Dieta żołądkowa – co jeść, a czego unikać przy chorym żołądku?

Dieta żołądkowa – czego unikać?

Dieta żołądkowa to sposób odżywiania wskazany przy refluksie, chorobie wrzodowej i nadkwasocie. Właściwe odżywianie jest niezbędnym uzupełnieniem leczenia farmakologicznego, wspomaga i przyspiesza terapię. Dzięki wyeliminowaniu produktów i potraw pobudzających wydzielanie soku żołądkowego, dieta lekkostrawna zmniejsza dolegliwości związane z tymi chorobami.

Dieta żołądkowa, to dieta łatwostrawna z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego. U każdego pacjenta problemy mogą nasilać nieco inne produkty, ale zawsze należy wykluczyć z diety:

• mocne rosoły i buliony, esencjonalne wywary warzywne i grzybowe;
• galarety;
• potrawy pikantne i słone, ostre przyprawy;
• kwaśne owoce, jak pomarańcze, grejpfruty, kiwi, owoce ciężkostrawne, jak wiśnie, czereśnie, gruszki;
• produkty marynowane (np. ogórki konserwowe, papryka w occie) lub wędzone;
• napoje gazowane, kwaśne, nierozcieńczone soki owocowe lub warzywne;
• kawę naturalną i mocną herbatę;
• napoje alkoholowe, szczególnie kwaśne lub słodkie.

Zobacz też: Najlepsze wiosenne warzywa i zioła na odchudzanie

Czego jeszcze nie jeść przy chorym żołądku?

Na zmniejszenie dolegliwości towarzyszących problemom żołądkowym korzystnie wpływa ograniczenie spożycia błonnika pokarmowego. Wywołuje on mechaniczne podrażnienie błony śluzowej żołądka, co powoduje nieprzyjemne objawy, takie jak uczucie ciężkości, gniecenie i wzdęcia. Z jadłospisu trzeba wykluczyć razowe pieczywo i makarony, grube kasze, brązowy ryż, czasem też surowe owoce i warzywa.

U niektórych osób w diecie wrzodowej możliwe jest jedzenie tylko gotowanych lub pieczonych warzyw i owoców. Najczęściej należy zrezygnować z warzyw wzdymających i ostrych: kapustnych, strączkowych, cebuli, czosnku, porów, szparagów, rzepy, kalarepy czy rzodkiewki. Co ciekawe, bardzo wiele osób cierpiących na dolegliwości żołądkowe nie może spożywać pomidorów i przetworów pomidorowych. Nie wiadomo do końca, jakie jest tego podłoże.

Dieta żołądkowa – co jeść?

W diecie przy nadkwasocie bardzo ważne jest białko, którego ilość warto nieco zwiększyć. Białko powoduje wiązanie nadmiaru kwasu solnego w żołądku, który podrażnia jego ściany. Działa też osłonowo na błony śluzowe. Ważne, aby było to białko pełnowartościowe, pochodzenia zwierzęcego. Najbardziej wskazane są:

• twarogi;
• mleko;
• jaja;
• drób i ryby słodkowodne.

Nie bez znaczenia są również lekkostrawne tłuszcze, które hamują wydzielanie kwasu solnego i zmniejszają motorykę żołądka. Szczególnie poleca się masło i śmietankę, jednak, mimo że w diecie żołądkowej działają korzystnie, powodują zwiększenie ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego, dlatego ich ilości powinny być umiarkowane. Obok tłuszczów zwierzęcych w diecie lekkostrawnej powinny znaleźć się oleje roślinne, które zawierają nienasycone kwasy tłuszczowe i obniżają cholesterol, np. olej lniany, olej rzepakowy i oliwa z oliwek.

Dieta przy refluksie, dieta wrzodowa, dieta przy nadkwasocie

Komponując dietę żołądkową, warto uwzględnić produkty lekkostrawne, które nie obciążą nadmiernie układu pokarmowego. Pokarmy najbardziej wskazane w diecie przy refluksie, nadkwasocie i wrzodach to:

• jasne pieczywo, jasne makarony i drobne kasze;
• chude mleko i nabiał (oprócz kwaśnej śmietany);
• chude mięsa: cielęcina, królik, kurczak, indyk;
• chude ryby, np. dorsz, mintaj, flądra;
• masło, śmietanka, oleje roślinne;
• młode warzywa (czasem koniecznie gotowane lub przecierane);
• dojrzałe owoce niekwaśne bez skórki i pestek;
• woda niegazowana, słabe herbaty, napoje mleczno-owocowe i mleczno-warzywne.

