugbystom) lub z niewłaściwego postawienia stopy na ziemi z jednoczesnym przekoślawieniem kolana (skoki sportowe). Przeciążeniom MCL sprzyja natomiast koślawienie stawów kolanowych, będące efektem wady postawy ciała lub powiązane z częstą jazdą na nartach, rolkach lub łyżwach.

W zależności od wielkości uszkodzenia więzadła pobocznego kolanowego wyróżnia się 3 jego stopnie:

• stopień I – naciągnięcie więzadła, które dotyczy maksymalnie 1/3 ilości włókien, niewielkie upośledzenie funkcji stawu oraz rozwarcie jego szczeliny do 5 mm;
• stopień II – uszkodzenie z naderwaniem do 2/3 ilości włókien więzadłowych, pojawia się lekki obrzęk kolana, krwiak, zaburzenie funkcji oraz niewielka niestabilność, rozwarcie szczeliny stawowej do 9 mm;
• stopień III – oznacza zerwanie ciągłości całego więzadła; towarzyszy mu znaczny obrzęk, krwawy wylew i duża niestabilność; rozwarcie szczeliny stawowej powyżej 10 mm.

To też może Cię zainteresuje: Uszkodzenie łąkotki – przyczyny, objawy, leczenie

Naderwanie więzadła pobocznego przyśrodkowego – objawy

W zależności od stopnia uszkodzenia więzadła pobocznego w kolanie pojawiają się różne symptomy. W urazie I stopnia miejsce uszkodzenia po przyśrodkowej stronie kolana jest tkliwe, występuje lekki ból kolana – zazwyczaj podczas wysiłku fizycznego lub wchodzenia po schodach.

Przy naderwaniu MCL II stopnia pojawia się opuchlizna kolana oraz krwiak w okolicy uszkodzonego więzadła, ból więzadła jest silniejszy i większość ruchów kolana jest ograniczona. Podczas próby chodu czuć, że kolano lekko „ucieka” i częściowo nie spełnia swojej funkcji. W badaniu manualnym wyczuwa się poszerzenie szpary stawu.

W całkowitym zerwaniu więzadła pojawia się duży obrzęk oraz znaczny krwiak na stawie kolanowym. Ponadto ruchy są całkowicie ograniczone przez silną bolesność i możliwe jest jedynie utykanie na chorą nogę. Kolano jest niestabilne, a szpara stawowa znacznie poszerzona – na ponad 10 mm.

Skręcenie MCL – pierwsza pomoc medyczna

Jeśli doszło do nagłego urazu stawu kolanowego ze słyszalnym trzaskiem w stawie, najpewniej mamy do czynienia ze skręceniem kolana (naderwaniem więzadeł) – wówczas najlepiej po upadku przebywać w pozycji leżącej.

Uszkodzoną nogę warto położyć na dużej poduszce, aby ułatwić odpływ wysięku ze stawu. Staw kolanowy może być lekko zgięty. Warto jak najszybciej przykładać zimne okłady – to również zmniejsza obrzęk i krwawe wylewy w stawie. Gdy podejrzewamy całkowite zerwanie więzadła i nie możemy poruszać kolanem, najlepiej udać się jak najszybciej na pogotowie.

Czytaj również: Artroskopia kolana – wskazania, przebieg zabiegu, rekonwalescencja, powikłania

Uraz więzadła MCL – diagnoza i leczenie

Postawienie właściwej diagnozy przy podejrzeniu urazu więzadła pobocznego kolana obejmuje wywiad, palpację (badanie opukowe) oraz przeprowadzenie testów funkcjonalnych. Potwierdzeniem uszkodzenia więzadła pobocznego lub innych struktur w stawie są badania dodatkowe, takie jak: USG, tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny.

Uszkodzenia I i II stopnia dotyczące tylko więzadła pobocznego piszczelowego leczy się zachowawczo poprzez unieruchomienie oraz rehabilitację. Naderwanie MCL III stopnia wiąże się zazwyczaj z urazem np. torebki stawowej, łąkotki czy więzadła krzyżowego, więc leczy się je operacyjnie.

Czas rekonwalescencji po operacji kolana wynosi około pół roku. Więzadło MCL ma duże zdolności regeneracyjne, aczkolwiek zaniechanie leczenia lub fizjoterapii sprzyja niestabilności oraz zmianom zwyrodnieniowym w kolanie.

Uszkodzenie więzadła pobocznego piszczelowego – fizjoterapia i ćwiczenia

Najważniejszym etapem leczenia naderwanego więzadła MCL jest właściwa fizjoterapia, zarówno w leczeniu zachowawczym, jak i po zabiegu rekonstrukcji. Fizjoterapia to kompleksowe postępowanie, które powinno obejmować:

• unieruchomienie stawu kolanowego w ortezie ze stabilizacją boczną na około 2–8 tygodni, w zależności od stopnia naderwania więzadła, z zaleceniem odpoczynku, by zapewnić regenerację uszkodzonych tkanek;
• w początkowym okresie leczenia uszkodzenia MCL można wspomagać się kulami łokciowymi, do momentu zaprzestania utykania na chorą nogę;
• regularne wykonywanie okładów z lodu w celu zmniejszenia obrzęku w stawie;
• farmakoterapię przeciwbólową oraz przeciwzapalną, najlepiej w postaci zewnętrznych maści lub żeli;
• zabiegi fizykalne działające regenerująco oraz przyspieszające gojenie tkanek miękkich (magnetoterapia, laseroterapia, ultradźwięki) oraz zmniejszające stan zapalny (krioterapia, fonoforeza, jonoforeza);
• terapię manualną, która poprawi ruchomość stawu.

W przypadku uszkodzenia MCL ćwiczenia wzmacniające siłę mięśni zapewnią większą stabilność stawu kolanowego. Ważne są także ćwiczenia na ruchomość oraz ćwiczenia propriocepcji, które usprawnią czucie głębokie i wpłyną na poprawę równowagi. W rehabilitacji więzadła MCL wykorzystuje się także kinesiotaping, który ochroni staw oraz wspomoże gojenie i stabilizację.

Czytaj również: Zwichnięcie rzepki – przyczyny, objawy, badania, leczenie, operacja, rehabilitacja, powikłania