Tran – jak działa, na co pomaga, właściwości

Czym jest tran?

Tran jest to płynny tłuszcz o charakterystycznym smaku i zapachu, który pozyskuje się z wątroby ryb i ssaków morskich przez stosowanie różnych zabiegów, które mają na celu zniszczenie struktury komórek wątroby oraz wydobycie i oczyszczenie lipidów. Cały ten proces musi być prowadzony w łagodnych warunkach, aby zniszczeniu nie uległy witamina A i D.

Tran dostępny jest na rynku najczęściej w postaci kapsułek jako suplement diety, bogaty w kwasy tłuszczowe omega-3 i witaminy A i D. Tran, z uwagi na zawartość kwasów tłuszczowych omega-3, a także witamin rozpuszczalnych w tłuszczach:

• wspomaga prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego,
• wspomaga prawidłową pracę serca,
• wpływa na wzrok i budowę kości.

Liczne zalety tranu sprawiają, że jest on świetnym suplementem diety, który pozytywnie wpływa na organizm człowieka.

Jak tran wpływa na zdrowie i odporność?

Zawartość w tranie wartościowych składników wspomaga prawidłowe funkcjonowanie organizmu.

Warto zwrócić uwagę na kwas omega-3. Jest to kwas alfa-linolenowy, z którego w organizmie człowieka powstaje kwas eikozapentaenowy (EPA) i dokozaheksaenowy (DHA). Ich pozytywne działanie polega m.in. na wzmacnianiu odporności – hamują i łagodzą intensywność reakcji zapalnych i alergicznych.

Ponadto:

• kwasy omega-3 korzystnie działają na modyfikację składu cholesterolu – obniżają niekorzystną frakcję cholesterolu LDL, a przez to podwyższają jego korzystną frakcje HDL; dzięki temu zmniejsza się ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych i skłonność do powstawania zakrzepów;
• kwasy omega-3 normalizują ciśnienie krwi i usprawniają pracę serca oraz wpływają na prawidłowe funkcjonowanie narządu wzroku;
• kwasy omega-3 są elementem struktur błon komórkowych centralnego układu nerwowego, przez co zmniejszają ryzyko zaburzeń prawidłowego funkcjonowania mózgu i układu nerwowego;
• badania wykazały, że związki, które w organizmie powstają z kwasów omega-3, hamują wzrost komórek nowotworowych i tworzenie wolnych rodników;
• kwasy omega-3 wpływają korzystnie na skórę i działają leczniczo w przypadku schorzeń skórnych (np. przy atopowym zapaleniu skóry);
• kwasy omega-3 obniżają podatność na depresję i poprawiają nastrój;
• w profilaktyce osteoporozy zaleca się dostarczanie odpowiedniej ilości wapnia i witaminy D; oprócz tego badania dowiodły, że kwasy omega-3 wykazują korzystne działanie na metabolizm kości.

Jakie witaminy zawiera tran?

Tran jest często stosowany przy niedoborach witaminy A i D, jak również przy krzywicy. Zawartość tych witamin ułatwia przyswajanie wapnia, przez co tran wpływa pozytywnie na stan kośćca – szczególnie polecany jest dzieciom (kiedy młody organizm wzrasta) oraz osobom starszym, narażonym na osteoporozę.

Witamina A ma działanie antyoksydacyjne, wpływa na funkcje rozrodcze organizmu, istotnie wpływa na stan skóry, włosów i paznokci, bierze udział w procesach widzenia, regeneracji komórek skóry i nabłonka (w tym nabłonka dróg oddechowych), co wzmacnia odporność i chroni przed wirusami i bakteriami.

Z kolei zawartość w tranie witaminy D, oprócz wpływu na kości i zęby, zwiększa naturalną odporność organizmu i reguluje reakcje układu immunologicznego.

Obecna w tranie witamina E jest przeciwutleniaczem i chroni przed działaniem wolnych rodników. Korzystnie wpływa na cerę oraz obniża poziom cholesterolu. Jej niedobór może przejawiać się drażliwością i zmniejszoną koncentracją, gorszym gojeniem się ran oraz starzeniem się skóry. Dlatego tran zalecany jest między innymi kobietom w okresie menopauzy.

Tran w kapsułkach i tran do picia

Aby organizm prawidłowo wzrastał i rozwijał się, niezbędna jest odpowiednia dieta, która dostarczy wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Tran jest dobrym rozwiązaniem dla uzupełnienia składników odżywczych i wzmocnienia organizmu. Wskazaniem do jego stosowania jest:

• okres zwiększonego zapotrzebowania i wzrostu,
• dieta uboga w witaminy A, D i E oraz wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3,
• poprawa kondycji skóry i włosów.

Jest on także polecany w tych porach roku, kiedy odporność organizmu maleje, ponieważ kwasy tłuszczowe w nim zawarte regulują pracę układu odpornościowego. Także w okresach zwiększonej pracy fizycznej i umysłowej, gdyż kwasy omega-3 są składnikiem komórek nerwowych i korzystnie wpływają na pracę mózgu.

Tran obecnie dostępny jest najczęściej w postaci żelowych kapsułek bez smaku, o smaku owocowym lub miętowym, co znacznie ułatwia jego przyswajanie i nie trzeba go już kojarzyć z tłustym płynem o nieprzyjemnym zapachu i smaku. Warto wziąć pod uwagę wszystkie jego zalety i pozytywny wpływ na organizm, gdyż zawiera cenne tłuszcze i witaminy.

Jak prawidłowo stosować tran?

Tran mogą stosować dzieci, dorośli oraz osoby starsze. Szczególnie jednak zaleca się jego przyjmowanie pacjentom, którzy mają zwiększone zapotrzebowanie na substancje zawarte w tranie. Powinny po niego sięgać:

• dzieci i młodzież, zwłaszcza w okresie dojrzewania, któremu towarzyszy intensywny wzrost; tran dla dzieci dostępny jest w postaci zawiesin o smaku dobrze tolerowanym przez maluchów, a także w postaci kapsułek;
• osoby osłabione i w trakcie rekonwalescencji;
• osoby w podeszłym wieku;
• osoby narażone na przewlekły stres;
• osoby uzależnione lub nadużywające alkoholu lub papierosów;
• pacjentki w okresie menopauzy.

Należy pamiętać, by ostrożnie stosować tran w połączeniu z innymi preparatami będącymi źródłem witaminy A lub D i nie spożywać większych niż zalecane ilości preparatu. Nadmierne spożywanie może doprowadzić do hiperwitaminozy, czyli przedawkowania tych witamin, co wiąże się z występowaniem objawów, które mogą mieć przykre konsekwencje dla zdrowia.

U pacjentów z chorobami przewlekłymi, którzy zażywają na stałe leki, stosowanie tranu zawsze należy skonsultować z lekarzem, by uniknąć działań niepożądanych oraz interakcji. Tran dla dzieci w płynie musi być przechowywany w lodówce. Wysoka temperatura oraz promienie słoneczne działają niszcząco na strukturę dobroczynnych kwasów tłuszczowych zawartych w tranie.

Czysty tran nie smakuje dobrze i pozostawia niesmak w ustach. Dobrym sposobem jest zatem spożywanie go w trakcie posiłku. Dostępny jest również tran w postaci kapsułek lub preparatów smakowych, który jest chętnie przyjmowany przez dzieci.

współpraca: lek. Marta Cygoń-Pawlicka