Dieta przy biegunce – co jeść przy biegunce?

Czy zmiana diety to dobry sposób na biegunkę?

Jedną z podstawowych metod leczenia biegunki jest dieta, która ma za zadanie zmniejszenie częstości wypróżnień oraz zmianę konsystencji stolca. Ważne jest, aby stosować ją także przez kilka dni po ustąpieniu objawów – w celu uregulowania pasażu treści pokarmowej.

• Dieta przy biegunce powinna być lekkostrawna, z ograniczeniem spożycia tłuszczu oraz błonnika pokarmowego (szczególnie jego formy nierozpuszczalnej). Stosowanie diety łatwostrawnej jest konieczne, ponieważ w czasie biegunki dochodzi do zaburzenia trawienia i wchłaniania składników pokarmowych. Dodatkowe obciążenie żołądka może nasilić nieprzyjemne objawy. Podobne skutki niesie spożywanie w tym czasie pokarmów obfitujących w błonnik. Jego włókna pobudzają ruchy perystaltyczne jelit, działają rozluźniająco na treść pokarmową i ułatwiają wypróżnianie, co w czasie biegunki jest zdecydowanie niewskazane.
• Dobrym sposobem na biegunkę jest natomiast zastosowanie żywności stanowiącej źródło błonnika rozpuszczalnego w wodzie, który częściowo wchłania wodę, umożliwiając złagodzenie objawów. Do jadłospisu warto zatem włączyć: gotowaną marchew, musy z jabłek czy bananów.
• Pomocne będzie zwiększenie spożycia produktów bogatych w potas (np. ziemniaków, bananów) z uwagi na wysoką jego utratę podczas nasilonych wypróżnień. Pierwiastek ten jest bowiem niezbędny do zachowania równowagi wodno-elektrolitowej organizmu.
• Istotne jest także zwiększenie podaży płynów. Należy pić: wodę mineralną, ale także słabe herbaty czy napary ziołowe. W walce z biegunką pomoże także przyjmowanie naparu z czarnych jagód.
• Techniki kulinarne, które należy stosować, to: gotowanie w wodzie, na parze oraz pieczenie bez dodatku tłuszczu – w pergaminie lub folii. Należy zrezygnować ze smażenia w tłuszczu, pieczenia z dodatkiem tłuszczu oraz duszenia po wcześniejszym obsmażaniu. Dania tego typu będą nadmiernie obciążały żołądek.

Co jeść przy biegunce?

W diecie przy biegunce powinny się znaleźć produkty działające zapierająco, które nie podrażniają błony śluzowej jelit. Ponadto korzystne jest włączenie do jadłospisu owoców dostarczających garbników oraz wspomnianego błonnika rozpuszczalnego w wodzie, które zadziałają ochronnie na śluzówkę i złagodzą objawy biegunki.

Poza tym w trakcie oraz bezpośrednio po ustaniu dolegliwości bardzo ważne jest wprowadzenie do diety fermentowanych produktów mlecznych, które stanowią źródło probiotyków niezbędnych do prawidłowej pracy jelit.

Dieta przy biegunce wymaga spożywania produktów i potraw, takich jak:

• oczyszczone produkty zbożowe, np.: pieczywo pszenne, czerstwe, kasza manna, kasza jęczmienna, ryż biały, pszenny makaron;
• warzywa: ziemniaki, marchew, dynia, cukinia (tylko w formie gotowanej);
• owoce: banany, jagody, borówki, czarna porzeczka, aronia oraz przeciery lub musy z jabłek;
• chude gatunki mięs oraz ryb, najlepiej w postaci gotowanej, np.: kurczak, indyk, cielęcina, dorsz, mintaj;
• niewielkie ilości niskotłuszczowych produktów mlecznych, np.: chudy twaróg, jogurt naturalny (w przypadkach, gdy są dobrze tolerowane);
• woda mineralna, słaba herbata, napary z ziół, np. z rumianku czy mięty;
• sucharki, budynie lub kisiele przygotowane samodzielnie;
• delikatne zupy jarzynowe na wywarach z warzyw, niezabielane i bez dodatku zasmażek;
• kleiki ryżowe lub kasza manna, ryż z owocami czy gotowaną marchewką i kurczakiem.

