Dieta w przewlekłym zapaleniu trzustki – co jeść przy chorej trzustce?

Przewlekłe zapalenie trzustki – przyczyny chorej trzustki

Przewlekłe zapalenie trzustki to choroba, w której dochodzi do zwłóknienia i stopniowego zaniku tkanki gruczołowej, przez co narząd stopniowo traci zdolność wydzielania enzymów trzustkowych. Prowadzi to do upośledzenia trawienia wszystkich składników pokarmowych oraz do cukrzycy. Przyczyną ok. 80 proc. przypadków przewlekłego zapalenia trzustki jest nadużywanie alkoholu. Choroba może rozwijać się także w następstwie niewyleczonego ostrego zapalenia trzustki, kamicy i przewlekłych stanów zapalnych dróg żółciowych,a także stanów chorobowych utrudniających odpływ soku trzustkowego i żółci.

Zobacz również: Gdzie boli trzustka?

Powodem stanu zapalnego bywa także podrażnienie trzustki (dna narządu) przez wrzody żołądka. Problemy z trzustką inicjują ponadto schorzenia autoimmunologiczne czy wady rozwojowe gruczołu. Objawy chorej trzustki pojawiają się również na skutek stosowanie nieodpowiedniej diety. Przy zapaleniu trzustki istnieje podejrzenie, że winny jest wysokokaloryczny jadłospis z dużą zawartością białka i tłuszczów. Jednocześnie dieta przy chorej trzustce stanowi ważny element leczenia choroby.

Objawy zapalenia trzustki – jak rozpoznać problemy z trzustką?

Przewlekłe zapalenie trzustki jest trudne do zdiagnozowania, ponieważ objawy problemów z trzustką są niespecyficzne. Najbardziej typowy jest ból trzustki odczuwany jako ból w prawym podżebrzu. U chorego występuje także brak łaknienia, nudności i wzdęcia. Dodatkowo pojawiają się:

• stany podgorączkowe,
• złe samopoczucie po tłustych pokarmach,
• biegunka i cuchnące stolce tłuszczowe,
• osłabienie,

W przewlekającym się zapaleniu trzustki objawem jest także utrata masy ciała. Tym ważniejsze jest przestrzeganie zasad diety trzustkowej.

Zobacz też: Migdały – właściwości, zastosowanie

Dieta w przewlekłym zapaleniu trzustki – zasady jadłospisu diety trzustkowej

Kiedy boli trzustka i występują inne objawy wskazujące na stan zapalny narządu, konieczna jest zmiana nawyków żywieniowych. Dieta na trzustkę ma na celu odciążenie pracy gruczołu podczas trawienia pokarmów. Czasem niezbędne jest wprowadzenie preparatów zawierających trawienne enzymy trzustkowe. Dieta trzustkowa to dieta łatwostrawna, ze zwiększoną ilością energii, ubogotłuszczowa i ubogobłonnikowa. W związku z rozwojem zespołu złego wchłaniania jelitowego i częstym niedożywieniem chorych niezbędne jest zwiększenie ilości kalorii.

Dieta w zapaleniu trzustki powinna składać się w 50 proc. z węglowodanów, 30 proc. z białka i 20 proc. z tłuszczu. Ilość tłuszczu w codziennym jadłospisie nie powinna przekraczać 50 g. Zaleca się zwiększenie białka do 1–1,5 g/kg masy ciała. Głównym źródłem energii są węglowodany ze źródeł ubogich w błonnik.

Dieta w chorobach trzustki całkowicie zakazuje picia alkoholu. Posiłki należy spożywać regularnie, 5 razy dziennie. Należy unikać smażenia, szczególnie w głębokim tłuszczu i panierkach. Ewentualnie dopuszczalne jest smażenie bez tłuszczu na patelni teflonowej lub grillowej. Zalecane techniki kulinarne to gotowanie, gotowanie na parze, duszenie bez wcześniejszego obsmażania, pieczenie w folii i pergaminie bez dodatku tłuszczu. Tłuszcze dozwolone należy dodawać na surowo do gotowych potraw i usuwać tłuszcz widoczny z produktów, np. obkrajać wędliny i ściągać skórę z drobiu. Zupy można przygotowywać na wywarach warzywnych. Trzeba unikać mocnych wywarów z mięsa, grzybów i kości, zasmażek oraz zagęszczania śmietaną.

