Brodawki narządów płciowych – co to jest, jak leczyć?

Brodawki narządów płciowych a wirus brodawczaka ludzkiego (HPV)

Brodawki narządów płciowych to zmiany skórne, których przyczyną jest infekcja wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) od osoby, która jest jego nosicielem. Zmiany na skórze mogą występować w skupiskach lub pojedynczo. HPV to powszechnie występujący wirus przenoszony drogą płciową. Do zakażenia może dojść nawet wtedy, gdy na ciele nosiciela nie są widoczne żadne brodawki lub inne objawy choroby.

Istnieje ponad 100 rodzajów wirusa HPV. Jedynie kilka z nich powoduje pojawienie się brodawek narządów płciowych. Należy pamiętać, że niektóre typy HPV odpowiedzialne są za wywoływania raka szyjki macicy. Inne z kolei mogą prowadzić do rozwoju raka odbytu, penisa, a także jamy ustnej i gardła. Istnieje ryzyko zakażenia więcej niż jednym typem wirusa HPV. Brodawki narządów płciowych można leczyć na wiele sposobów. Niestety terapia jest trudna, czasochłonna i może wymagać wielu wizyt w gabinecie dermatologicznym. Choroba ma tendencję do nawrotów.

Sprawdź również: Seks oralny a choroby przenoszone drogą płciową

Brodawki narządów płciowych – objawy

Brodawki narządów płciowych różnią się od siebie zarówno wielkością, jak i kształtem. U niektórych osób występuje zaledwie kilka brodawek, podczas gdy u innych rozwijają się one w dużych skupiskach. Różna może być także ich lokalizacja. Najczęstszymi objawami są:

• niewielkie, porozrzucane zmiany skórne o nieregularnych kształtach w kolorze skóry lub ciemniejszym,
• skupiska zmian przypominające wyglądem kalafiora,
• gładkie lub chropowate narośla w okolicy narządów płciowych, mogą być płaskie lub wyraźnie odstawać od powierzchni skóry.

Brodawki narządów płciowych często nie wywołują żadnych wyczuwalnych objawów. Czasem mogą swędzieć, dawać odczucie palenia, bólu. Rzadko mogą podkrwawiać.

Brodawki u kobiet mogą występować na wargach sromowych, pochwie lub szyjce macicy, a także w okolicach odbytu. Brodawki u mężczyzn lokalizują się na penisie, mosznie i udach. Często pojawiają się po wewnętrznej stronie napletka. Wtedy też mogą być przyczyną stulejki lub załupka. U obu płci mogą pojawić się w okolicach pachwin, w jamie ustnej i gardle (osoby uprawiające seks oralny), a także w okolicach odbytu (osoby uprawiające seks analny). Nasilenie zmian i ich lokalizacja jest bardzo różna i zmienna osobniczo.

Sprawdź również: Seks oralny a choroby przenoszone drogą płciową

Brodawki narządów płciowych – przyczyny

Brodawki narządów płciowych przenoszone są przez osobę zakażoną wirusem HPV podczas:

• stosunku seksualnego (dopochwowego, analnego lub oralnego),
• kontaktu narządów płciowych,
• porodu (wirus przekazany dziecku przez zakażoną matkę).

Co najmniej połowa osób aktywnych seksualnie miała kiedykolwiek do czynienia z zakażeniem wirusem HPV. Najczęściej zachorowania występują u osób poniżej 30. roku życia. Brodawki narządów płciowych mogą się pojawić u każdej osoby, która jest nosicielem wirusa brodawczaka ludzkiego. Jednak sam fakt zakażenia wirusem HPV nie musi wiązać się z ujawnieniem się zmian na skórze. W większości przypadków nigdy nie dochodzi do pojawienia się brodawek, ponieważ układ odpornościowy ludzkiego organizmu jest w stanie zwalczyć wirusa, jednak jego pozbycie się zazwyczaj trwa kilka lat.

Organizm osób z osłabionym układem odpornościowym może nie być w stanie skutecznie walczyć z wirusem. Brodawki narządów płciowych mogą się pojawić w sytuacji, gdy organizm nie jest zdolny do samodzielnego wyeliminowania wirusa. Układ odpornościowy może ulec osłabieniu np. w wyniku choroby. Istnieje również ryzyko, choć niewielkie, przekazania wirusa dziecku przez zakażoną matkę podczas porodu, jednak brodawki nie muszą się uwidocznić od razu. Objawy choroby mogą pojawić się dopiero po kilku tygodniach lub miesiącach od momentu zakażenia.

Zobacz również: Wszystko o seksie analnym

Brodawki narządów płciowych – diagnostyka i leczenie

Niektóre brodawki samoczynnie zanikają bez konieczności podejmowania leczenia. Jednak usunięcie brodawek jest wskazane ze względu na możliwość zmniejszenia ryzyka przekazania wirusa innym osobom, złagodzenia bólu i swędzenia.