Ostra biegunka – czego unikać?

Dieta przy biegunce wymaga wykluczenia:

• nieoczyszczonych produktów zbożowych, np.: pieczywa razowego, gruboziarnistych kasz, pełnoziarnistych makaronów, brązowego ryżu, płatków z pełnego ziarna, gdyż zawierają duże ilości błonnika pokarmowego działającego rozluźniająco i nasilającego biegunkę;
• warzyw surowych oraz wzdymających, a także roślin strączkowych, np.: ogórków, rzodkiewki, pomidorów, brokułów, kalafiora, kapusty, brukselki, fasoli, bobu, grochu, z uwagi na sporą dawkę błonnika pokarmowego oraz obecność składników, których organizm nie jest w stanie strawić;
• owoców surowych (ze skórką oraz niedojrzałych), m.in.: cytrusów, czereśni, surowych jabłek, ponieważ dostarczają sporo cukrów powodujących nadmierną fermentację w jelitach;
• tłustych gatunków mięs oraz wędlin (karkówki, boczku, wyrobów wędzonych, pasztetów), a także tłustych ryb i przetworów rybnych, np.: łososia, konserw rybnych, ryb wędzonych, ze względu na ich ciężkostrawność i nadmierne obciążanie żołądka;
• pełnotłustych przetworów mlecznych – serów żółtych, pleśniowych, topionych, tłustych twarogów, śmietany, które wymagają dłuższego czasu trawienia oraz mogą być przyczyną dodatkowych, nieprzyjemnych dolegliwości, takich jak wzdęcia czy zgaga;
• słodzonych napojów gazowanych i niegazowanych, nektarów – zawarte w nich cukry i substancje słodzące mogą wzmagać biegunkę;
• ostrych przypraw oraz mocnej kawy i herbaty, gdyż działają drażniąco na przewód pokarmowy;
• dań typu fast food, żywności wysokoprzetworzonej, potraw smażonych, zup na wywarach mięsnych, zabielanych śmietaną lub zagęszczanych zasmażkami, słodyczy, słonych przekąsek, wyrobów cukierniczych – ze względu na dużą ilość chemicznych dodatków i tłuszczu stanowiących znaczne utrudnienie dla przebiegu procesów trawiennych.

Nawodnienie organizmu – niezbędne w leczeniu biegunki

Jednym z istotnych elementów diety przy biegunce jest odpowiednie nawodnienie organizmu – jeśli występuje przez dłuższy czas, może doprowadzić do utraty znacznych ilości płynów oraz elektrolitów, takich jak potas, sód czy chlor.

Silne odwodnienie to stan bardzo niebezpieczny, niekiedy zagrażający życiu człowieka. Dlatego tak ważne jest wypijanie co najmniej 2 l wody mineralnej dziennie, a także przyjmoanie słabych herbat ziołowych lub naparów, np. z jagód.

Poza tym jogurty czy zupy to również źródło płynów, dlatego też warto je włączyć do jadłospisu przy leczeniu biegunki. W zależności od stopnia zaawansowania dolegliwości zaleca się wypijanie od 5 do 10 ml płynu na kilogram wagi ciała po każdym luźnym stolcu. Przy pojawieniu się pierwszych symptomów odwodnienia trzeba dodatkowo podać 50–100 ml płynu na kilogram wagi ciała.

Oprócz diety na biegunkę należy uwzględnić również stosowanie preparatów zawierających elektrolity, które skutecznie i szybko pomagają przywrócić równowagę wodno-mineralną w organizmie. Nie należy czekać aż pojawi się uczucie pragnienia, tylko stale się nawadniać, przyjmując niewielkie ilości płynów w równych odstępach czasu. Suchość w ustach jest jednym z pierwszych objawów odwadniania organizmu.