Kąpiel kwasowęglowa – właściwości, wskazania, przeciwwskazania, przygotowanie

Co to jest kąpiel kwasowęglowa i na czym polega?

Kąpiele kwasowęglowe są zabiegami balneologicznymi wykonywanymi z wykorzystaniem wody leczniczej wysyconej dwutlenkiem węgla lub z zastosowaniem wody gospodarczej sztucznie wysyconej w saturatorze. Są to zatem, odpowiednio, kąpiele naturalne lub sztuczne.

Z kąpieli kwasowęglowej w naturalnym CO₂ można skorzystać w uzdrowiskach posiadających wody mineralne z zastosowaniem kwasu węglowego, a dokładniej jego bezwodnika. Mowa tutaj o miejscowościach takich, jak: Krynica, Żegiestów, Szczawnica, Szczawno, Duszniki, Polanica, Kudowa, Iwonicz, Ciechocinek, Nałęczów.

Kąpiele sztuczne działają nieco słabiej, ze względu na mniejszą zawartość bezwodnika kwasu węglowego w wodzie kąpielowej. Ich wykonanie jest możliwe dzięki połączeniu stalowej butli – źródła dwutlenku węgla, z rusztowaniem na dnie wanny zabiegowej.

Kolejną możliwością jest kąpiel kwasowęglowa sucha. Wymaga ona przebywania w specjalnej komorze. Całe ciało, z wyłączeniem głowy, poddawane jest ekspozycji. Efektem pochłaniania gazu podczas suchej kąpieli CO₂ w kapsule jest wazodylatacja, czyli rozszerzenie naczyń krwionośnych.

Sprawdź, jakie są wskazania do hydromasażu

Kąpiel kwasowęglowa mokra i sucha

Kąpiel kwasowęglowa mokra to jeden z zabiegów leczniczych stosowanych w hydroterapii. Wykorzystując zanurzenie ciała w wodzie wysyconej gazem, wywołuje reakcje będące następstwem działania bodźca chemicznego i termicznego. Temperatura wody wynosi 32–36 stopni Celsjusza. Chcąc uniknąć nieprzyjemnych efektów związanych z wdychaniem dwutlenku węgla, wykorzystuje się specjalne okrycia na wanny, poprawiające wentylację. Czas trwania kąpieli CO₂ to około 20 minut. Zabieg wykonany w czasie krótszym, uznaje się za placebo. Bezpośrednio po zakończeniu kąpieli obserwuje się niewielki wzrost ciśnienia tętniczego oraz tętna.

Kąpiel kwasowęglowa sucha (gazowa), najczęściej wykonywana jest w specjalistycznych kapsułach wykonanych z drewna lub materiałów sztucznych. Tego rodzaju ekspozycja często nie wymaga zdejmowania odzieży wierzchniej, po serii zabiegów wykazuje takie same właściwości jak kąpiel mokra. Natychmiast po wyjściu z kapsuły następuje obniżenie parametrów związanych z układem krążenia w przeciwieństwie do kąpieli mokrej. Częstotliwość zabiegów to 3-4 tygodniowo i na ogół 12–15 w serii.

Jak przygotować się do kąpieli kwasowęglowej?

Pacjent powinien umyć i osuszyć skórę, pozbywając się resztek środków pielęgnacyjnych. Do zabiegu przystępujemy bez ozdób, biżuterii, zegarków. Dozwolone jest przebywanie w stroju kąpielowym, a w przypadku suchej kąpieli CO₂ w odzieży wierzchniej. Podczas kąpieli mokrej należy ograniczyć wykonywanie ruchów, ponieważ doprowadza to do strącania pęcherzyków gazu z powierzchni skóry i w następstwie wywołuje poczucie chłodu. Wanna powinna być przykryta tak, aby wydostawała się z niej jedynie głowa.

Po wyjściu z wanny zaleca się, aby bez wycierania ciała ręcznikiem doprowadzić do spokojnego wyschnięcia. Następnie należy wypocząć przez 30–45 minut. Dopiero po kilku godzinach można zastosować inny zabieg przy czym musi mieć łagodne oddziaływanie, jak np. masaż częściowy.

Sprawdź, jakie są wskazania do leczenia borowiną

Kąpiel kwasowęglowa – w domu czy w sanatorium?

Zarówno kąpiel sucha (gazowa) jak i mokra wykorzystują te same właściwości kwasu węglowego. Obie dają takie same efekty po serii zabiegów, ze wspomnianymi wcześniej niewielkimi różnicami po pojedynczej sesji, co wynika z działania ciśnienia hydrostatycznego wody.

