Problemy z krążeniem – jakie są objawy i przyczyny słabego krążenia?

Czy problemy z krążeniem to niewydolność serca?

Problemy z krążeniem są przez pacjentów bardzo różnie definiowane, zarówno jako kłopoty z sercem, jak i niewydolność żył w kończynach, zwłaszcza w nogach. Bez względu na objawy, winna jest niedomoga serca.

Z różnych przyczyn uszkodzone serce nie pompuje wystarczającej objętości krwi do tkanek obwodowych, co daje wiele różnych symptomów, takich jak męczliwość, duszności, ogólne osłabienie, obrzęki rąk i nóg, zmiana zabarwienia skóry, pogorszenie trawienia, przewlekły kaszel, pogorszenie siły mięśniowej, wysiłek oddechowy w czasie spoczynku.

Przyczyną problemów z sercem najczęściej jest nadciśnienie tętnicze, w dalszej kolejności choroba niedokrwienna serca spowodowana miażdżycą naczyń wieńcowych. Wady zastawek serca – takie jak zwężenie zastawki aortalnej lub niedomykalność zastawki mitralnej (dwudzielnej) – na pewnym etapie również powodują niewydolne krążenie.

Przeczytaj również: Skurcze stóp – przyczyny, leczenie, ćwiczenia

Główne mechanizmy patologiczne w rozwiniętej niewydolności serca to: zaburzenia krążenia krwi w prawym przedsionku i komorze, pogorszenie zdolności skurczowej lewej komory i zastój krwi w krążeniu małym (płucnym).

Zobacz też: Niskie ciśnienie krwi – przyczyny, objawy, leczenie

Słabe krążenie – objawy problemów z sercem

Do głównych objawów niewydolnego krążenia zalicza się obrzęki na nogach (tzw. ciastowate). Początkowo pojawiają się one wokół kostek, następnie – w miarę postępu choroby – wędrują wyżej, nawet sięgając stawów kolanowych.

U części pacjentów obrzęki mogą występować ogólnie w tkance podskórnej (tzw. anasarca), co może być spowodowane schorzeniami współistniejącymi, takimi jak niewydolność nerek czy hipoalbuminemia. Obrzęki takie należy różnicować z niedoczynnością tarczycy lub pochodzenia nerkowego (przewlekłe zapalenie nerek).

Inne objawy problemów z krążeniem, zależne od stanu pacjenta i rozwoju podstawowej choroby serca to:

• wzmożone pragnienie i częstsze oddawanie moczu;
• duszność – początkowo przy małym wysiłku fizycznym, a następnie także w spoczynku;
• omdlenia przy zmianie pozycji ciała;
• zaburzenia rytmu serca – skurcze dodatkowe serca lub całkowita niemiarowość w migotaniu przedsionków;
• poszerzenie naczyń szyjnych spowodowane wysokim ciśnieniem w sercu (prawa komora) – naczynia widać na wdechu u podstawy szyi.

Problemy z krążeniem to także objawy skórne – np. zmiana zabarwienia skóry jako przyczyna wtórna do skomplikowanych zaburzeń hormonalnych. Skóra staje się nieco ciemniejsza, a czasem ziemista. Na rękach jest podobnie – skóra staje się blada, ponadto pacjenci skarżą się na tzw. zimne stopy i dłonie.

Zobacz również: Drętwienie rąk podczas snu – co je powoduje?

Jak sprawdzić czy są kłopoty z krążeniem?

Pacjenci szczególnie powinni się obserwować pod kątem wydolności fizycznej – czy nie ma duszności przy wysiłku, należy dokonywać codziennie pomiaru masy ciała, aby wykluczyć szybki wzrost spowodowany nadmiarem wody w organizmie.

Za problemy z krążeniem w nogach odpowiedzialne są wspomniane wcześniej obrzęki widoczne w okolicy kostek i podudzi. Ważne jest zgłaszanie się na kontrole przy bólu w okolicach serca i pogorszeniu tolerancji wysiłku.

Słabe krążenie w kończynach może być również spowodowane przewlekłą niewydolnością żylną – jako konsekwencja obecności uszkodzonych zastawek w naczyniach podudzi. Dochodzi wtedy do przekrwienia tkanek i przesiąkania płynu do tkanek podskórnych. Słabe krążenie objawia się wówczas obrzękami kończyn pod koniec dnia (z remisją poranną dolegliwości).

Zobacz też: Wysypka na nogach – jakie są przyczyny krostek na nogach?

Zaburzenia krążenia obwodowego to również stany chorobowe naczyń tętniczych w kończynach polegające na ich stopniowym zamykaniu przez proces chorobowy (miażdżyca naczyń, rzadziej autoimmunologiczny proces zapalny).

Do przyspieszonej miażdżycy naczyń obwodowych predysponuje nieprawidłowy wyniki lipidogramu (badania służącego do oceny wyniku cholesterolu całkowitego, „dobrego” HDL i „złego” LDL). Wysoki cholesterol LDL przyspiesza zatykanie naczyń w kończynach dolnych i tym samym pojawienie się dolegliwości bólowych przy chodzeniu (chromanie przystankowe).

Złe krążenie może mieć zatem wiele przyczyn i tym samym istnieją różne sposoby leczenia – w zależności od mechanizmu leżącego u źródeł schorzenia.

Sprawdź również: Drętwienie lewej ręki i palców lewej ręki

Problemy z sercem – jakie badania wykonać?

Typowe objawy niewydolności krążenia nie nastręczają z reguły trudności w postawieniu diagnozy. Obrzęki kończyn dolnych różnicuje się z przewlekłą niewydolnością żylną, niedoborem białka, niedoczynnością tarczycy, niewydolnością nerek. Słabe krążenie krwi w znaczeniu osłabienia kończyn po wysiłku to efekt miażdżycy zarostowej kończyn dolnych.

