Choroby sromu i warg sromowych

Jak zbudowany jest srom i wargi sromowe?

Wargi sromowe stanowią część regionu anatomicznego kobiety zwanej sromem. Wyróżniamy wargi sromowe większe i mniejsze. Większe ograniczają szparę sromu, mniejsze stanowią zewnętrzne obwałowanie przedsionka pochwy, będąc jednocześnie dla niego pewnego rodzaju ochronę. W obrębie warg większych znajdują się gruczoły potowe, łojowe, a pokryte są włosami łonowymi. Rozwojowo stanowią odpowiednik worka mosznowego u mężczyzn. Wargi mniejsze pokrywa nieowłosiona skóra, która czasem jest nieco ciemniejsza od reszty skóry. Wynika to z obecności dużej koncentracji melaniny w ich podścielisku. Wargi sromowe mniejsze odpowiadają rozwojowo męskiemu prąciu. Zarówno srom, jak i same wargi sromowe, mogą być punktem wyjścia wielu schorzeń, zarówno łagodnych, jak i złośliwych, których nie można bagatelizować.

Przeczytaj też: Pękająca skóra na palcach – jak temu zaradzić?

Srom jest żeńskim narządem płciowym zewnętrznym. Głównym jego elementem są wargi sromowe większe, które ku przodowi łączą się tworząc spoidło przednie warg, a z tyłu spoidło tylne. Wargi sromowe mniejsze znajdują się bardziej wewnętrznie. Z przodu rozchodzą się, tworząc napletek i wędzidełko łechtaczki, z tyłu łączą się wędzidełkiem warg sromowych. W przedsionku pochwy, ograniczonym wargami, znajduje się ujście zewnętrzne cewki moczowej i wejście do pochwy. U dziewic jest ono przesłonięte błoną dziewiczą. Do przedsionka pochwy uchodzą gruczoły przedsionkowe większe i mniejsze, zlokalizowane w obrębie warg sromowych.

Zobacz również: Jakie mogą być przyczyny opuchniętych (powiększonych) warg sromowych?

Zapalenie gruczołu Bartholina

Gruczoły Bartholina, to inaczej gruczoły przedsionkowe większe. Zlokalizowane są one bocznie do wejścia do pochwy, w tylnej części warg sromowych mniejszych. Są to gruczoły wydzielające śluzową wydzielinę, mającą za zadanie nawilżać nabłonek wokół wejścia do pochwy. Szczególnie obficie wydzielają śluz w momencie podniecenia seksualnego. Zapalenie gruczołu Bartholina występuje najczęściej u aktywnych seksualnie kobiet, około 20-30 roku życia. Dominującymi objawami są:

• silny ból, uniemożliwiający siadanie, ruch,
• zaczerwienienie i obrzęk wargi sromowej,
• warga sromowa ulega powiększeniu (jednostronnie)
• wyraźny guz, uwypuklający się do przedsionka pochwy.

Czasami pojawiają się objawy ogólne, takie jak gorączka. Przyczyną zapalenia jest zwykle infekcja bakteryjna. Postępujący obrzęk może całkowicie zamknąć drogę wypływu śluzu, czego skutkiem jest silny ból. Jeśli dojdzie do zainfekowania zawartości gruczołu, powstanie ropień gruczołu Bartholina. Leczeniem z wyboru jest nacięcie ropnia i ewakuacja nagromadzonej ropy. Dodatkowo należy przyjmować antybiotyki. Kiedy mamy do czynienia z nawracającymi zapaleniami gruczołu, wykonuje się tzw. marsupializację. Polega ona na nacięciu ropnia (torbieli) i wszyciu jej ściany w obręb błony śluzowej. Zapobiegnie to ponownemu zarośnięciu i zamknięciu torbieli.

Czytaj również: Pęknięcie macicy – przyczyny, objawy, postępowanie

Fartuszek hotentocki

Trudno nazwać to schorzeniem, jest to po prostu odmienna budowa warg sromowych. W tym przypadku wargi sromowe mniejsze są większe od warg sromowych większych. Lekarze uważają nawet, że powinno się prawidłowo używać nazw wargi sromowe zewnętrzne i wewnętrzne, a nie wargi większe i mniejsze – właśnie ze względu, że nie u wszystkich pań ich wielkość jest taka sama.

Nazwa wzięła się od afrykańskiego ludu Hotentotów, wśród których cecha ta występuje bardzo często, jest wręcz pożądana. Zdarza się, że wargi sromowe mniejsze osiągają nawet do 10 cm długości, znacznie wystając poza wargi większe. Nie trzeba tego leczyć, aczkolwiek, kiedy kobiecie bardzo to przeszkadza i krępuje, można wykonać plastykę warg sromowych.

Przeczytaj: Łechtaczka, budowa, funkcje, stymulacja łechtaczki, orgazm łechtaczkowy

Kłykciny kończyste

Kłykciny kończyste są to zmiany naskórka, które lokalizują się w obrębie sromu i odbytu. Polegają na przeroście naskórka, który tworzy wystające, kalafiorowate lub brodawkowate wyrośla. Są wynikiem choroby wenerycznej. W przypadku kłykcin kończystych, czynnikiem etiologicznym jest wirus HPV (wirus brodawczaka ludzkiego). Podtypy wirusa, który powoduje to schorzenie to HPV 6 i 11. Nie są to groźne zmiany, nie prowadzą do rozwoju nowotworu, ale z pewnością są one kłopotliwe.

