Zachorowalność na grypę w Polsce – statystyki 2023

Grypa – co to za choroba?

Grypa to choroba wirusowa, za którą odpowiada zakażenie wirusem grypy typu A, B lub C. Grypa występuje typowo w sposób sezonowy, corocznie. Znacznie rzadziej mamy do czynienia z tak zwaną grypą pandemiczną, która pojawia się co kilkanaście lub kilkadziesiąt lat w postaci światowych pandemii (taką pandemią była hiszpanka w latach 1918–1920).

Ryzyko zachorowania na grypę jest większe w przypadkach, takich jak:

• przebywanie w dużych skupiskach ludzi (domy opieki, szkoły, przedszkola),
• bezpośredni kontakt z chorym lub zakażonym, ale i przedmiotami, których dotykał,
• brak higieny rąk,
• dotykanie skażonymi rękoma okolicy ust, nosa czy oczu.

Objawy grypy

Do najczęstszych objawów grypy możemy zaliczyć takie symptomy kliniczne, jak:

• wysoka gorączka, osłabienie, uczucie rozbicia,
• bóle mięśni, bóle stawów, ból głowy,
• kaszel, ból gardła, objawy nieżytu nosa – te objawy grypy pojawiają się typowo po 3-4 dniach od pojawienia się pierwszych symptomów choroby,
• objawy ze strony przewodu pokarmowego, takie jak nudności, wymioty czy łagodna biegunka.

Okres wylęgania choroby, a więc czas od zakażenia do pojawienia się pierwszych objawów grypy, wynosi zazwyczaj od 1 do 4 dni. Z kolei czas zakaźności u dorosłych to 1 dzień przed i około 5 dni po wystąpieniu pierwszych objawów. Małe dzieci zarażają grypą dłużej – typowo od kilku dni od pierwszych objawów grypy do nawet 10-14 dni po wystąpieniu objawów.

Warto wspomnieć, że objawy grypy u osób starszych mogą być mniej nasilone, co może opóźniać rozpoznanie choroby. Co więcej, do 50% zakażeń przebiega bezobjawowo.

Kiedy szczyt grypy 2024?

Okres zachorowań na grypę w naszym kraju przypada na okres od października do kwietnia, natomiast na półkuli południowej sezon ten trwa od maja do września. Szczyt zachorowań na grypę w Polsce to luty i marzec.

Wirus grypy charakteryzuje się dużą zmiennością antygenową, co sprawia, że jego materiał genetyczny szybko mutuje, a to z kolei sprawia, że konieczne jest coroczne przyjmowanie szczepienia przeciw grypie.

Jak można się zarazić grypą?

Najważniejsza droga przenoszenia wirusa grypy to droga kropelkowa (kaszel, kichanie). Możliwe jest również zakażenie poprzez kontakt ze skażonymi przedmiotami lub nieumyte ręce. Z tego powodu tak ważna jest odpowiednia higiena rąk, szczególnie w sezonie grypowym.

Jak wirus grypy wnika do organizmu? Wirus ten ma zdolność do łączenia się z komórkami nabłonka górnych i dolnych dróg oddechowych, po czym dochodzi do jego namnażania się w ich obrębie, co z kolei powoduje obrzęk i martwicę nabłonka układu oddechowego.

Jak często można zachorować na grypę?

Jest to bardzo indywidualna kwestia. Przy osłabionej odporności i chorobach współistniejących można chorować na grypę nawet kilka razy w roku. Dlatego w przypadku wielu schorzeń przewlekłych, wskazane są coroczne szczepienia przeciw grypie.

Liczba zachorowań na grypę w sezonie 2022/2023

Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny oszacował, że w okresie od 1 września 2022 roku do 22 maja 2023 roku odnotowano niemal 5,8 mln zgłoszeń przypadków zachorowań na grypę lub podejrzeń zachorowań. Trzeba mieć świadomość, że meldunki epidemiologiczne dotyczące zachorowań na grypę są zdecydowanie niedoszacowane, ponieważ duża część pacjentów nie zgłasza się do lekarza i leczy się samodzielnie w domu. Lekarze zgłaszają zarówno potwierdzone zachorowania na grypę, jak i podejrzenia zachorowań.

Najwięcej zachorowań na grypę i podejrzeń zachorowania odnotowano w grudniu 2022 roku (z powodu grypy chorowało wtedy 1 139 739 osób) oraz w styczniu i marcu 2023 roku.

Grypa – powikłania choroby

Grypa to niestety nie jest zwykła choroba przeziębieniowa. W przypadku wystąpienia tego schorzenia wirusowego możemy mieć do czynienia z szeregiem groźnych powikłań, do których należą przede wszystkim:

• powikłania ze strony układu oddechowego, w tym zapalenie płuc, niewydolność oddechowa,
• angina paciorkowcowa – jako powikłanie bakteryjne,
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu,
• zespół Reye’a – powikłanie to dotyczy dzieci i jest powiązane z przyjmowaniem preparatów kwasu acetylosalicylowego (popularna aspiryna),
• zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie osierdzia,
• sepsa i niewydolność wielonarządowa – w tym przypadku grypa stanowi niestety bezpośrednie zagrożenie życia i zdrowia.

Jaka jest śmiertelność grypy w Polsce? Jak podaje Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna, śmiertelność grypy sezonowej wynosi 0,1-0,5% (tzn. umiera od 1 do 5 na 1000 osób, które zachorowały). 90 procent zgonów występuje u osób po 60 r.ż.

Grypa – szczepienie ochronne

Nie wszyscy mają świadomość, że mogą skorzystać z bezpłatnego szczepienia przeciwko grypie. Aktualnie dostępne szczepionki dla dorosłych to szczepionki 4-walentne, należące do kategorii „nieżywych”, które są powszechnie dostępne w aptekach.

Szczepienie przeciw grypie powinno się zaproponować każdej osobie, jednak można wyodrębnić w populacji kilka grup szczególnie narażonych, do których należą między innymi:

• kobiety w ciąży,
• osoby powyżej 55. roku życia,
• osoby obciążone chorobami przewlekłymi: w tym cukrzycą, niewydolnością nerek, przewlekłą obturacyjną chorobą płuc, chorobą wieńcową. Możemy tutaj zaliczyć również chorych po zawale, udarze mózgu,
• pensjonariusze domów opieki, domów spokojnej starości, a także pracownicy takich miejsc,
• pracownicy szkół, opiekunowie pracujący z dziećmi i młodzieżą.

Zgodnie z zaleceniami Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy, najlepszym momentem na przyjęcia szczepienia przeciw grypie jest okres poprzedzający sezon grypowy, a więc okolice września każdego roku. Oczywiście wskazane jest szczepienie nawet w późniejszym okresie, ponieważ będzie ono również zmniejszać ryzyko ciężkiego przebiegu choroby.

Podsumowując, grypa to choroba, która może prowadzić do poważnych powikłań oraz zwiększenia liczby zgonów, szczególnie w szczególnie narażonych grupach. Jednak dysponujemy szczepieniem ochronnym, które daje szansę na uniknięcie przykrych konsekwencji zachorowania na grypę. Warto skorzystać ze szczepionki przeciw grypie i odpowiednio zadbać o swoje zdrowie, jak i zdrowie bliskich.