Problemy z krążeniem w nogach wynikają wtedy z odcięcia dopływu krwi bogatej w tlen do kończyn. Objawami są bóle nóg z wyziębieniem i zanikiem tętna w typowych miejscach badania (grzbiet stopy). Wówczas leczenie zaburzenia krążenia obwodowego polega na założeniu protez do naczyń i stosowaniu leków przeciwpłytkowych lub heparyny, które korzystnie wpływają na przepływ krwi przez kończyny dolne.

To też może Cię zainteresować: Co oznacza przyspieszone bicie serca?

Leczenie polega na stosowaniu leków doustnych z kilku grup farmakologicznych i jest złożone. Celem jest utrzymanie prawidłowego rytmu serca (miarowy i zatokowy) oraz unikanie przewodnienia. Stosuje się leki moczopędne, efektywne leczenie nadciśnienia tętniczego i zwalczenie zaburzeń rytmu serca.

Ważne jest stosowanie leków obniżających cholesterol i nowoczesnych leków z grupy tzw. ACEI. Leczenie zabiegowe polega na naprawie wad zastawkowych, wszczepieniu urządzeń defibrylujących, ablacji (usuwaniu mechanicznym) zaburzeń rytmu serca.

To też może Cię zainteresować: Swędząca wysypka na rękach – przyczyny, leczenie

Jak poprawić złe krążenie krwi i jakie leki stosować?

Aby uzyskać poprawę i pobudzić przepływ krwi, pacjent powinien regularnie przyjmować leki na krążenie, unikać forsownego wysiłku fizycznego, nie dosalać posiłków, ograniczyć spożycie nadmiaru płynów (do 2000 ml/d), a w razie wzmożonego pragnienia zgłosić problem na kontrolnej wizycie, która powinna odbywać się regularnie co 2–3 miesiące.

Dieta powinna być uboga w sól (2 g/d), pozbawiona alkoholu i papierosów, bogata w warzywa, ubogotłuszczowa, o prawidłowej kaloryczności (2000–2500 kcal). Ważne jest leczenie częstych schorzeń współistniejących – cukrzycy, nadciśnienia i podwyższonego cholesterolu.

Bardzo istotny jest lekki lub umiarkowany wysiłek fizyczny, np. spacery, pływanie, krótki jogging, jazda na rowerze, ćwiczenia bierne aerobowe. Już 150 minut tygodniowo takiej aktywności znacząco poprawia krążenie krwi i wydłuża życie.

Czytaj również: Niedokrwienie kończyn dolnych – przyczyny, objawy, leczenie niedokrwienia nóg

Spożycie kawy 2–3 razy dziennie nie jest zabronione. Żylaki kończyn dolnych leczy się odpowiednio dobranymi pończochami elastycznymi oraz uniesieniem kończyn w czasie snu pod kątem 15–20 stopni. Tabletki na serce bez recepty zawierające minerały lub składniki pochodzenia naturalnego i zioła można stosować wspomagająco.

Na poprawę krążenia pomoże także redukcja stresu, stosowanie ćwiczeń relaksacyjnych, poświęcanie odpowiednio długiego czasu na wypoczynek w czasie snu.

Przeczytaj również: Ablacja serca – na czym polega, wskazania, bezpieczeństwo

Lekarz od krążenia? Kiedy iść do specjalisty?

Słabe krążenie krwi może więc oznaczać problemy z sercem (objawy daje choroba niedokrwienna, nadciśnienie tętnicze, wady zastawkowe) i wymaga przewlekłego leczenia, początkowo w oddziale chorób serca, następnie ambulatoryjnie (lekarz chorób wewnętrznych lub kardiolog ustali efektywne leczenie i skutecznie podpowie jak wzmocnić układ krążenia.

Objawy alarmujące, które powinny skłonić chorego do szybkiej diagnostyki to m.in.:

• szybkie i niemiarowe bicie serca,
• narastające zmęczenie pomimo odpoczynku,
• szybki, kilkudniowy przyrost masy ciała razem z obrzękami nóg,
• duszności wysiłkowe i spoczynkowe,
• ból w klatce piersiowej za mostkiem,
• krwioplucie,
• krwawienie po lekach na krzepnięcie,
• problemy z odżywianiem, niestrawność (obrzęki śluzówki jelita i żołądka),
• pogorszenie siły mięśniowej i spadek masy ciała.

Z kolei kłopoty z przepływem krwi w kończynach, czyli słabe krążenie w dłoniach i stopach, może być następstwem chorób naczyniowych.

Bibliografia:

• Marti C. N., Georgiopoulou V. V., Kalogeropoulos A. P., Acute heart failure: patient characteristics and pathophysiology. Curr. Heart Fail. Rep., 2013, 10: 427–433.
• Watson R. D., Gibbs C. R., Lip G. Y., ABC of heart failure. Clinical features and complications. Br. Med. J., 2000, 320: 236–239.
• Angadi S. S. i wsp., High-intensity interval training vs. moderate-intensity continuous exercise training in heart failure with preserved ejection fraction: a pilot study. J. Appl. Physiol. (1985), 2015, 119: 753–758.
• Paulus W. J., Tschöpe C., A novel paradigm for heart failure with preserved ejection fraction: comorbidities drive myocardial dysfunction and remodeling through coronary microvascular endothelial inflammation. J. Am. Coll. Cardiol., 2013, 62: 263–271.
• Dickstein K. i wsp., ESC guidelines for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure 2008: The Task Force for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure 2008 of the European Society of Cardiology. Developed in collaboration with the Heart Failure Association of the ESC (HFA) and endorsed by the European Society of Intensive Care Medicine (ESICM). Eur. J. Heart Fail., 2008, 10: 933–989.