Dieta lekkostrawna – zalecenia żywieniowe

W lekkostrawnej diecie żołądkowej ważne jest nie tylko, co jemy, ale i jak jemy. Posiłki powinny być spożywane często, co 2–3 godziny, najlepiej o podobnych porach. Kolację należy jadać około 3 godziny przed snem, a w przypadku diety przy refluksie nawet 4 godziny przed snem. Im bardziej opróżniony żołądek, tym mniejsze ryzyko cofania się treści pokarmowych i dostawania się kwasów żołądkowych do przełyku.

Objętość posiłków powinna być nieduża. Kończąc jedzenie, należy czuć lekki niedosyt. Pusty żołądek ma przeciętnie rozmiar luźno ściśniętej pięści. Wielokrotne przekraczanie tej objętości powoduje duże obciążenie żołądka i rozciąganie jego ścian. Przepełniony narząd dąży do jak najszybszego opróżnienia. Żeby wspomóc ten proces, zwiększa się wydzielanie soku żołądkowego, a co za tym idzie, nasilają się dolegliwości.

Ważna jest temperatura potraw. Posiłki nie powinny być bardzo zimne ani gorące. Chroni to błony śluzowe żołądka przed przekrwieniem. Aby oszczędzić sobie bólu żołądka, jedzmy powoli, w spokojnej atmosferze. Konsumowanie pokarmów w pośpiechu i w stresie nasila ból, skurcze i odbijanie. Warto pamiętać, że im mniej powietrza połkniemy, tym lepiej z trawieniem poradzi sobie twój przewód pokarmowy. Dobrze, żeby posiłki miały nieco papkowatą konsystencję. Dzięki temu ograniczysz żucie, które potęguje wydzielanie kwasów żołądkowych. Polecane techniki kulinarne w diecie łatwostrawnej to gotowanie, gotowanie na parze, duszenie i pieczenie bez wcześniejszego obsmażania. Należy zrezygnować ze smażenia, a zalecane tłuszcze dodawać do potrawy na końcu na surowo.

Dieta żołądkowa w zaostrzeniu dolegliwości

W okresie zaostrzenia objawów choroby refluksowej lub wrzodowej należy restrykcyjnie przestrzegać zasad diety łatwostrawnej z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego. Posiłki powinny mieć małą objętość, papkowatą konsystencję i temperaturę pokojową. Warzywa i owoce można spożywać tylko dojrzałe, ugotowane i przetarte, a ponadto należy wykluczyć produkty wysokobłonnikowe.

Bezwzględnie należy zrezygnować z obsmażania, a potrawy przygotowywać gotowane w wodzie lub na parze. Na łagodzenie objawów dobrze wpływa szklanka mleka lub wody wysokowapniowej o pH zasadowym. Osoby, które przyjmują leki z bizmutem muszą jednak uważać na mleko i jego przetwory, ponieważ bizmut w połączeniu z białkami mleka traci swoje właściwości lecznicze. Gdy następuje remisja choroby, można stopniowo rozszerzać dietę lekkostrawną. Trzeba pamiętać, że jedzenie potraw tłustych, ciężkostrawnych, ostrych i kwaśnych, a także picie alkoholu jest przyczyną ponownego wywołania silnych dolegliwości żołądkowych.

W szybszej rekonwalescencji i ograniczeniu problemów z żołądkiem bardzo istotny jest styl życia. Osoby otyłe lub z nadwagą powinny ograniczyć kaloryczność diety i dążyć do prawidłowej masy ciała. Ważna jest codzienna aktywność fizyczna, jednak należy unikać bardzo dużego wysiłku. Na początek odpowiednie będą spacery, marsze lub basen. Warto zrezygnować z palenia papierosów i maksymalnie ograniczyć picie alkoholu. Szczególnie osoby cierpiące na refluks powinny unikać leżenia po posiłkach i spać w pozycji półsiedzącej.