Mikroangiopatia – przyczyny, objawy, leczenie mikroangiopatii cukrzycowej

Co to jest mikroangiopatia cukrzucowa?

Mikroangiopatia to tzw. choroba małych naczyń. W jej przebiegu dochodzi do uszkodzenia drobnych naczyń krwionośnych, których średnica jest mniejsza niż 100nm (nm = jedna milionowa milimetra). Choroba jest jednym z powikłań cukrzycy.

Ryzyko mikroangiopatii przy cukrzycy rośnie wraz z czasem trwania choroby. Może wystąpić w przebiegu wieloletniej cukrzycy typu 2 jak i cukrzycy typu 1. Ponadto, jej rozwojowi sprzyjają nieprawidłowe stężenia glikemii. Wysokie cukier (hiperglikemia), to jedna z podstawowych przyczyn mikroangiopatii. Badaniem pozwalającym w szybki sposób określić poziom wyrównania cukrzycy w ciągu ostatnich kilku miesięcy jest wskaźnik hemoglobiny glikowanej (HbA1c). Wartości powyżej 7 proc. świadczą o niedostatecznej kontroli glikemii, czego skutkiem może być rozwój powikłań cukrzycy. Ponadto wśród czynników ryzyka mikroangiopatii podczas cukrzycy wymienia się również predyspozycje genetyczne, nadciśnienie tętnicze, nikotynizm, zaburzenia gospodarki lipidowej.

Przeczytaj też: Pieczenie penisa – co może być przyczyną?

Mikroangiopatia – objawy retinopatii i nefropatii cukrzycowej

Mikroangiopatia w cukrzycy objawia się jako: uszkodzenie drobnych naczyń oczu (retinopatia cukrzycowa), uszkodzenie nerek (nefropatia cukrzycowa), uszkodzenie układu nerwowego (neuropatia). Symptomy mikroangiopatii w przebiegu cukrzycy często współtowarzyszą makroangiopatii, czyli uszkodzeniu dużych i średnich naczyń krwionośnych.

Retinopatia cukrzycowa to powikłanie oczne cukrzycy. Uszkodzeniu ulegają drobne naczynia siatkówki. Początkowo objawy są znikome i niezauważalne dla pacjenta. Z czasem chorzy skarżą się na pogorszenie jakości widzenia i ciemną plamkę w polu widzenia. Często choroba ma stabilny przebieg.

Nefropatia cukrzycowa to inaczej cukrzycowa choroba nerek. W jej wyniku dochodzi do uszkodzenia małych naczyń krwionośnych nerek. Konsekwencją może być trwałe upośledzenie funkcji tego narządu, które doprowadzi do dializ. W początkowym stadium choroby razem z moczem wydalane są albuminy, co nazywane jest albuminurią. Następnie pojawia się białkomocz. Ostatnia faza choroby to niewydolność nerek. Początkowo w przebiegu nefropatii cukrzycowej choroba nie daje żadnych dolegliwości. W bardziej zaawansowanym stadium dochodzi do zmniejszenia tolerancji wysiłku, obrzęków, wysokiego ciśnienia tętniczego krwi.

Polineuropatia w mikroangiopatii cukrzycowej

Polineuropatia cukrzycowa jest konsekwencją uszkodzenia komórek układu nerwowego. Objawia się jako:

• neuropatia czuciowa – czyli zaburzenia czucia dotyku, bólu, wibracji, temperatury. Ponadto w przebiegu neuropatii czuciowej dochodzi do bolesnych kurczów łydek, zmian troficznych na skórze, pieczenia, uczucia palenia i mrowienia stóp oraz dłoni.
• Neuropatia autonomiczna – dochodzi do uszkodzenia nerwów odpowiedzialnych za prawidłową pracę narządów wewnętrznych. Objawy neuropatii autonomicznej, to m.in. zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego, hipotensja ortostatyczna (omdlenia), zaburzenia czynności pęcherza moczowego, zaburzenia wzwodu, nieświadomość hipoglikemii, zaburzenia potliwości.
• Neuropatia ruchowa – uszkodzeniu ulegają nerwy odpowiedzialne za kontrolę pracy mięśni. W wyniku neuropatii ruchowej dochodzi do zaniku mięśni i zaburzenia ich pracy.

Szczególnym powikłaniem cukrzycy jest zespół stopy cukrzycowej. Przyczyną choroby często jest współistnienie zmian neuropatycznych i naczyniowych. Objawia się jako przewlekłe zakażenie, owrzodzenie i destrukcja tkanek stopy. Nieleczona stopa cukrzycowa prowadzi do trwałych deformacji, martwicy, a nawet amputacji.

Jak wygląda leczenie mikroangiopatii cukrzycowej?

Leczenie mikroangiopatii przy cukrzycy polega przede wszystkim na właściwej kontroli glikemii. Prawidłowe stężenia glukozy we krwi obniżają ryzyko wystąpienia powikłań cukrzycy. Ponadto ważne jest, aby utrzymywać optymalne wartości ciśnienia tętniczego (leczenie nadciśnienia tętniczego), leczyć zaburzenia gospodarki lipidowej oraz zaprzestać palenia papierosów. Retinopatia cukrzycowa niekiedy wymaga laseroterapii siatkówki (czyli fotokoagulacji). Zabieg zapobiega ewentualnemu odwarstwieniu siatkówki.

Leczenie nefropatii cukrzycowej zależy od stadium choroby. Często konieczna jest współpraca lekarzy kilku specjalizacji – nefrologa i diabetologa. Początkowe stadia choroby wymagają farmakoterapii. Kiedy dojdzie do niewydolności nerek, niekiedy konieczne jest włączenie dializoterapii.

Leczenie neuropatii cukrzycowej jest objawowe. W leczeniu bólu neuropatycznego stosuje się m.in. takie leki jak gabapentynę, pregabalinę, kwas liponowy. Zespół stopy cukrzycowej wymaga długiego, często wielomiesięcznego leczenia. Bardzo ważne jest odciążanie chorej kończyny, regularna zmiana opatrunków. W przypadku zakażenia rany konieczna jest antybiotykoterapia.