W ramach diagnostyki konieczne może okazać się przeprowadzenie pełnego badania ginekologicznego wraz z wykonaniem cytologii i kolposkopii. Doświadczony dermatolog często rozpoznaje zmiany już w trakcie ich obserwacji. Bywa, że wycinki komórek przesyłane są do laboratorium celem wykonania badania histopatologicznego. Ma to na celu stwierdzenie czy pojawiająca się na skórze zmiana jest tylko brodawką, czy zmianą nowotworową.

Nie należy stosować preparatów przeznaczonych do leczenia innych typów brodawek. Leki te są skuteczne w leczeniu brodawek zwykłych lub brodawek stóp, ale nie są wskazane w przypadku leczenia brodawek narządów płciowych. Brodawki narządów płciowych wymagają wdrożenia specjalistycznego leczenia, które powinno obywać się pod nadzorem dermatologa. Lekarz ma do dyspozycji kilka metod, jednak przed podjęciem ostatecznej decyzji, bierze pod uwagę kilka czynników, takich jak: liczba brodawek, ich lokalizacja, a także ogólny stan zdrowia pacjenta. Konieczne może się okazać przeprowadzenie specjalnego zabiegu w gabinecie dermatologicznym lub przepisanie odpowiednio dobranej farmakoterapii.

Dermatolodzy często przepisują leki, które należy stosować miejscowo na narządy płciowe. Najczęściej są to kremy. Środki te dostępne są na receptę. Zatrzymują wzrost komórek i wzmacniają układ odpornościowy organizmu.

Dermatolog może także przeprowadzić jeden z następujących zabiegów:

• kriochirurgia, czyli zamrożenie brodawek za pomocą płynnego azotu,
• wycięcie brodawek,
• elektrokauteryzacja, czyli zniszczenie brodawek prądem elektrycznym,
• zabieg z wykorzystaniem lasera do zniszczenia brodawek.

Choroba ma tendencję do nawrotów. Podjęcie terapii pod okiem lekarza może doprowadzić do cofnięcia się objawów choroby, często osiągnięcie oczekiwanych efektów wymaga kilku wizyt w gabinecie dermatologicznym. Zastosowane leczenie pozwala na usunięcie brodawek widocznych gołym okiem, ale niekoniecznie gwarantuje wyeliminowanie wirusa, co z kolei wiąże się z prawdopodobieństwem nawrotu choroby. Dodatkowo wirus wciąż może być przenoszony na inne osoby. Jedną z metod ograniczających ryzyko zakażenia jest stosowanie prezerwatyw podczas stosunków seksualnych.

Osoby, u których stwierdzono brodawki narządów płciowych, powinny o tym fakcie powiadomić partnerów seksualnych, a stosunek płciowy odbywać zawsze z prezerwatywą, bez względy na rodzaj stosunku (oralny, analny, dopochwowy).

Brodawki narządów płciowych – jak zapobiegać?

Należy zmniejszyć ryzyko zakażenia wirusem HPV oraz zachorowania na brodawki narządów płciowych. Szanse na to zwiększa:

• szczepienie przeciw HPV. Kobiety w wieku od 9 do 26 lat mają możliwość zaszczepienia się przeciw wirusowi HPV. Aby zapewnić sobie pełną ochronę, konieczne jest wykonanie serii składającej się z trzech szczepień. Co ważne, wszystkie trzy szczepienia należy wykonać przed rozpoczęciem aktywności seksualnej (przed inicjacją seksualną). Szczepionki dostępne na rynku pozwalają chronić kobiety przed większością rodzajów raka szyjki macicy,
• stosowanie prezerwatyw. Lateksowa prezerwatywa pomaga zmniejszyć ryzyko zachorowania na brodawki narządów płciowych. Należy jednak pamiętać, że prezerwatywa nie zakrywa całego obszaru narządów płciowych, a tym samym nie zawsze zabezpiecza przed rozprzestrzenianiem się wirusa HPV,
• ograniczenie liczby partnerów seksualnych. Uprawianie seksu z wieloma partnerami zwiększa ryzyko zakażenia HPV. Jedynym sprawdzonym sposobem przeciwdziałania zakażeniu wirusem HPV jest wstrzemięźliwość płciowa,
• regularne przeprowadzanie badania cytologicznego zgodnie z zaleceniami lekarza. Cytologia to najlepszy sposób na wczesne wykrycie zmian w szyjce macicy, a to z kolei znacznie zmniejsza ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy,
• rzucenie palenia. Liczne badania pokazują, że palacze narażeni są na wyższe ryzyko zachorowania na brodawki narządów płciowych, niż osoby, które nie palą papierosów.