Swędzenie okolic intymnych – jakie mogą być przyczyny?

Przyczyny swędzenia okolic intymnych

O swędzeniu stref intymnych mówimy wtedy, gdy dotyczy skóry okolicy sromu, krocza i odbytu. Dolegliwość ta może mieć różne nasilenie, od łagodnych objawów, aż po takie, które zakłócają sen, relaks i wypoczynek, a także utrudniają wykonywanie codziennych czynności. Świąd nie sprzyja, a czasem nawet uniemożliwia współżycie – zwłaszcza, jeżeli towarzyszą mu dodatkowe objawy, jak np.: upławy czy nieprzyjemny zapach z pochwy. Większość stanów powodujących swędzenie pochwy i sromu można szybko zdiagnozować oraz wdrożyć odpowiednie leczenie. Niemniej, niektóre z nich wymagają dłuższej diagnostyki.

Swędzenie okolic intymnych jest objawem wywoływanym przez spektrum przyczyn. Dzięki starannemu wywiadowi lekarskiemu i szczegółowemu badaniu ustala się rozpoznanie, a także dobiera odpowiednie leczenie.

Przeczytaj też: Nieprzyjemny zapach moczu – przyczyny

Wśród najczęstszych przyczyn swędzenia okolic intymnych należy wyróżnić:

• podrażnienie stref intymnych (odzież, kosmetyki),
• zapalenie pochwy i sromu o różnej etiologii: bakteryjnej, grzybiczej i wirusowej,
• choroby pasożytnicze, w tym rak sromu,
• choroby nienowotworowe sromu,
• nowotwory sromu,
• inne przyczyny, w tym także choroby skóry, reakcje alergiczne i schorzenia ogólnoustrojowe.

Przeczytaj również: Świerzb, objawy, przyczyny, leczenie

Podrażnienie stref intymnych

Mechaniczne podrażnienie stref intymnych wynika z noszenia niedopasowanej bielizny, która powodując otarcia, staje się miejscem inwazji bakterii przez uszkodzoną skórę, w wyniku czego dochodzi do rozwoju miejscowego stanu zapalnego wywołującego świąd. Noszenie bielizny z syntetycznych i nieprzewiewnych materiałów również może prowadzić do rozwoju infekcji intymnych, ponieważ stwarza warunki do namnażania się bakterii.

Chemiczne podrażnienia stref intymnych spowodowane są stosowaniem silnie perfumowanych środków myjących do całego ciała lub higieny intymnej. Wywołują je także lubrykanty, dezodoranty do higieny intymnej, kremy antykoncepcyjne i inne środki zawierające dużą ilość substancji zapachowych.

Przeczytaj też: Pękająca skóra na palcach – jak temu zaradzić?

Zapalenie pochwy i sromu

Grzybicze i bakteryjne zapalenie pochwy i sromu może być przyczyną świądu okolic intymnych. Za przykre dolegliwości mogą odpowiadać także infekcje wirusowe.

Infekcje grzybicze pochwy i sromu

Nasilony świąd pochwy szczególnie często towarzyszy drożdżycy pochwy i sromu. Infekcji tego typu towarzyszą białe, kłaczkowate upławy przylegające do ścian pochwy czy powierzchni sromu. Jest to dość typowa przyczyna swędzenia okolic intymnych w okresie ciąży. Także cukrzyca, antybiotykoterapia oraz zaburzenia hormonalne predysponują do tego typu zapaleń.

Przeczytaj: Krostki na wargach sromowych – co to za choroba?

Infekcje bakteryjne pochwy i sromu

Swędzenie może być jednym z objawów bakteryjnego zapalenia pochwy. Dochodzi do niego, kiedy stan zapalny powodowany jest dysproporcją w ilości prawidłowej flory bakteryjnej w stosunku do nietypowych drobnoustrojów. W jej wyniku namnaża się patologiczna flora beztlenowa. Produkuje ona specyficzne związki chemiczne, takie jak: aminy biogenne, które odpowiadają za charakterystyczny nieprzyjemny zapach z pochwy. Typowo występuje tu biała, jednorodna w konsystencji patologiczna wydzielina o charakterystycznym „rybim” zapachu nasilającym się po współżyciu.

Przeczytaj też: Infekcje intymne u mężczyzn

Infekcje wirusowe

W przypadku opryszczki narządów płciowych charakterystyczny jest ból miejsca, w którym nastąpił wykwit bądź w okolicy, gdzie pojawiło się owrzodzenie skórne. Prócz tego może wystąpić swędzenie czy pieczenie danej okolicy ciała. Także infekcja sromu spowodowana wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV), który wywołuje kłykciny kończyste, może być powodem mało nasilonego swędzenia.

Czytaj również: Pieczenie skóry – przyczyny. Jak leczyć pieczenie skóry?

Choroby pasożytnicze

Swędzenie okolic intymnych najczęściej wywołują choroby pasożytnicze, takiej jak: owsica, świerzb i wszawica.

Owsica

W przypadku owsicy, dolegliwości mogą obejmować wyłącznie okolicę odbytu bądź rozszerzać się na dalsze rejony sromu, co skutkuje zaczerwienieniem, swędzeniem i pieczeniem stref intymnych. Objawy mogą nasilać się w nocy. Charakterystyczna jest obecność pasożytów, które widać gołym okiem.

