Zapalenie żołądka – jak leczyć – leki, dieta, domowe sposoby

Co to jest zapalenie żołądka?

Zapalenie żołądka charakteryzuje się ubytkami w błonie śluzowej, co powoduje drażnienie dalszych warstw ściany żołądka, mięśniówki przez substancje dostające się z pokarmem lub przez kwas solny. Duże stężenie kwasu solnego działa uszkadzająco na tkanki. Podrażniony żołądek powoduje ból, uczucie pieczenia i palenia.

Zapalenie żołądka możemy podzielić na ostre i przewlekłe. Ostre zapalenie żołądka najczęściej powodowane jest przez:

• leki przeciwbólowe (niesteroidowe leki przeciwzapalne),
• alkohol (podrażnia śluzówkę żołądka, nasila objawy refluksu),
• żółć – powodowane zarzucaniem żółci, w terminologi medycznej znane jako żółciowe zapalenie żołądka,
• toksyny pochodzące z zewnątrz organizmu,
• silny stres,
• chemioterapię,
• zakażenie Helicobacter pylori.

Przewlekłe zapalenie żołądka (gastritis chronica) spowodowane jest procesami autoimmunologicznymi, czyli związanymi z układem odpornościowym, przewlekłym zakażeniem H. pylori, ciągłym drażnieniem błony śluzowej żołądka lekami przeciwbólowymi bądź kwasami żółciowymi.

Czytaj również: Leki na wymioty – jakie wybrać?

Jakie są objawy zapalenia żołądka?

Pacjenci skarżą się na bóle zlokalizowane w środkowym nadbrzuszu. Ból żołądka i powyżej pęka pochodzi z podrażnienia zakończeń nerwowych, może mieć charakter pieczenia bądź. Część pacjentów twierdzi, że odczuwa silne kłucie w żołądku i tak zwany ból w dołku. Często towarzyszą mu nudności i wymioty. Zazwyczaj pojawiają się one rano lub do godziny po spożytym posiłku. Chorzy tracą apetyt, skarżą się na odbijanie.

W zakażeniach spowodowanych Helicobacter pylori bardzo często długo nie odczuwa się żadnych dolegliwości, po czym występują ty[owe objawy przewlekłego zapalenia żołądka.

W ostrym krwotocznym zapaleniu żołądka w wyniku powstania licznych nadżerek żołądka dochodzi do krwawienia, co objawia się smolistymi stolcami i fusowatymi wymiotami lub wymiotami z domieszką krwi.

Przeczytaj też: Ból brzucha po alkoholu

Zapalenie żołądka i gastroskopia

Wywiad chorobowy dostarcza informacji niezbędnych do podjęcia właściwego sposobu postępowania i leczenia zapalenia żołądka. Konieczne jest wykonanie badania obrazowego, w tym przypadku gastroskopii, która uwidoczni zmiany w błonie śluzowej. Jest to badanie nieprzyjemne, polegające na wprowadzeniu przez jamę ustną i przełyk elastycznego przewodu do żołądka i dwunastnicy w znieczuleniu miejscowym.

Badanie trwa krótko, około 3–5 min. Czasami po badaniu może wystąpić ból gardła, który ustępuje po kilku godzinach. W trakcie wykonywania gastroskopii może być konieczne pobranie wycinków do badania histopatologicznego i cytologicznego.

Innym badaniem jest pH-metria, która opiera się na całodobowym badaniu wartości pH w żołądku.

Przeczytaj: Wymiotowanie żółcią – co oznacza?

Jak leczyć zapalnie żołądka?

W każdym przypadku należy się zastanowić jaka przyczyna wywołuje zapalenie błony śluzowej żołądka. Leczenie jest nakierowane na usunięcie tej przyczyny i zmniejszenie wydzielania kwasu solnego, który podrażnia zmienioną zapalnie śluzówkę.

Leki na żołądek zmniejszające wydzielanie kwasu solnego to:

• inhibitory pompy protonowej, np. omeprazol, pantoprazol (najczęściej stosowane leki),
• antagoniści receptora H2, np. ranitydyna, cymetydyna.

Stałe przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych z powodu różnych dolegliwości, zespołów bólowych wymaga dołączenia leków ochraniających śluzówkę żołądka i zmiany leku przeciwbólowego na jak najmniej toksyczny.

W żółciowym zapaleniu żołądka można zastosować kwas alginowy ze związkami glinu, który tworzy w żołądku galaretowaty żel i chroni żołądek przed kwaśną treścią. Leki neutralizujące – związki glinu i magnezu – zmniejszają kwaśność poprzez chemiczne wiązanie kwasu solnego i doraźnie zmniejszają dolegliwości. Należy pamiętać przy tym, że mogą utrudniać wchłanianie z przewodu pokarmowego innych leków. Leki osłaniające, które chronią błonę śluzową przed kwasem żołądkowym poprzez ścisłe przyleganie do ściany żołądka, to cytrynian potasowo-bizmutowy i sukralfat.

W zakażeniu bakterią Helicobacter pylori wskazane jest zastosowanie leczenia specjalistycznego, polegającego na przyjmowaniu dwóch antybiotyków i inhibitora pompy protonowej przez 7 dni. Leczenie to określa się jako eradykację Helicobacter pylori.

Krwotoczne zapalenie żołądka może powodować dużą utratę krwi, dlatego należy jak najszybciej zgłosić się do szpitalnego oddziału ratunkowego, ponieważ jest to stan groźny dla życia. Wskazane jest uzupełnienie składników krwi, zatamowanie krwawienia i dożylne podanie inhibitora pompy protonowej.

Istotnym problemem jest chemioterapia, której nie należy przerywać, aby osiągnąć jak najbardziej radykalne wyeliminowanie komórek nowotworowych z organizmu. Do momentu zakończenia terapii należy leczyć objawowo uciążliwe dla chorych działania niepożądane. Przed planowaną chemioterapią można włączyć już profilaktycznie inhibitory pompy protonowej w jak najmniejszych skutecznych dawkach.

Dieta przy zapaleniu żołądka

Ważna jest dieta, w której unikamy produktów zwiększających wydzielanie kwasu solnego: alkoholu, kofeiny zawartej w kawie i napojach energetyzujących, przypraw takich, jak goździki, kminek czy gorczyca.

Dieta na chory żołądek powinna być lekkostrawna. Posiłki należy gotować lub dusić. Smażone potrawy nasilają dolegliwości. Zakazane są wszelkie ostre przyprawy i marynowane w occie przekąski. Dodatki te zwiększaj wydzielanie kwasu solnego w żołądku, a tym samym nasilają objawy powodując silny ból żołądka po jedzeniu. Dieta jest podobna do tej stosowanej w przypadku refluksu żołądka. Unikać należy ciemnego pieczywa, kasz, czekolady i słodyczy. Niewskazane są słodkie napoje.

Dieta przy zapaleniu żołądka zakłada przyrządzanie posiłków na bazie gotowanych warzyw i mięsa. Najlepsza będzie gotowana cielęcina, mięso z indyka. Dobrym rozwiązaniem będą zupy, zwłaszcza konsystencji kremu i przecieru z małą zawartością tłuszczu. Dolegliwości nie powinny się nasilać po białym pieczywie i jasnych makaronach.

Jeżeli zapalenie żołądka spowodowane jest nadmiernym spożyciem napojów alkoholowych, zaleca się ich odstawienie. Przy długotrwałym stresie wskazane jest stosowanie leków zmniejszających ilość kwasu żołądkowego i w miarę możliwości zmianę stylu życia.