Poza tym, jeżeli u kogoś stwierdza się kłykciny kończyste, to istnieje duże prawdopodobieństwo, że jest też zarażony innymi typami tego wirusa. Szczególnie niebezpieczna jest infekcja podtypami 16, 18, 33 i 35, zwłaszcza dla kobiet. Chociaż najczęściej zakażenie ma charakter latentny (ulega samowyleczeniu, organizm sam pozbywa się wirusa), to przewlekła infekcja może doprowadzić do raka szyjki macicy.

Innym rodzajem kłykcin są kłykciny płaskie, które towarzyszą zakażeniu krętkiem bladym. Jest to bakteria wywołująca kiłę. Zmiany są, jak nazwa wskazuje, mniej wyniosłe niż w przypadku kłykcin kończystych. Kłykciny płaskie są bardzo zakaźne, nie wolno ich dotykać gołymi rękoma, ponieważ są źródłem dużej ilości bakterii – krętków. Kłykciny leczy się przez wymrażanie, operacyjne usuwanie i oczywiście – w przypadku kłykcin kiłowych – podawaniu antybiotyków. Leczeniem z wyboru dla kiły jest penicylina podawana dożylnie.

Liszaj twardzinowy

Liszaj twardzinowy pojawia się głównie u kobiet w okresie pomenopauzalnym. Ta choroba warg sromowych rzadziej dotyczy dziewczynek w wieku przedpokwitaniowym.

Pojawia się:

• świąd,
• nieprzyjemne pieczenie,
• tkliwość okolicy warg sromowych,
• czasem bolesne oddawanie moczu
• dyspareunia – ból w czasie stosunku.

Liszaj twardzinowy jest to biaława zmiana w obrębie sromu, która wynika z atrofii nabłonka i zanikami warg sromowych. Powoduje ją głównie spadek poziomu estrogenów w organizmie. Skóra na wargach sromowych jest blada, cienka, błyszcząca. Czasem obecne są na niej przeczosy i pęknięcia związane z drapaniem. Jak z każdej zmiany na sromie, zwłaszcza, gdy pojawia się po okresie menopauzy, należy pobrać biopsję. Liszaj może współwystępować z rakiem sromu.

Czerniak sromu

Czerniak sromu stanowi zaledwie 5% wszystkich przypadków tego nowotworu, jest to drugi nowotwór złośliwy pod względem częstości występowania w tej lokalizacji, zaraz po raku płaskonabłonkowym. Jednak jest to lokalizacja o złym rokowaniu. Przyczynia się do tego bliskość licznych węzłów chłonnych i dużych naczyń, którymi komórki nowotworowe wędrują do innych organów.

Dodatkowo, takie położenie nie sprzyja szybkiemu postawieniu diagnozy. Wielkość guza, głębokość naciekania to inne czynniki rokownicze. Co ciekawe, 80% czerniaków tej okolicy zlokalizowanych jest na wargach sromowych mniejszych. Kolejne lokalizacje to wargi sromowe większe i łechtaczka. W przeciwieństwie do czerniaka skóry, nie jest on związany tylko i wyłącznie z narażeniem na promieniowanie ultrafioletowe.

Czerniak sromu często wykrywany jest dopiero podczas kontrolnej wizyty ginekologicznej, gdyż długo nie daje żadnych objawów, podstępnie rosnąc i dając przerzuty. Czasem może powodować świąd, krwawienie i owrzodzenie na powierzchni guza, bóle przy chodzeniu. Leczeniem z wyboru jest radykalne usunięcie zmiany, wraz z węzłami chłonnymi pachwinowymi. W dalszych stopniach zaawansowania stosuje się radioterapię. Rokowanie jest niestety niepewne i często zdarzają się wznowy.

Rak sromu

Rak sromu to jeden z najrzadziej występujących nowotworów narządów płciowych kobiety. Wśród wszystkich przypadków, najczęstszym typem jest rak płaskonabłonkowy. Coraz częściej rozpoznaje się go u kobiet młodszych niż kilkadziesiąt lat temu, gdy znakomitą większość stanowiły kobiety po 60. roku życia. Powstawanie nowotworu wiąże się z infekcją HPV (wirusem brodawczaka ludzkiego), który przede wszystkim jednak powoduje zmiany nowotworowe szyjki macicy.

Czynnikiem ryzyka raka sromu jest tez palenie papierosów, obecność zmian o typie liszaja płaskiego i śródnabłonkowej neoplazji sromu. Rak płaskonabłonkowy wykazuje cechy rogowacenia, czasem może być to owrzodzenie w obrębie sromu. Rzadko daje objawy; dopiero w postaci zaawansowanej zmiana może krwawić, w wyniku naciekania dołączyć mogą objawy takie jak:

• zaparcia,
• ból i zaburzenia oddawania moczu,
• wyczuwalna masa guza.

Większość zmian pierwotnych lokalizuje się na wargach sromowych większych i mniejszych, rzadziej na łechtaczce. Każdorazowo należy więc wykonać biopsję ze zmiany na sromie i poddać ją badaniu histoptologicznemu. Rokowanie zależy od stopnia zaawansowania raka, dlatego tak ważna jest szybka diagnostyka i podjęcie leczenia.