Sucha kąpiel CO₂ oprócz eskpozycji w specjalnej kapsule może być także wykonana w przeznaczonym do tego celu pomieszczeniu, w którym poziom gazu sięga blisko 1 metr. Tego rodzaju zabiegi powinny być wykonywane raczej w sanatoriach niż w domu, ze względu na możliwe nieoczekiwane reakcje organizmu.

W niektórych placówkach istnieje opcja kąpieli zbiorowych. Pacjenci znajdują się w specjalnym pomieszczeniu, na ławkach otaczających urządzenie, które doprowadza gazowy dwutlenek węgla pochodzący z mofetów – naturalnych wypływów, może być też zaczerpnięty z lustra zmineralizowanej wody. Specjalistyczne urządzenie może także rozpylać wodę z zawartością dwutlenku węgla.

Spokojne zachowanie pacjentów, pozwala uzyskać poziom gazu sięgający około 1 metra nad podłogę. Jego ewentualna nadmierna ilość zostaje usuwana przez otwory przelewowo-wentylacyjne. Cena kąpieli kwasowęglowej suchej w Warszawie to koszt około 20 złotych.

Jakie są wskazania i przeciwwskazania do kąpieli kwasowęglowej?

Na co pomaga kąpiel kwasowęglowa? Wśród wskazań wymienia się takie choroby i dolegliwości, jak:

• nadciśnienie tętnicze (okres I i II wg. WHO),
• choroba Raynauda,
• zwężające zapalenie tętnic (okres I i II wg. WHO),
• zaburzenia krążenia żylnego,
• miażdżyca naczyń kończyn dolnych ( I,II,III stadium),
• zespół stopy cukrzycowej z owrzodzeniem neurotroficznym lub po operacji z powodu zgorzeli,
• atrofia Sudecka,
• sklerodermia,
• polineuropatie,
• zespół psychowegetatywny,
• dystonia neurowegetatywna,
• choroby reumatyczne w okresie remisji,
• zaburzenia krążenia włośniczkowego w skórze,
• niektóre choroby serca ( „serce sportowca”, choroby na tle zaburzeń psychosomatycznych i neurowegetatywnych),
• obturacyjna choroba tętnic,
• mikroangiopatie,
• zaburzenia ukrwienia mózgu,
• stany pourazowe,
• zaburzenia krążenia limfatycznego, obrzęki i zastoje,
• stany po udarach mózgu.

Przeciwwskazania do kąpieli kwasowęglowej

Do przeciwwskazań zaliczamy:

• nadciśnienie tętnicze w zaawansowanym stadium,
• ogólne przeciwwskazania do balneoterapii,
• świeży zawał serca,
• zwężenie zastawki aortalnej i mitralnej,
• serce płucne,
• wrodzone wady serca,
• zły stan ogólny pacjenta,
• choroby oskrzelowo-płucne z hiperkapnią,
• ostre stany zapalne naczyń krwionośnych,
• ciężkie zaburzenia ukrwienia mózgu,
• niewydolność oddechowa,
• ciężka anemia,
• miażdżyca naczyń wieńcowych serca,
• hemofilia i zaburzenia krzepliwości krwi,
• padaczka,
• ciąża,
• miesiączka,
• stany po transplantacji nerek i dializy.

Działanie i efekty kąpieli kwasowęglowej

Kąpiele kwasowęglowe wywierają działanie chemiczne na termoreceptory skóry, co z kolei powoduje zmniejszenie pobudliwości receptorów ciepła i zwiększenie pobudliwości receptorów zimna. Efektem zabiegów jest także rozszerzenie naczyń krwionośnych skóry, co stwarza lepsze warunki do wymiany zachodzącej pomiędzy płynem zewnątrzkomórkowym i krwią, następuje poprawa elastyczności naczyń.

Wpływ zabiegów kwasowęglowych na obwodowe naczynia krwionośne ma znaczenie w przypadku żylaków i zaburzeń krążenia związanych z chorobą cukrzycową, jej powikłań pod postacią stopy cukrzycowej. Dyfundujący gaz wpływa na metabolizm. Zmniejsza to stężenie cholesterolu i glukozy w osoczu, zwiększeniu ulega stężenie wolnych kwasów tłuszczowych. Usprawnieniu ulega praca układu krążenia, obniża się tętno i wartość ciśnienia tętniczego krwi. Poprawia się przepływ wieńcowy krwi z jednoczesnym ułatwieniem oddawania przez nią tlenu.

Przeczytaj, jakie są objawy problemów z krążeniem

Dochodzi do nasilenia diurezy, podczas której następuje zwiększone wydalanie sodu i potasu. Poprawia się kondycja skóry. Efektem jest także uspokojenie i odprężenie oraz silne działanie przeciwobrzękowe i przeciwzapalne, które jest bardzo istotne w przypadku chorób reumatycznych.