Skorzonera (wężymord) – co to? Właściwości, wartości odżywcze, smak, uprawa, gdzie kupić?

Skorzonera – co to jest, jak wygląda i jak smakuje?

Skorzonera (Scorzonera hispanica L.), inaczej wężymord czarny, szparag zimowy, czarny korzeń, to wieloletnia roślina z rodziny astrowatych (Asteraceae), której środowiskiem naturalnym jest środkowa i wschodnia Europa oraz część Azji. Dawniej warzywo wykorzystywano jako antidotum na ukąszenia węży i żmij, stąd też polska nazwa wężymord. Obecnie jest to zapomniane warzywo, które jednak powoli wraca na nasze stoły.

Częścią jadalną skorzonery jest korzeń. Korzeń skorzonery może mieć do 30 centymetrów długości. Warzywo ma ciemnobrązową lub czarną skórkę, a pod nią znajduje się biały miąższ, który pozbawiony jest włókien i zawiera sok mleczny.

Smak skorzonery można porównać do smaku szparagów. Nadziemna część rośliny osiąga wysokość do około 130 cm, ma podłużne liście i żółte kwiaty. Wężymord można uprawiać w klimacie umiarkowanym, również w Polsce.

Wężymord – wartości odżywcze

Skorzonera składa się z węglowodanów (24 proc.), białka (4 proc.), tłuszczu (śladowe ilości) oraz błonnika (4–5 proc.). Korzeń posiada jeszcze wiele innych składników, które korzystnie wpływają na nasze zdrowie. Należą do nich:

• witaminy C, E;
• witaminy z grupy B (B₁ i B₂);
• prowitamina A, czyli beta-karoten;
• kwas nikotynowy (witamina PP);
• minerały: potas, sód, żelazo, magnez, wapń, fosfor, chlor, karoten;
• glikozydy: inulina, koniferyna, asparganina, arginina, histydyna, cholina, laktucyna;
• fruktoza;
• polifenole.

Kaloryczność skorzonery przedstawia się następująco: 100 g dostarcza 82 kalorii. Indeks glikemiczny warzywa wynosi 20, jest więc niski.

Skorzonera – właściwości prozdrowotne

Wężymord to warzywo zalecane na wzmocnienie odporności, gdyż jest źródłem cennych substancji i składników mineralnych. Korzeń skorzonery pozytywnie wpływa również na układ pokarmowy dzięki zawartej w nim inulinie, która wykazuje właściwości prebiotyczne – dba o jelita. Substancja ta polecana jest również w diecie diabetyków, ponieważ reguluje poziom glukozy we krwi. Co ważne, inulina nie jest trawiona i wchłaniana w przewodzie pokarmowym człowieka. Ponadto warzywo uśmierza ból żołądka. Skorzonera wzmacnia układ sercowo-naczyniowy, m.in. wspomaga pracę serca, obniża poziom cholesterolu LDL.

Zimowe szparagi wykazują także działanie oczyszczające organizm oraz wspomagają leczenie dny moczanowej. Dzięki zawartości tiaminy pozytywnie wpływają na układ nerwowy, niwelują skutki stresu, dodają energii i sił witalnych.

Skorzonera opóźnia proces starzenia się skóry, dzięki obecności substancji zwalczających wolne rodniki. Ugotowany korzeń wężymordu to skuteczny lek na liszaje, trądzik i inne skórne wypryski.

Jedzenie skorzonery zalecane jest kobietom przed menopauzą jako remedium na wypadanie włosów spowodowane niedoborem żelaza.

Zastosowanie skorzonery

Potrawy ze skorzonerą coraz częściej goszczą na stołach Polaków. Wężymord to doskonały dodatek do wielu dań, np. sałatek, zup. Warzywo szybko ciemnieje, dlatego po obraniu należy je skropić sokiem z cytryny. Niektórym smakuje skorzonera na surowo (np. jako dodatek do surówki), inni ją gotują, duszą lub marynują. Doskonale smakuje skorzonera gotowana na parze, pieczona i smażona. Często korzeń podawany jest z sosem beszamelowym.

Przepisy na skorzonerę nie są skomplikowane, dlatego każdy powinien spróbować przyrządzić to smaczne warzywo.

Skorzonera – gdzie kupić, jak obierać, jak przyrządzić i jak jeść?

Skorzonera to produkt, który coraz częściej gości na naszych stołach. W związku z tym możliwości nabycia tego smacznego warzywa są dość szerokie – znaleźć je możemy zarówno na półkach supermarketów, jak i na targach czy w sklepach internetowych.

Skorzonerę po oczyszczeniu można gotować w skórce, żeby warzywo zachowało jak najwięcej cennych składników. Korzeń należy wrzucić do wrzącej wody i gotować około 30 min. Ugotowaną skorzonerę obiera się tuż przed podaniem.

Wężymord wyśmienicie smakuje z masłem i ulubionymi przyprawami. Gdzie kupić skorzonerę? Roślina dostępna jest w warzywniakach, sklepie ze zdrową żywnością lub w supermarketach. Można też kupić nasionka i uprawiać skorzonerę w ogrodzie.

Skorzonera zapiekana w sosie beszamelowym – przepis

Składniki:

• 1/2 kg skorzonery;
• sos beszamelowy;
• ser tylżycki;
• sól;
• ocet jabłkowy/cytryna;
• natka pietruszki.

Przygotowanie: Skorzonerę oczyścić i obrać ze skórki. Włożyć do wody z sokiem cytrynowym/octem jabłkowym, żeby nie ciemniała. Potem warzywo ugotować w wodzie z dodatkiem soli, po czym zapiec (około 10 min) z sosem beszamelowym. Wierzch potrawy posypać tartym serem, a upieczone danie posypać natką pietruszki.

Skorzonera – uprawa

Zastanawiasz się nad możliwością uprawy skorzonery we własnym ogródku? Wystarczy wysiać wczesną wiosną nasiona skorzonery do gleby, by jesienią cieszyć się plonami rośliny. Roślina preferuje stanowiska słoneczne, a także wymaga próchnicznego, bogatego podłoża. Korzenie skorzonery wykopuje się jesienią – od października. Warto też zadbać o odpowiednie przechowywanie warzywa. Po zbiorze należy usunąć z rośliny liście, a jadalne korzenie przechowywać ułożone w skrzynkach z piaskiem w chłodnym miejscu. Podczas zbioru warto założyć rękawice, gdyż skorzonera barwi na czerwono ubranie i ręce.

Skorzonera stanowi wartościowe uzupełnienie codziennej diety. Warzywo znalazło szerokie zastosowanie w kuchni i medycynie naturalnej. Warto więc docenić walory smakowe i prozdrowotne tego warzywa, zwanego „zimowym szparagiem”, i włączyć je do swojej diety.