To też może Cię zainteresować: Zielony mocz – przyczyny

W diecie przy zapaleniu trzustki warzywa i owoce są wskazane w postaci gotowanej, rozdrobnionej, jako przeciery i soki. Można je jeść także na surowo, jeśli nie powodują dolegliwości bólowych. Należy zrezygnować z warzyw i owoców wzdymających, np. kapusty, cebuli, pora, suchych nasion roślin strączkowych, czereśni, śliwek. Jadłospis przy chorej trzustce ogranicza ostre przyprawy, wyklucza gotowe sosy, zupki w proszku i inne produkty instant. U osób z cukrzycą trzeba zrezygnować z cukrów prostych, wykluczyć cukier, miód, dżemy, syropy i soki owocowe.

Co jeść w zapaleniu trzustki – produkty zalecane

U pacjentów, u których zdiagnozowano przewlekłe zapalenie trzustki, dieta powinna bazować na produktach lekkostrawnych. Zaleca się jedzenie płatków owsianych i kukurydzianych, białego ryżu, makaronów, kaszy manny, jęczmiennej oraz perłowej, a także chleba pszennego. W jadłospisie może pojawić się cielęcina, chuda wołowina, jagnięcina, kurczak, indyk, dziczyzna, królik, zając, wędliny drobiowe, szynka bez tłuszczu.

Dieta trzustkowa zakłada spożywanie chudych i półtłustych ryb, zup na wywarze warzywnym i chudego rosołu. Na talerzu w ograniczonej ilości mogą pojawić się masła, margaryny miękkie, oleje roślinne (np. rzepakowy, lniany) oliwa z oliwek. W chorobach trzustki zalecane jest również jedzenie warzyw. Dozwolone są młode marchewki, młoda kalarepa, szparagi, kalafior, szpinak, rzodkiewka, buraki, seler, pomidory i ogórki bez skórki, pieczarki, sałata zielona, bakłażany, cukinia, koper włoski, natka pietruszki, brokuły, dynia. Jeśli chodzi o owoce – obrane jabłka i gruszki, banany, pomarańcze, mandarynki, grejpfruty, truskawki, maliny, jeżyny, melony, kiwi, brzoskwinie, morele, kompoty owocowe.

Przy chorej trzustce nabiał także jest wskazany. Można pić mleko chude, maślankę, kefir, jogurt. Zaleca się chudy twaróg do 3 proc. tłuszczu, i w małych ilościach kwaśną śmietanę 10 proc. tłuszczu. Warto uwzględnić także łagodne zioła na trzustkę, takie jak bazylia, majeranek, tymianek, kminek, koper włoski, goździki, cynamon, ziele angielskie, przecier pomidorowy, ketchup.

Do picia zalecana jest czarna herbata, słaba kawa ziarnista, soki owocowe i warzywne, koktajle mleczne, herbaty ziołowe, woda mineralna.

Czytaj również: Zielony stolec – co oznacza zielony kał u dorosłych i dzieci?

Czego nie jeść, kiedy boli trzustka przy zapaleniu?

Objawy chorej trzustki powinny skłonić do eliminacji z codziennego jadłospisu produktów, takich jak:

• gruboziarniste kasze, chleb i bułki pełnoziarniste, torty, ciasto francuskie, wyroby cukiernicze, słodycze,
• tłuste mięso wołowe, wieprzowe, baranie, mięso mocno peklowane, mięso mocno przypieczone, panierowane, kaczka, gęś, podroby, tłuste oraz mocno wędzone gatunki wędlin i kiełbas, pasztety, pasztetowa, salceson, parówki, kaszanka,
• ryby tłuste, tuńczyk w oleju, sardynki w oleju,
• tłusty rosół, sosy tłuste, zasmażki, wywary z kości, tłustego mięsa,
• smalec, łój, słonina, margaryny twarde,
• cebula surowa i zarumieniona na tłuszczu, kapusta biała, czerwona, włoska, przede wszystkim w połączeniu z cebulą, tłuszczem, groch, fasola,
• tłuste mleko, tłusty twaróg, sery topione, żółte, pleśniowe, fromage,
• niedojrzałe owoce, czereśnie, śliwki, agrest, porzeczki, jabłka i gruszki ze skórą, orzechy, migdały,
• ostra musztarda, pieprz, pieprz cayenne, chili, curry, papryka w większych ilościach, majonez, czosnek.