Świerzb

W przypadku świerzbu, pasożyty bytują w zrogowaciałej warstwie naskórka, drążąc korytarze – szczególnie intensywnie nocą, w rejonach ciała o podwyższonej temperaturze, np. w okolicy sromu, podbrzusza, ud, pośladków czy bocznej powierzchnia palców. W wyniku nasilonego swędzenia zajętych okolic, dochodzi do powstawania charakterystycznych zadrapań (przeczosów), które mogą stać się miejscem nadkażeń bakteryjnych.

Wszawica łonowa

Wszawicy łonowej niemal zawsze towarzyszy swędzenie okolic intymnych. Do zarażenia dochodzi wskutek kontaktu z owłosioną skórą stref intymnych osoby chorej. Pasożyt, który ją wywołuje bytuje w pobliżu skóry i osadzony jest na łodyżkach włosów. Charakterystycznym objawem są błękitne plamki w rejonie podbrzusza powstające na skutek ugryzień przez pasożyta i hemolizy erytrocytów z naczyń włosowatych skóry.

Choroby sromu

Liszaj twardzinowy objawia się białymi plamami, o cienkim, połyskliwym, pomarszczonym nabłonku, który jest bardzo podatny na urazy. Zmiany te zlokalizowane są na nabłonku wyściełającym srom (najczęściej okolice łechtaczki, warg sromowych mniejszych bądź wewnętrzna strona warg sromowych większych). Mogą pojawiać się także w okolicy krocza lub okolicy odbytu.

Liszaj twardzinowy powoduje ból i swędzenie zajętej skóry. Przeważnie występuje u kobiet w wieku pomenopauzalnym, niemniej odnotowuje się przypadki liszaja pośród pacjentek w wieku rozrodczym czy nawet u mężczyzn. Przyczynami choroby są predyspozycje genetyczne (częściej występuje rodzinnie), immunologiczne (większe ryzyko współwystępowania innych chorób autoimmunologicznych). W leczeniu stosuje się metody objawowe – kremy zawierające sterydy lub testosteron.

Rozrost płaskonabłonkowy – tu zmiany maja postać pogrubiałego, białego nabłonka, który lokalizuje się na nabłonku wyściełającym srom. Najprawdopodobniej powstaje wskutek długotrwałego działania czynników drażniących: mechaniczne otarcia, stany zapalne, reakcje alergiczne. Objawia się bólem zajętej okolicy podczas oddawania moczu lub współżycia, a także swędzeniem. W leczeniu zaleca się preparaty do stosowania miejscowego – steroidowe kremy lub maści. Rozpoznanie możliwe jest jedynie na podstawie badania histopatologicznego. Tylko ono pozwala na wykluczenie procesu nowotworowego.

Nowotwory sromu

Stany te są dość typowe dla kobiet w podeszłym wieku. W ostatnim czasie obserwuje się jednak zwiększoną liczbę ich występowania wśród młodszych pacjentek. Typowe dla rozrostów przednowotworowych jest występowanie grudek, plamek na nabłonku sromu i uczucie szorstkości. Ponadto, pacjentki zgłaszają swędzenie zajętej okolicy ciała, ból podczas oddawania moczu czy współżycia.

Nowotwory sromu objawiają się zazwyczaj w postaci pojedynczych zmian grudkowych na sromie – najczęściej na wargach sromowych. Pacjentki zwykle zgłaszają przewlekły świąd okolic sromu. Za czynniki ryzyka uznaje się długotrwałe procesy zapalne sromu (opryszczka narządów płciowych) oraz podeszły wiek. Leczenie uzależnione jest od stadium choroby. Obejmuje zabieg chirurgiczny i, ewentualnie, radioterapię.

Inne przyczyny swędzenia okolic intymnych

• Dokuczliwy świąd stref intymnych bywa również następstwem chorób ogólnoustrojowych. Może pojawić się w miejscu dotkniętym chorobą, w szczególności w przebiegu chorób dermatologicznych, takich jak: łuszczyca, liszaj płaski, atopowe zapalenie skóry, a także w zaawansowanych stadiach chorób nerek i wątroby.
• Częstą przyczyną swędzenia sromu i pochwy są reakcje alergiczne; reakcja miejscowa (w postaci wyprysku kontaktowego) na materiał bielizny czy środki piorące bądź uogólniona reakcja alergiczna, która przejawia się swędzeniem całego ciała (w tym stref intymnych), np. reakcja na leki, związki chemiczne w miejscu pracy czy niektóre produkty spożywcze.
• Zakażenie dolnego odcinka dróg moczowych, które może przebiegać z pieczeniem i swędzeniem okolicy cewki moczowej – bywa, że dotyczy całego sromu.
• Atrofia błony śluzowej pochwy (zanikowe zapalenie pochwy) to stan charakterystyczny dla okresu menopauzalnego. Zwykle przejawia się uczuciem suchości pochwy i sromu, pieczeniem, swędzeniem, a nawet bólem jego okolicy podczas aktywności ruchowej czy współżycia seksualnego.