Wszy łonowe (wszawica łonowa) – jak wyglądają, objawy, leczenie, domowe sposoby

Jak wyglądają wszy łonowe?

Wszy należą do zewnętrznych pasożytów ludzi i zwierząt, wśród gatunków atakujących człowieka wyróżniamy wesz ludzką, wywołującą wszawicę głowową i odzieżową, oraz wesz łonową, bytująca w obrębie włosów łonowych (na wzgórku łonowym) i rzadziej – pod pachą (w obrębie owłosienia dołu pachowego).

Wszy łonowe (pthirus pubis) osiągają 1,5 mm wielkości. Różnią się nieco budową w stosunku do wszy, która bytuje na włosach. Ich ciało przyjmuje bardziej okrągłe kształty. Wesz łonowa składa jaja, które określa się jako gnidy. Te można zaobserwować głownie u nasady włosa (bliżej skóry).

Zarówno samą wesz jak i jej jaja bez trudu można zaobserwować gołym okiem. Cykl rozwojowy wszy składa się z trzech faz – jaja, larwy oraz osobnika dorosłego. Gnidy mają kolor biały, a po kilku dniach, tuż przed wykluciem larwy ciemnieją. Dorosłe osobniki są barwy brązowej, żyją około miesiąc, po osiągnięciu dojrzałości płciowej każdego dnia składają od kilku do kilkunastu jaj. Przez pacjentów gatunek ten bardzo często określany jest w mowie potocznej jako mendy łonowe.

Wszawica łonowa – jak można się zarazić, skąd się biorą?

Wszawica łonowa zaliczana jest do chorób wenerycznych, z racji ścisłego związku z transmisją podczas stosunków seksualnych. W przeciwieństwie do częstej u dzieci wszy głowowej, wszawica łonowa stanowi głównie problem osób dorosłych.

Do zarażenia wszawicą łonową dochodzi poprzez bezpośredni kontakt, ze względu na lokalizację, najczęściej sprowadza się to do kontaktów seksualnych, aczkolwiek jaja mogą być przenoszone także przez odzież, pościel czy używanie tych samych ręczników. Warto wiedzieć, że dorosła wesz ma zdolność przenoszenia się, dlatego też praktycznie każdy kontakt ze środowiskiem, w którym bytują wszy, może skutkować zarażeniem.

Z tego powodu choroba może szybko rozprzestrzeniać się wśród osób mieszkających razem. Wszawica łonowa jest najczęściej problemem noclegowni, choć zdarzają się przypadki, kiedy jej usuwanie jest konieczne w akademikach, przedszkolach i z innych miejsc o dużych skupiskach ludzi. Jak wspomniano, okres wylęgania wynosi 30 dni, dlatego też leczenie musi być wieloetapowe.

Zakażenie nie jest groźne. Wesz łonowa należy do gatunków, które nie przenoszą poważnych bakteryjnych i wirusowych chorób zakaźnych.

Wszawica łonowa – objawy, czy wszy skaczą?

Wesz żywi się krwi. W miejscach ukąszeń dochodzi do hemolizy i powstawania tak zwanych plam błękitnych – niewielkich sino zabarwionych zmian, a osoba zarażona odczuwa uporczywy świąd okolic w których obecny. To typowe objawy ugryzienia przez wesz łonową. Przyczyną swędzenia jest przemieszczanie się pasożytów. Świąd skóry dotyczy przede wszystkim następujących okolic:

• wzgórka łonowego (u mężczyzn dodatkowo na jądrach i wokół penisa),
• skóry w obrębie ud, okolic krocza,
• brzucha i podbrzusza,
• klata piersiowa,
• dół pachowy (pod pachą),
• broda,
• pachwiny,
• brwi i rzęsy – pediculosis ciliaris – (istnieją pojedyncze doniesienia o zajęciu przez wesz łonową tych regionów; w tym przypadku należy różnicować zakażenie z wszą głowową).

Zasadniczo gatunek zajmujący okolice łonowe nie osiedla się w innych regionach ciała. Dolegliwości zwykle nie występują od momentu zarażenia, ale dopiero po kilku tygodniach, kiedy dochodzi do namnożenia wszy i podrażnienia większych partii skóry. Niezależnie od wymienionych objawów, sam pasożyt jak i jego odchody mogą stanowić czynnik alergiczny i powodować objawy nadwrażliwości u osób predysponowanych. Ponadto u osoby chorej można zauważyć obecność gnid na włosach, rzadziej obserwuje się dorosłe osobniki. Możliwym objawem towarzyszącym, zwłaszcza w razie wywołania reakcji alergicznej, jest lokalne powiększenie węzłów chłonnych.

Wszy łonowe – zdjęcia

źródło: es.wikipedia.org; SOA-AIDS Amsterdam; CC BY-SA 3.0

Leczeniem wszawicy łonowej najczęściej zajmują się dermatolog i wenerolog. Choroba traktowana jest jako wstydliwe schorzenie, dlatego postawienie diagnozy często opóźnia się co skutkuje rozprzestrzenianiem się pasożytów i doprowadza tym samym do zarażenia członków rodziny.

Skuteczne usunięcie wszy łonowych jest ściśle związane z szybkim postawieniem diagnozy. Nader ważne jest, aby terapią obejmować całą rodzinę lub wszystkie osoby mieszkające razem i to w tym samym czasie. Istnieją specjalne preparaty do stosowania miejscowego, środki produkowane w formie maści, żelu, lotionów, płynów do stosowania na skórę czy szamponów . Większość z nich dostępnych jest tylko na receptę, dlatego niezbędny jest kontakt ze specjalistą.

Odpowiednio zastosowana terapia umożliwia skuteczne pozbycie się pasożytów, co jest także ważne z przyczyn epidemiologicznych i społecznych. Standardowe schematy leczenia wszawicy łonowej obejmują zastosowanie odpowiedniego preparatu w kilku cyklach, na przykład co 7–10 dni. Ma to na celu zabicie pasożytów znajdujących się w różnych stadiach rozwojowych. Oprócz pierwotnego zwalczenia form dorosłych, należy poczekać na wyklucie się larw z gnid i ponowić kuracje.

Wszy łonowe – domowe sposoby

Leczenie domowe bez zastosowania leku przepisanego przez lekarza może być trudne. W aptece są dostępne preparaty na wszy łonowe bez recepty z permetryną. Można też użyć dimetykon.

Nieodłącznym elementem terapii musi być między innymi zmiana pościeli i bielizny, oraz wypranie ich w wysokiej temperaturze. By wytępić pasożyty, wskazane jest okresowe powstrzymywanie się od kontaktów seksualnych, aby zahamować proces rozpowszechniania się pasożyta. Zalecanym zabiegiem jest także depilacja owłosienia łonowego. Chory staje się niejako odpowiedzialny za uchronienie osób z najbliższego otoczenia przed potencjalnym zarażeniem.

Choć do zarażenia może dojść zupełnie przypadkowo, to jednak w mentalności wielu osób pokutuje przekonanie o ścisłym związku wszawicy z brakiem higieny, w tym higieny intymnej i kiepskimi warunkami bytowymi. Oczywiście jest to mylne przekonanie. Jeszcze do 2009 roku wszawica należała do chorób zakaźnych, co wiązało się z obowiązkiem zgłaszania każdego przypadku zachorowania w powiatowym inspektoracie sanitarnym. Obecnie nakaz ten zniesiono.