Liszaj twardzinowy – przyczyny, objawy, leczenie liszaja twardzinowego sromu

Czym jest liszaj twardzinowy sromu?

Terminologia zmian chorobowych sromu zmieniała się przez wiele lat. Kiedyś liszaj twardzinowy i zanikowy był uważany za stan przedrakowy. Obecnie jednak zaprzeczono temu i nie uważa się, by patologia ta była stanem przedrakowym. Nie zmienia to jednak faktu, iż wśród pacjentek, u których stwierdzi się raka sromu, częściej niż w zwykłej populacji spotyka się też zmiany o charakterze lichensclerosus.

Dlatego też konieczne jest regularne kontrolowanie stanu zdrowia u ginekologa lub wenerologa, gdy choruje się na tę chorobę. Liszaj ten był nazywany chorobą Csillaga, chorobą Hallopeau, liszajem białym, dystrofią zanikową sromu czy marskością sromu.

Nazwy, którymi był określany zmieniały się kilkukrotnie. Kilka lat temu nazywano go liszajem twardzinowymi zanikowym (lichensclerosus et atrophicus). Jednak powoli odchodzi się od tego określenia, gdyż zmiany o charakterze atrofii nie zawsze są spotykane u pacjentek dotkniętych tą jednostką chorobową.

Liszaj twardzinowy u kobiet występuje 10 razy częściej niż u mężczyzn. Lichenslerosus dotyka ludzi z wszystkich przedziałów wiekowych, najczęściej jednak spotyka się go u kobiet w wieku około- i pomenopauzalnym.

Czytaj również: Torbiel jądra – przyczyny, objawy, leczenie. Czy torbiel jądra jest groźna?

Liszaj twardzinowy – przyczyny

Etiologia liszaja twardzinowego sromu nie jest do końca znana. Naukowcy sugerują udział kilku czynników w procesie powstawania i rozwoju lichensclerosus. Pierwszym z nich jest infekcja krętkami. W przebiegu boreliozy występują zmiany skórne, które wykazują pewne podobieństwo do liszaja twardzinowego. Prace naukowe również wykazały powiązania między liszajem a infekcją krętkami, choć związek ten nie jest do końca sprecyzowany i rzetelnie opisany.

Drugim czynnikiem, istotnym dla rozwoju lichensclerosus, jest reakcja autoimmunologiczna. Organizm potrafi czasem produkować przeciwciała, które są skierowane przeciwko składnikom ludzkich tkanek. Postulowany jest również udział zaburzeń hormonalnych, szczególnie spadek stężeń estrogenów u kobiet w wieku starczym.

W związku z etiologią zmian wątpliwości dotyczące tego, czy liszaj twardzinowy jest zaraźliwy, nie są zasadne.

Liszaj twardzinowy – objawy

Głównym objawem liszaja twardzinowego jest występowanie białawych (porównywanych do koloru kości słoniowej) zmian skórnych na sromie i w okolicy odbytu, które są wypukłe (czasem grudkowate) albo płaskie. Na początku warstwa skóry ulega pogrubieniu, pod mikroskopem widoczna jest hiperkeratynizacja.

Przy liszaju twardznowym współżycie może wiązać się ze znacznym dyskomfortem. Skóra może po pewnym czasie ulec ścieńczeniu, zaciągnięciu, bliznowaceniu, co może powodować ból podczas stosunku i przy dotyku tych miejsc. Skóra ulega wysuszeniu i potrafi pękać. Ponadto, załatwianie potrzeb fizjologicznych, mikcja i defekacja, mogą wywoływać nieprzyjemne dolegliwości. Zmiany skórne przy liszaju twardzinowym zanikowym mogą wywoływać swędzenie sromu, nie jest to jednak regułą.

Dolegliwości pod postacią świądu warg sromowych potrafią być wyjątkowo dokuczliwe dla kobiet. Zmuszają je do pocierania zmienionych miejsc. Wywołuje to otarcia, ranki, które doprowadzają do powstawania blizn. Innym problemem z tym związanym są bakteryjne nadkażenia zranionej powierzchni skóry.

Podstawą diagnostyki jest wykonanie biopsji zmienionej skóry, w celu potwierdzenia czy to liszaj twardzinowy oraz, co jest równie ważne, wykluczenia zmian złośliwych.

Leczenie liszaja twardzinowego

Liszaj twardzinowy jest chorobą, która może dokuczać pacjentom przez dłuższy czas, jednak potrafi on w niektórych przypadkach wycofać się samoistnie. Leczenie polega na stosowaniu miejscowo sterydów, maści zmniejszających uczucie swędzenia, długotrwałej antybiotykoterapii (mającej raczej immunomodulające znaczenie). Jeżeli mamy do czynienia z liszajem twardzinowym na plechach lub kończynach, zastosowanie znajduje również naśietlanie lampami PUVA. W przypadku liszaja twardzinowego na napletku, konieczne może okazać sie obrzezanie.

Pacjentki, którym dokucza swędzenie mogą wymagać pomocy psychiatrycznej i psychologicznej. Znane są przypadki, iż dokuczliwy, niemożliwy do wyleczenia świąd doprowadzał do prób samobójczych wśród pacjentek.

Liszaj twardzonowy u mężczyzn może doprowadzić do zapalenia jąder czy stulejki, u kobiet zaś do marskości sromu, dlatego z lekarzem należy skonsultować już pierwsze zmiany okolic intymnych.